VAT: Znikną oszustwa, ale mogą pojawić się długi

Małe firmy budowlane mogą się potknąć o odwrócony podatek. Branżę czekają zatory płatnicze – uważają eksperci.

Aktualizacja: 02.01.2017 08:06 Publikacja: 02.01.2017 07:32

VAT: Znikną oszustwa, ale mogą pojawić się długi

Foto: 123RF

Od nowego roku spora część robót budowlanych powinna być dokumentowana fakturami bez VAT. Podatek zamiast podwykonawcy robót budowlanych będzie rozliczał nabywca jego usług. Zniknąć ma problem pustych faktur i wyłudzania VAT.

Eksperci nie mają jednak wątpliwości – zmiany odbiją się negatywnie na uczciwych firmach. Ucierpią szczególnie mniejsze firmy, tj. podwykonawcy, którzy będą musieli zapożyczać się na zapłatę urzędowi VAT, a później miesiącami czekać na zwrot podatku.

Problem z płatnościami

Roboty budowlane wykonywane przez podwykonawców nie są już rozliczane wg standardowego schematu – sprzedawca wystawia fakturę, klient płaci za usługę razem z VAT, a firma odprowadza podatek do urzędu skarbowego, wcześniej pomniejszając tę kwotę o podatek naliczony na fakturach zakupowych. Zamiast sprzedawcy w transakcjach pomiędzy firmami podatek od robót budowlanych wykaże nabywca. Firma świadcząca usługi budowlane nie będzie musiała oprowadzać podatku do urzędu. To właśnie może być źródłem jej problemów.

– Przedsiębiorca nie będzie miał od czego odliczyć VAT wynikającego z faktur zakupowych. W takiej sytuacji przysługuje mu zwrot od urzędu skarbowego, ale nawet jeśli przebiegnie on sprawnie, przez kilkadziesiąt dni firma ponosi koszty zapłaconego podatku – tłumaczy Dawid Milczarek partner w LTC AQUILA Adwokaci i Doradcy Podatkowi.

Według szacunków Grant Thornton, Skarb Państwa w ten sposób kosztem firm zapewni sobie nieoprocentowaną pożyczkę w kwocie 8,5 mld zł rocznie (patrz infografika). Eksperci Grant Thornton zaznaczają przy tym, że do celów obliczeń przyjęli ostrożne założenie, że co druga usługa w branży budowlanej będzie objęta odwrotnym obciążeniem, podczas gdy prawdopodobnie będzie ich więcej.

– Dzięki wprowadzeniu odwróconego obciążenia wyeliminowane zostaną dwa najprostsze mechanizmy oszustw na VAT, tj. odliczenia podatku z pustych faktur, za którymi nie stoją faktycznie żadne usługi oraz ukrywanie wystawionych dokumentów przed urzędem skarbowym, co pozwala na zatrzymanie pobranego od klienta podatku – tłumaczy Dawid Milczarek.

Kiedy rozlicza nabywca

Zmiany mają zastosowanie, tylko jeśli usługodawca działa jako podwykonawca. Czyli właściwie kiedy?

Nie ma precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie.

Przepisy o VAT nie definiują słowa „podwykonawca". Nie jest jasne nawet, czy jako podwykonawca działa firma zamawiająca usługi budowlane, których koszt później refakturuje, a to powszechna praktyka. Z jednej strony faktycznie przedsiębiorca nie wykonuje robót budowlanych, z drugiej w łańcuchu transakcji i faktur VAT występuje w identycznej jak podwykonawca roli.

Sytuacja wygląda nieco lepiej od strony ustalenia, jakie usługi łapią się na odwrotne obciążenie. Ustawa o VAT wymienia prawie 50 rodzajów robót, wraz z symbolami klasyfikacji statystycznych.

Wciąż jednak znajdą się dość powszechne na rynku usługi, których zafakturowanie przysporzy ból głowy niejednemu księgowemu.

Ryzyko pomyłki

– Przykładowo udostępnienie sprzętu budowlanego, takiego jak koparka czy dźwig, jest usługą najmu, ale jeśli umowa dotyczy też obsługi tego sprzętu na budowie przez uprawniony personel, zbliża się już do usługi budowlanej. Trudno postawić wyraźną granicę – twierdzi Dawid Milczarek.

Do najmu firma powinna doliczyć 23 proc. podatku, do usługi budowlanej.

Co jeśli się pomyli?

Jeśli na fakturze pojawi się VAT, którego nie powinno być, większy problem ma usługobiorca, bo urząd zakwestionuje prawo do odliczenia tego podatku. Na dodatek okaże się, że usługobiorca nie wykazał VAT, gdy był do tego zobowiązany. Choć samonaliczenie z założenia jest neutralne, to w takim przypadku trzeba będzie zapłacić odsetki. Takie konsekwencje będzie miała też pomyłka co do terminu rozpoznania podatku, nawet jeśli sama zasada zostanie zastosowana prawidłowo.

W przypadku odwrotnej pomyłki, tj. wystawienia faktury z adnotacją „odwrotne obciążenie", zamiast prawidłowego naliczenia VAT, w większe tarapaty wpadnie wystawca faktury, któremu fiskus zarzuci, że powinien był wpłacić podatek na konto urzędu i wyegzekwuje od niego tę kwotę.

podstawa prawna: nowelizacja ustawy o VAT i innych ustaw z 1 grudnia 2016 r. DzU z 15 grudnia 2016 r., poz. 2024

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.maj@rp.pl

Na skutek zmiany 8,5 mld zł należnych podatnikom będzie leżało na kontach urzędów. Firmy będą się starały o zwrot tej kwoty.

Opinia

Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy z Grant Thornton

Trudno się dziwić, że rząd walczy z wyłudzaniem VAT przez przestępców, jednak sposób, w jaki wprowadzana jest reforma, może budzić zastrzeżenia. Branża budowlana i tak przeżywa poważne finansowe kłopoty. Wystarczy wspomnieć, że produkcja budowlano-montażowa w październiku 2016 r. była o 20,1 proc. niższa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Odwrócony VAT oznacza, że każdego roku firmy budowlane będą „oddawać na przechowanie" na kilka miesięcy do Skarbu Państwa około 9 mld zł. Tak potężna wyrwa w finansach firm budowlanych z pewnością nie pozostanie bez wpływu na ich płynność finansową. Tym bardziej że coraz częściej podatnik otrzymuje pieniądze nie w ciągu ustawowych 60 dni, ale znacznie później.

Od nowego roku spora część robót budowlanych powinna być dokumentowana fakturami bez VAT. Podatek zamiast podwykonawcy robót budowlanych będzie rozliczał nabywca jego usług. Zniknąć ma problem pustych faktur i wyłudzania VAT.

Eksperci nie mają jednak wątpliwości – zmiany odbiją się negatywnie na uczciwych firmach. Ucierpią szczególnie mniejsze firmy, tj. podwykonawcy, którzy będą musieli zapożyczać się na zapłatę urzędowi VAT, a później miesiącami czekać na zwrot podatku.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami