Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko spółki za prawidłowe i wskazał, że jeżeli w wyniku działania dostawców wnioskodawca poniesie faktyczne szkody (np. w postaci opóźnień w produkcji, anulowanych zamówień czy utraty wiarygodności wnioskodawcy), to kwoty (kary umowne) jakimi wnioskodawca obciąża dostawców, mają charakter odszkodowawczy. Kary te są czynnościami jednostronnymi i nie wiążą się z otrzymaniem przez dostawcę od wnioskodawcy świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi. Nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dalej Dyrektor KIS wskazał, że nie ma podstaw do wystawienia faktury dokumentującej taką czynność, ponieważ faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. Rozliczenia te mogą być natomiast udokumentowane za pomocą innego dokumentu księgowego, w tym notą księgową.
Ewelina Dumania doradca podatkowy, menedżer w dziale prawnopodatkowym PwC
Kwestia traktowania dla celów VAT płatności otrzymywanych tytułem kar umownych (z tytułu nieterminowego bądź nieprawidłowego wykonania zobowiązania umownego lub zerwania umowy) budzi wątpliwości i była dotychczas przedmiotem wielu indywidualnych interpretacji podatkowych oraz wyroków sądów administracyjnych.
Podsumowując aktualną praktykę organów podatkowych należałby przyjąć, że kara umowna o charakterze rekompensacyjnym (tj. pełniąca funkcję odszkodowania za wyrządzoną szkodę) nie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli nie towarzyszy jej żadne świadczenie wzajemne ze strony otrzymującego tę płatność. Taka czynność nie mieści się bowiem w katalogu czynności opodatkowanych, określonych w art. 5 ustawy o VAT.
W praktyce mogą jednak wystąpić sytuacje, w których zapłata kary umownej wiąże się z wykonaniem świadczenia zwrotnego (podlegającego opodatkowaniu VAT) przez stronę otrzymującą karę. Wynika to, w szczególności, z szerokiej definicji świadczenia usług, zawartej w ustawie o VAT. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się bowiem każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.
Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 25 czerwca 2018 r. (0114-KDIP4.4012.222.2018.2.BS) Dyrektor KIS uznał, że kary umowne płacone wynajmującemu samochody z tytułu zwrotu przedmiotu najmu w stanie pogorszonym, są wynagrodzeniem za podlegającą VAT usługę polegającą na zwolnieniu najemcy z wszelkich dalszych konsekwencji i roszczeń wnioskodawcy w związku z nienależytym wykonaniem umowy przez najemcę. Podobnie, w interpretacji z 16 czerwca 2016 r. (IBPP2/4512-214/16/BW) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że opłaty pobierane od gości hotelu tytułem rekompensaty za:
- zniszczenia w wynajętym apartamencie,