Nieprawidłowa nazwa towaru na fakturze a odliczenie VAT

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 13 grudnia 2018 r. (C?491/18).

Czytaj także: Czy drobne błędy na fakturze przekreślają odliczenie VAT?

Stan faktyczny

Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu w wyniku kontroli rozliczeń Mennicy Wrocławskiej za luty i marzec 2013 r. uznał, że nie miała ona prawa do odliczenia VAT zapłaconego w związku z określonymi transakcjami przeprowadzonymi ze spółką Mennica Wrocławska – Dystrybucja sp. z o.o. Towary nie zostały bowiem prawidłowo oznaczone na fakturach sporządzonych w związku z tymi transakcjami. W wyniku kontroli ustalono bowiem, że na fakturach towary zostały błędnie oznaczone nazwą „złom złota", podczas gdy powinny być określone jako „granulat złota". Jednocześnie towar będący złomem złota jest opodatkowany według mechanizmu odwróconego obciążenia, natomiast granulat złota jest opodatkowany według zwykłych zasad.

Zdaniem organu, z uwagi na ten błąd faktury nie dokumentują rzeczywistego przebiegu transakcji i nie mogą stanowić podstawy odliczenia VAT. Ponadto Mennica Wrocławska nie podjęła żadnych kroków w celu uzyskania faktur korygujących od swojego kontrahenta.

Mennica Wrocławska wniosła odwołanie, jednak organ odwoławczy utrzymał tę decyzję w mocy. Mennica Wrocławska wniosła więc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, a ten uchylił decyzję organu. Zdaniem sądu, Mennica Wrocławska nie mogła zostać pozbawiona przysługującego jej prawa do odliczenia VAT i to niezależnie od tego, że nie wystawiła noty korygującej do faktur w celu skorygowania widniejącego na nich błędu. W szczególności nie ma w tym przypadku wątpliwości, że transakcje widniejące na tych fakturach zostały rzeczywiście przeprowadzone, a ich przedmiotem było złoto. Błąd na tych fakturach dotyczył jedynie precyzyjnego oznaczenia postaci złota.

Wyrokiem z 19 grudnia 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny, do którego organ wniósł skargę kasacyjną, uchylił wyrok WSA, przede wszystkim z powodu naruszenia obowiązku uzasadnienia i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił w szczególności, że faktury mają istotne znaczenie i nie jest obowiązkiem organu podatkowego ustalenie rzeczywistego przedmiotu odnośnej transakcji, bez względu na to, co zostanie wpisane na tych fakturach, gdyż jest to obowiązkiem podatników. Tymczasem w niniejszej sprawie żadna nota korygująca do faktur nie została wystawiona.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, do którego sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, nabrał wątpliwości co do zgodności z dyrektywą VAT decyzji podjętych przez organy podatkowe w tej sprawie. Aby rozwiać te wątpliwości zwrócił się z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości UE o rozstrzygnięcie czy odmowa prawa do odliczenia VAT nie jest niezgodna z Dyrektywą 112, a w szczególności zasadami neutralności podatkowej i proporcjonalności, w sytuacji kiedy co prawda na fakturach widnieją błędy w określeniu rodzaju towaru, ale jednak w toku postępowania podatkowego podatnik przedstawił wszelkie niezbędne wyjaśnienia oraz dokumenty źródłowe potwierdzające istnienie towarów oraz ich szczegółowe cechy. Wyjaśnienia dotyczące przedmiotu transakcji zostały następnie zaakceptowane przez organy podatkowe w toku postępowania podatkowego. Nie stwierdzono przy tym popełnienia oszustwa podatkowego.

Wyrok Trybunału

Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że Mennica Wrocławska nie może być pozbawiona prawa do odliczenia VAT z faktur jedynie dlatego, że sprzedawca w sposób nieprawidłowy określił nazwę towaru. Ponadto, nie może być ona pozbawiona tego prawa również z uwagi na to, że nie wystawiła noty korygującej do faktur w celu skorygowania błędu widniejącego na nich ani że nie zażądała faktur korygujących od swojego kontrahenta. Przedstawiła bowiem organom podatkowym wyjaśnienia i dokumenty niezbędne w celu określenia rzeczywistego przedmiotu transakcji.

Prawo podatnika do odliczenia może zostać zakwestionowane, jeżeli zostanie wykazane, że jest ono wykonywane w sposób stanowiący oszustwo lub nadużycie.

Mimo błędu przy oznaczeniu dostarczonych towarów, po pierwsze, Mennica Wrocławska przekazała organom podatkowym dokumenty i wyjaśnienia niezbędne do zdefiniowania prawdziwego przedmiotu tych transakcji i poświadczające, że zostały one rzeczywiście dokonane. Po drugie, przedmiot ten został potwierdzony przez organy, a po trzecie, pozostałe informacje zawarte na fakturach będących przedmiotem postępowania głównego, w  szczególności informacje dotyczące zasad obliczenia VAT, są prawidłowe. Wynika stąd, że organy podatkowe dysponowały informacjami niezbędnymi do ustalenia, że spełnione zostały przesłanki materialne prawa do odliczenia.

Jakkolwiek towary zostały błędnie oznaczone na fakturach jako „złom złota", który jest opodatkowany według mechanizmu odwróconego obciążenia, w niniejszym przypadku VAT został należycie pobrany od wystawcy tych faktur z zastosowaniem zwykłych zasad opodatkowania VAT mających zastosowanie do granulatu złota.

W świetle orzecznictwa podatnik nie może być pozbawiony prawa do odliczenia również z uwagi na to, że w niniejszym przypadku Mennica Wrocławska nie wystawiła noty korygującej do faktur będących przedmiotem postępowania głównego w celu skorygowania błędu widniejącego na nich. ?

komentarz eksperta

Paulina Bąk, Senior Tax Consultant, radca prawny w Dziale Doradztwa Podatkowego w BDO

Błędy formalne bez negatywnych skutków dla podatnika

Wyrok wydany przez Trybunał wpisuje się w ukształtowaną linię orzeczniczą, zgodnie z którą prawo podatników do odliczenia VAT co do zasady nie może być ograniczane i jest ono wykonywane w sposób bezpośredni w stosunku do całego podatku obciążającego transakcje powodujące naliczenie podatku.

Materialne przesłanki wymagane w celu powstania prawa do odliczenia są wymienione w art. 168 lit. a dyrektywy 112. W celu skorzystania z omawianego prawa, po pierwsze, dany podmiot musi być podatnikiem w rozumieniu tej dyrektywy, a po drugie, towary i usługi, które mają być podstawą prawa do odliczenia, powinny zostać wykorzystane przez podatnika na późniejszym etapie obrotu na potrzeby jego własnych opodatkowanych transakcji oraz powinny być dostarczone przez innego podatnika znajdującego się na wcześniejszym etapie obrotu.

W odniesieniu do przesłanek formalnych dotyczących tego prawa, z art. 178 lit. a dyrektywy 112 wynika, że jego wykonanie jest uzależnione od posiadania faktury sporządzonej zgodnie z art. 226 dyrektywy 112. W tym zakresie art. 226 pkt 6 dyrektywy przewiduje, że na fakturze muszą obowiązkowo być określone ilość i rodzaj dostarczonych towarów lub zakres i charakter wykonanych usług. Jednocześnie w wyroku z 15 września 2016 r (C?516/14 w sprawie Barlis), jak również w wyroku z 19 października 2017 r. (C?101/16 w sprawie Paper Consult) Trybunał stwierdził, że podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, aby przyznane zostało prawo do odliczenia podatku naliczonego, jeśli materialne przesłanki są spełnione, nawet gdy podatnicy nie spełnili niektórych wymogów formalnych.