Dane księgowe pozyskiwane przez administrację w formie elektronicznej mają za zadanie poprawić efektywność prowadzenia kontroli podatkowych i pozwolić organom podatkowym na uzyskiwanie i analizowanie danych z ksiąg podatkowych podatników w bardzo szerokim zakresie i krótkim czasie. Organy podatkowe, dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu, są w stanie szybko wykryć ewentualne nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. JPK w połączeniu z odpowiednimi narzędziami informatycznymi umożliwia przeprowadzenie elektronicznej kontroli podatkowej.
Zgodnie z odpowiedzią Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację poselską 7504, od 1 lipca 2016 r. do 31 października 2016 r. organy podatkowe wystąpiły 13 razy o przekazanie JPK na podstawie art. 193a § 1 ordynacji podatkowej. Jednocześnie, w tym samym okresie, administracja zażądała przekazania danych w trzech kontrolach podatkowych, które na 31 października 2016 r. nie były zakończone.
Wykorzystanie w szerszym zakresie
Jak wskazano powyżej, dane dotyczące podmiotów powiązanych, transakcji przeprowadzanych w grupie kapitałowej czy kalkulacji ceny nie są przedstawiane bezpośrednio w strukturach JPK. Nie oznacza to jednak, że dane pozyskiwane przez administrację podatkową nie będą wykorzystywane podczas kontroli z zakresu cen transferowych. Organy na ich podstawie mogą bowiem w łatwy sposób zweryfikować na przykład moment rozpoczęcia amortyzacji środka trwałego, kursy walutowe stosowane przy rozliczeniach czy transakcje, które nie zostały opodatkowane w Polsce.
Organy podatkowe będą mogły wykorzystywać dane dostarczone przez podatników między innymi do typowania podmiotów do kontroli. Będzie to możliwe wówczas, gdy na koniec marca 2018 r. zostaną wysłane pierwsze deklaracje CIT-TP (lub PIT-TP). Organy będą mogły przeprowadzać jeszcze bardziej dokładne kontrole, uwzględniając dane zarówno przekazywane w formie JPK, jak i te ze sprawozdania CIT-TP (stanowiącego załącznik do rocznej deklaracji CIT). Tym samym, mimo że podatnicy w JPK nie wykazują żadnych konkretnych danych dotyczących cen transferowych, to organy podatkowe będą w stanie dzięki algorytmom dotrzeć do podmiotów, które na przykład przerzucają dochody za granicę czy stosują nierynkowe ceny w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Dzięki pozyskiwaniu tak szerokiego zakresu danych organy będą mogły przeprowadzać kontrole bardziej nakierowane na konkretne podmioty oraz transakcje.
Wydaje się, że w praktyce zawartość JPK może także ułatwić organom weryfikację rynkowości cen stosowanych przez podatników. Biorąc pod uwagę struktury JPK, zwłaszcza takie jak księgi rachunkowe, ewidencja zakupu i sprzedaży VAT czy faktury, organy będą mogły zastosować metodę porównywalnej ceny niekontrolowanej w wariancie porównania wewnętrznego, konfrontując ze sobą ceny sprzedaży porównywalnych towarów w relacjach z podmiotami powiązanymi i niepowiązanymi.
Organy będą dokładnie analizować dane
Ministerstwo Finansów i Rozwoju pracuje nad rozwojem oprogramowania analitycznego dla organów podatkowych. Plany dotyczą zarówno rozwoju już istniejącego narzędzia – Repozytorium JPK, które służy do przyjmowania i gromadzenia JPK, o rozbudowę o dodatkowe narzędzia analityczne, jak i budowy zupełnie nowych narzędzi do zaawansowanej analityki opartej na statystyce matematycznej. Nowe rozwiązania mają służyć do automatycznej analizy i weryfikacji danych zawartych w Repozytorium JPK z danymi z deklaracji VAT-7/7K oraz VAT-UE, a także z informacjami o podmiotach potencjalnie mogących zagrażać systemowi podatkowemu. Dodatkowo administracja planuje wykorzystać do analiz także już istniejące bazy resortowe. Trwają również prace nad budową Centralnego Rejestru Faktur.
