Kara umowna nie podlega opodatkowaniu VAT

Kary płacone kontrahentowi z tytułu wyrządzonej szkody nie są wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Tym samym, brak jest podstaw do wystawienia faktury dokumentującej taką czynność.

Publikacja: 28.01.2019 01:00

Kara umowna nie podlega opodatkowaniu VAT

Foto: 123RF

Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 grudnia 2018 r. (0112-KDIL1-3.4012.665.2018.1.JN)

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność w zakresie produkcji samochodów. Spółka nabywa od poszczególnych dostawców komponenty do produkcji wybranych modeli samochodów.

Czytaj także: Kary umowne za zwłokę w razie odstąpienia - wyrok SN

Przed rozpoczęciem współpracy z konkretnym dostawcą (bądź przed jej przedłużeniem) prowadzone są negocjacje i z najbardziej konkurencyjnym dostawcą oferującym określony komponent zostaje podpisana (ewentualnie przedłużona) umowa handlowa. W umowie tej strony mogą określić, że w przypadku niewywiązania się jednej strony z postanowień umownych (np. w zakresie terminowości dostaw), druga strona będzie mogła ubiegać się o odszkodowanie/rekompensatę z tytułu poniesionej szkody. W przypadku braku odpowiednich regulacji w umowie handlowej odszkodowanie/ rekompensata może wynikać również z samego wystąpienia strony poszkodowanej z takim żądaniem. Tym samym, w przypadku niewywiązania się dostawcy z określonych terminów dostaw, spółka ma prawo do żądania od dostawcy określonej kwoty odszkodowania za wyrządzoną szkodę, np. w postaci opóźnień w produkcji, anulowanych zamówień czy utraty wiarygodności.

Zdaniem spółki, otrzymanie przez nią kary nie podlega VAT i właściwą formą udokumentowania tej czynności jest nota księgowa.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko spółki za prawidłowe i wskazał, że jeżeli w wyniku działania dostawców wnioskodawca poniesie faktyczne szkody (np. w postaci opóźnień w produkcji, anulowanych zamówień czy utraty wiarygodności wnioskodawcy), to kwoty (kary umowne) jakimi wnioskodawca obciąża dostawców, mają charakter odszkodowawczy. Kary te są czynnościami jednostronnymi i nie wiążą się z otrzymaniem przez dostawcę od wnioskodawcy świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi. Nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dalej Dyrektor KIS wskazał, że nie ma podstaw do wystawienia faktury dokumentującej taką czynność, ponieważ faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. Rozliczenia te mogą być natomiast udokumentowane za pomocą innego dokumentu księgowego, w tym notą księgową.

Ewelina Dumania doradca podatkowy, menedżer w dziale prawnopodatkowym PwC

Kwestia traktowania dla celów VAT płatności otrzymywanych tytułem kar umownych (z tytułu nieterminowego bądź nieprawidłowego wykonania zobowiązania umownego lub zerwania umowy) budzi wątpliwości i była dotychczas przedmiotem wielu indywidualnych interpretacji podatkowych oraz wyroków sądów administracyjnych.

Podsumowując aktualną praktykę organów podatkowych należałby przyjąć, że kara umowna o charakterze rekompensacyjnym (tj. pełniąca funkcję odszkodowania za wyrządzoną szkodę) nie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli nie towarzyszy jej żadne świadczenie wzajemne ze strony otrzymującego tę płatność. Taka czynność nie mieści się bowiem w katalogu czynności opodatkowanych, określonych w art. 5 ustawy o VAT.

W praktyce mogą jednak wystąpić sytuacje, w których zapłata kary umownej wiąże się z wykonaniem świadczenia zwrotnego (podlegającego opodatkowaniu VAT) przez stronę otrzymującą karę. Wynika to, w szczególności, z szerokiej definicji świadczenia usług, zawartej w ustawie o VAT. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się bowiem każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 25 czerwca 2018 r. (0114-KDIP4.4012.222.2018.2.BS) Dyrektor KIS uznał, że kary umowne płacone wynajmującemu samochody z tytułu zwrotu przedmiotu najmu w stanie pogorszonym, są wynagrodzeniem za podlegającą VAT usługę polegającą na zwolnieniu najemcy z wszelkich dalszych konsekwencji i roszczeń wnioskodawcy w związku z nienależytym wykonaniem umowy przez najemcę. Podobnie, w interpretacji z 16 czerwca 2016 r. (IBPP2/4512-214/16/BW) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że opłaty pobierane od gości hotelu tytułem rekompensaty za:

- zniszczenia w wynajętym apartamencie,

- pozostawienie pokoju w stanie wymagającym dodatkowego sprzątania,

- zgubienie klucza do wynajętego apartamentu lub do blokady udostępnianych rowerów,

- są wynagrodzeniem za przejęcie zobowiązań nabywcy (i naprawę zniszczonej rzeczy, dodatkowe sprzątanie, wydanie nowych kluczy).

W odniesieniu do komentowanej interpretacji należy zgodzić się z Dyrektorem KIS, że w opisanej przez wnioskodawcę sytuacji otrzymana przez producenta samochodów od dostawców komponentów kara umowna nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Dyrektor KIS słusznie uznał, że kary umowne, którymi wnioskodawca będzie obciążał dostawców za wyrządzoną szkodę, mają charakter czynności jednostronnej, gdyż brak jest świadczenia wzajemnego ze strony spółki. Jednocześnie Dyrektor KIS wskazał, że ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Tym samym, kwestia traktowania dla celów VAT kar umownych powinna być każdorazowo odrębnie analizowana w celu rozstrzygnięcia, czy w danym przypadku wystąpiła szkoda oraz czy w zamian za otrzymaną płatność o charakterze rekompensacyjnym podatnik otrzymujący odszkodowanie wykonał jakieś świadczenie wzajemne na rzecz wypłacającego.

Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 21 grudnia 2018 r. (0112-KDIL1-3.4012.665.2018.1.JN)

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność w zakresie produkcji samochodów. Spółka nabywa od poszczególnych dostawców komponenty do produkcji wybranych modeli samochodów.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe