NSA: ulga na złe długi nie narusza prawa unijnego

Polska mogła wprowadzić warunki korekty VAT w przypadku zaległych płatności, a nawet zabronić jej przy fakturach starszych niż dwa lata.

Publikacja: 15.02.2018 07:27

NSA: ulga na złe długi nie narusza prawa unijnego

Foto: 123RF

Naczelny Sąd Administracyjny nie zmienia podejścia do warunków, na jakich polscy podatnicy mogą korzystać z tzw. ulgi na złe długi w VAT. Konsekwentnie twierdzi, że warunki wprowadzone ustawą o VAT są zgodne z dyrektywą. Do zmiany stanowiska nie przekonuje go nawet najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Potwierdzają to środowe orzeczenia NSA.

Wątpliwe warunki

Sprawy dotyczyły spółki doradztwa podatkowego, która złożyła cztery wnioski o interpretacje dotyczące VAT. Konkretnie chodziło o ulgę na złe długi. Zapytała, czy może w jej ramach dokonać korekty, gdy zobowiązanie nie zostało w całości uregulowane, a od daty wystawienia faktury dokumentującej nieściągalną wierzytelność upłynęły ponad dwa lata od końca roku jej wystawienia. Czy jest to dopuszczalne, gdy w okresie rozliczeniowym, w którym upływa 150 dni od daty upływu terminu płatności, dłużnik nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny? Pytała też, czy korekta jest możliwa, gdy ona zbyła wierzytelność wynikającą z nieopłaconej faktury, a także o sytuację, gdy w dacie wykonania usługi dłużnik był w likwidacji.

Spółka uważała, że wprowadzone przez polskiego ustawodawcę warunki do zastosowania mechanizmu korekty w ramach ulgi na złe długi wykraczają poza normy unijne.

Spółka przekonywała, że w art. 89a ust. 1 i nast. ustawy o VAT wprowadzono do instytucji korekty podatku naliczonego określoną liczbę okoliczności, od których spełnienia zależy możliwość skorzystania z mechanizmu korekty. Ich wprowadzenie do polskiej ustawy zdaniem wnioskodawcy drastycznie ogranicza możliwość skorzystania z przewidzianej także w regulacjach unijnych ulgi na złe długi. Spółka podkreślała, że w konsekwencji obwarowania jej w krajowych przepisach dodatkowymi, zaporowymi warunkami wypaczony został sens art. 90 dyrektywy 112.

Ta argumentacja nie przekonała fiskusa, który uznał, że niespełnienie warunków, o które pytała spółka, przekreśla prawo do ulgi na złe długi. W ocenie urzędników państwom członkowskim pozostawiono swobodę we wprowadzaniu spornej regulacji, w tym warunków do prawa krajowego.

Spółka zaskarżyła interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ale przegrała. W jego ocenie implementacja ulgi na złe długi do porządku krajowego została dokonana prawidłowo, z uwzględnieniem zasad unijnych, konieczności zabezpieczenia interesów budżetu i bez naruszenia zasady neutralności VAT. Jak przypomniał WSA, celem ulgi jest zmniejszenie obciążeń podatkowych u podatnika, u którego powstał obowiązek zapłaty podatku, w sytuacji gdy kontrahent mu nie zapłacił. Ze względu jednak na ochronę interesów budżetu państwa w art. 89a ustawy o VAT określono sytuacje, w których przysługuje ta ulga, i te, w których nie przysługuje.

Kontynuacja linii

Tak samo orzekł NSA, który nie dopatrzył się naruszenia prawa Unii. Jak zauważył sędzia NSA Bartosz Wojciechowski, polski ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do przepisów krajowych ulgi na złe długi i miał prawo do uzależnienia skorzystania z niej od określonych warunków. Te, które kwestionuje spółka, nie naruszają prawa unijnego, co potwierdza ugruntowane już orzecznictwo. Do zmiany zdania nie przekonała NSA argumentacja oparta na jednym z najnowszych orzeczeń TSUE w sprawie Di Maura C?246/16. Trybunał uznał w nim m.in., że państwo członkowskie nie może uzależniać obniżenia podstawy opodatkowania od bezskuteczności postępowania upadłościowego, w sytuacji gdy takie postępowanie może trwać ponad dziesięć lat.

Wyroki są prawomocne.

sygnatura akt: I FSK 224-227/16

Opinia

Jerzy Martini, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Martini i Wspólnicy

Niestety, sądy administracyjne uparcie uznają, że krajowe przepisy dotyczące tzw. ulgi na złe długi są zgodne z prawem unijnym. Trudno jednak się z tym zgodzić. A źródłem problemu jest błędne rozumienie pojęcia „warunki", na jakich podstawa opodatkowania jest obniżana. Sądy uznają, że skoro dyrektywa przyznaje państwom członkowskim prawo do określenia warunków obniżenia obrotu, to możliwe jest np. wyłączenie z tego przypadków, gdy kontrahent jest postawiony w stan likwidacji lub upadłości. Tymczasem dyrektywa przyznaje prawo do ingerencji w zakres obniżenia podstawy opodatkowania wyłącznie w art. 90 ust. 2. Uprawnienie to odnosi się do warunków proceduralnych obniżenia podstawy opodatkowania, a nie ingeruje w sam zakres uprawnienia do takiego obniżenia, który co do zasady zarezerwowany jest dla dyrektywy. Gdyby faktycznie prawodawca unijny przekazał w art. 90 ust. 1 dyrektywy prawo do określania zakresu prawa do obniżenia podstawy opodatkowania państwom członkowskim, ust. 2 tego artykułu byłby zbędny.

Naczelny Sąd Administracyjny nie zmienia podejścia do warunków, na jakich polscy podatnicy mogą korzystać z tzw. ulgi na złe długi w VAT. Konsekwentnie twierdzi, że warunki wprowadzone ustawą o VAT są zgodne z dyrektywą. Do zmiany stanowiska nie przekonuje go nawet najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Potwierdzają to środowe orzeczenia NSA.

Wątpliwe warunki

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe