Organ potwierdził prawidłowość stanowiska wnioskodawcy. Wskazał, że prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Podstawowym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest więc związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Organ zwrócił jednak uwagę, że ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Brak jest bowiem przepisu, z którego wynikałoby, żeby do nabycia uprawnienia do odliczenia kwoty podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury. W tym kontekście trzeba bowiem rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia VAT naliczonego od momentu skorzystania z tego prawa. Realizacja prawa do odliczenia następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć – najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa – wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.
Podsumowując organ wskazał, że podatnik, w zakresie, w jakim nabyte towary wykorzystuje do czynności opodatkowanych, nabywa prawo do odliczenia VAT naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować, musi posiadać status czynnego podatnika VAT.
Karolina Durbacz - radca prawny, doradca podatkowy, Senior w EY
Kwestia skorzystania z prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupów dokonywanych przed rejestracją podatnika jako podatnika VAT czynnego była wielokrotnie przedmiotem zarówno interpretacji indywidualnych, jak i orzeczeń sądów administracyjnych oraz TSUE. Jest to temat istotny, gdy się weźmie pod uwagę praktykę obrotu, gdzie podatnicy często ponoszą określone koszty organizacji swojej działalności gospodarczej jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania czynności opodatkowanych, a co za tym idzie przed rejestracją dla celów VAT.
Przepisy ustawy o VAT są w tym zakresie nieprecyzyjne, gdyż wskazują jedynie, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Przepis ten na przestrzeni lat był przez organy podatkowe różnie interpretowany. Do pewnego czasu, zdaniem organów, brak rejestracji jako podatnik VAT czynny w momencie ponoszenia wydatku był równoznaczny z brakiem możliwości odliczenia VAT naliczonego od zakupów, które miały miejsce przed rejestracją. Stanowiska te nie znalazły jednak potwierdzenia w orzeczeniach sądów administracyjnych i orzecznictwie TSUE, w których dokonywano wykładni przepisu wskazującej, że prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ podatkowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT. Orzeczenia te podkreślały także, że uniemożliwienie podatnikowi odliczenia VAT naliczonego może pozostawać w sprzeczności z podstawowymi zasadami tego podatku, czyli zasadami proporcjonalności i neutralności.
Aktualna linia interpretacyjna, prezentowana w omawianej interpretacji, potwierdza jednak prawo podatników do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawionych i otrzymanych w okresie poprzedzającym rejestrację jako podatnik VAT czynny. Organy podkreślają przy tym, że w zakresie w jakim podatnik wykorzystuje nabyte towary do czynności opodatkowanych, nabywa to prawo w momencie otrzymania faktury. Aby jednak uprawnienie to zrealizować, musi posiadać status czynnego podatnika VAT.
