Powstanie obowiązku w VAT przy eksporcie towarów na warunkach CIP Incoterms 2010

Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów oraz ryzyka związanych z towarem jest – co do zasady – moment jego wydania. W przypadku dostawy na warunkach CIP (Incoterms 2010) jest to przekazanie przesyłki przewoźnikowi.

Aktualizacja: 01.02.2017 07:07 Publikacja: 31.01.2017 23:01

Powstanie obowiązku w VAT przy eksporcie towarów na warunkach CIP Incoterms 2010

Foto: 123RF

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Sprzedaje towary firmom z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Towary są przewożone transportem drogowym. Dostawy są realizowane na warunkach CIP zgodnie z Incoterms 2010 – spółka wydaje towary przewoźnikowi, który działa na jej zlecenie. Umowa przewozu zawierana jest wyłącznie pomiędzy spółką a przewoźnikiem i określa między innymi miejsce przeznaczenia towarów, które jest uprzednio wskazywane przez danego klienta zagranicznego, wraz z instrukcjami dotyczącymi tran- sportu i rozładunku. Spółka ponosi koszty transportu oraz ubezpieczenia w transporcie do miejsca przeznaczenia i jest zobowiązana do zapewnienia kupującemu jedynie minimalnej (podstawowej) ochrony ubezpieczeniowej. Koszty rozszerzonej ochrony ubezpieczeniowej ponoszą klienci zagraniczni. Ryzyko przypadkowego uszkodzenia lub utraty towarów zostaje przeniesione na klientów zagranicznych w momencie nadania towarów. W przypadku utraty lub uszkodzenia towarów w transporcie klient zagraniczny nadal pozostaje zobowiązany do zapłaty ceny, a ponadto nie może żądać wydania nowego towaru w miejsce towaru utraconego, uszkodzonego lub zniszczonego. W związku z eksportem towarów spółka zobowiązana jest do odprawy celnej towarów w ramach procedury wywozu.

Kiedy przy tak określonych warunkach umów z klientami powstaje obowiązek podatkowy w VAT z tytułu dostaw eksportowanych towarów na rzecz klientów zagranicznych: w dniu wydania towarów przewoźnikowi, czy w dniu wydania towarów przez przewoźnika w miejscach, do których transportuje on towary do klientów zagranicznych? – pyta czytelnik.

Eksport towarów niewątpliwie podlega opodatkowaniu VAT (zob. art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Przez eksport towarów, stosownie do art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Definicje krok po kroku

Ważna jest też definicja dostawy towarów. Rozumie się przez nią przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (zob. art. 7 ust. 1 in principio ustawy o VAT). Przez towary rozumie się z kolei rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (zob. art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Wątpliwości spółki dotyczą momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostaw na rzecz klientów zagranicznych (eksportu).

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów (...).

Z zasady swobody umów wynika, że strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym także przepisy prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 3531 kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Faktyczna realizacja transakcji

Dla celów powstania obowiązku podatkowego w VAT przeprowadzenie czynności (w tym dostawy towarów) następuje z chwilą faktycznego jej zrealizowania, z wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy określają wprost ten moment.

Artykuł 19a ust. 1 ustawy o VAT posługuje się pojęciem „dokonanie dostawy towarów". Następuje ono z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania nimi jak właściciel.

Przykład

Gdy towar jest wydawany bezpośrednio nabywcy lub osobie przez niego wskazanej – dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą jego wydania. Wydanie towaru następuje m.in. przez odebranie towaru z magazynu dostawcy. Strony umowy, dokonując czynności sprzedaży, powinny wybrać taki sposób wydania i odebrania towaru, aby zapewnić jego całość i nienaruszalność. Właściwościom towaru powinien odpowiadać zwłaszcza sposób pakowania i przewozu.

Z wydaniem towaru przez sprzedawcę łączy się istotny skutek sprzedaży towarów, polegający m.in. na przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z towarem oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru jest – co do zasady – wydanie towaru. Dokonanie dostawy, o którym mowa w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, oznacza zatem faktyczne zrealizowanie dostawy. Jeżeli strony oznaczyły inną chwilę niż wydanie towaru dla przejścia korzyści i ciężarów, to w razie wątpliwości przyjmuje się, że ta sama chwila dotyczy przejścia ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru.

Ważne, co ustaliły strony

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że dostawy są realizowane przez spółkę na warunkach CIP zgodnie z Incoterms 2010. Ryzyko przypadkowego uszkodzenia lub utraty towarów zostaje przeniesione na klientów zagranicznych w momencie nadania towarów. W przypadku utraty lub uszkodzenia towarów w transporcie, klient zagraniczny nadal pozostaje zobowiązany do zapłaty ceny, a ponadto nie może żądać wydania nowego towaru w miejsce towaru utraconego, uszkodzonego lub zniszczonego. W związku z eksportem towarów spółka zobowiązana jest do odprawy celnej towarów w ramach procedury wywozu.

Jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, to poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju (art. 544 § 1 kodeksu cywilnego). Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy (art. 548§ 1 kodeksu cywilnego).

W przedstawionym stanie faktycznym dostawy dokonywane są przez spółkę na warunkach Incoterms 2010 (reguła CIP) >patrz ramka.

W przypadku dostawy na warunkach reguły CIP Incoterms 2010 sprzedający ponosi zatem wszelkie ryzyko do chwili przekazania towaru pierwszemu przewoźnikowi, z którym zawarł umowę, a kupujący ponosi wszelkie ryzyko od chwili przekazania towaru przez sprzedającego pierwszemu przewoźnikowi.

Oznacza to, że dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia (przewoźnik), ponieważ w tym momencie spółka przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel na nabywcę.

Zatem w przypadku eksportu towarów, gdy dostawa realizowana jest na warunkach CIP Incoterms 2010, obowiązek podatkowy w VAT powstaje z datą dokonania dostawy, którą wyznacza moment wydania towaru przewoźnikowi.

Przykład

Załóżmy, że spółka dokonała dostawy na warunkach CIP Incoterms 2010 dla firmy ukraińskiej. Towar został przekazany przewoźnikowi 16 stycznia 2017 r., a dostarczony do nabywcy na Ukrainie 20 stycznia 2017 r. Obowiązek podatkowy powstanie 16 stycznia 2017 r., z chwilą wydania towarów przewoźnikowi. Warunkiem zastosowania stawki VAT w wysokości zero proc. jest posiadanie przez spółkę dokumentów potwierdzających wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej, co do zasady przed upływem terminu do złożenia deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r.

Fiskus potwierdza

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe. W taki sposób wypowiedziała się m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 12 lipca 2016 r. (IPPP3/4512-371/16-2/ISK) i Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 19 maja 2014 r. (ILPP4/443-65/14-4/BA).

Autor jest doradcą podatkowym

Kiedy następuje wydanie towarów

Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że wydanie rzeczy następuje z chwilą powierzenia rzeczy przez sprzedawcę przewoźnikowi z poleceniem dostarczenia jej do miejsca przeznaczenia uzgodnionego wcześniej z kupującym. Z chwilą, w której rzecz została powierzona przewoźnikowi, następuje formalne spełnienie świadczenia przez sprzedawcę, a na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą. Przenosząc to na rozliczenia VAT należy stwierdzić, że generalnie moment dokonania dostawy towarów, czyli przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT odpowiada momentowi „wydania towarów", o którym jest mowa w art. 544 kodeksu cywilnego.

INCOTERMS określają warunki sprzedaży

Incoterms (International Commercial Terms) lub Międzynarodowe Reguły Handlu – to zbiór międzynarodowych reguł, określających warunki sprzedaży, których stosowanie jest szeroko przyjęte na całym świecie. Reguły te ustalają podział kosztów, ryzyka oraz obowiązków pomiędzy nabywcę i sprzedawcę oraz odzwierciedlają rodzaj uzgodnionego transportu.

Reguła CIP (Carriage and Insurance Paid to) – „przewóz i ubezpieczenie opłacone do" oznacza, że sprzedający dostarcza towar do przewoźnika lub innej osoby wyznaczonej przez sprzedającego w uzgodnionym miejscu (jeżeli takie miejsce jest uzgodnione między stronami) i że sprzedający musi zawrzeć umowę przewozu oraz opłacić koszty przewozu, niezbędne do dostarczenia towaru do wymienionego z nazwy miejsca przeznaczenia.

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Sprzedaje towary firmom z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Towary są przewożone transportem drogowym. Dostawy są realizowane na warunkach CIP zgodnie z Incoterms 2010 – spółka wydaje towary przewoźnikowi, który działa na jej zlecenie. Umowa przewozu zawierana jest wyłącznie pomiędzy spółką a przewoźnikiem i określa między innymi miejsce przeznaczenia towarów, które jest uprzednio wskazywane przez danego klienta zagranicznego, wraz z instrukcjami dotyczącymi tran- sportu i rozładunku. Spółka ponosi koszty transportu oraz ubezpieczenia w transporcie do miejsca przeznaczenia i jest zobowiązana do zapewnienia kupującemu jedynie minimalnej (podstawowej) ochrony ubezpieczeniowej. Koszty rozszerzonej ochrony ubezpieczeniowej ponoszą klienci zagraniczni. Ryzyko przypadkowego uszkodzenia lub utraty towarów zostaje przeniesione na klientów zagranicznych w momencie nadania towarów. W przypadku utraty lub uszkodzenia towarów w transporcie klient zagraniczny nadal pozostaje zobowiązany do zapłaty ceny, a ponadto nie może żądać wydania nowego towaru w miejsce towaru utraconego, uszkodzonego lub zniszczonego. W związku z eksportem towarów spółka zobowiązana jest do odprawy celnej towarów w ramach procedury wywozu.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe