Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji „(…) podatnik nie może dowolnie wybierać, czy dokonuje zakupu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, czy też występuje w charakterze konsumenta. To znaczy, jeżeli w momencie dokonywania zakupu dany podmiot występuje w charakterze konsumenta i nabywa określony towar, jako konsument, wówczas nie ma możliwości późniejszej zmiany tego charakteru zakupu. Towar lub usługa nabyta na potrzeby osobiste lub prywatne nie może z czasem przekształcić się w zakup służący działalności gospodarczej z punktu widzenia VAT. Podatnik nie nabędzie prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupu dokonanego w charakterze konsumenta. (…)”.
Uwaga! Wprowadzone ograniczenia dotyczące wystawiania faktur do paragonów nie dotyczą firm z krajów trzecich (tj. podatników podatku o podobnym charakterze).
Kłopot z kasami starego typu
Obecnie funkcjonuje w obrocie kilka typów kas rejestrujących, tj. kasy online, kasy z elektronicznym zapisem kopii oraz kasy z papierowym zapisem kopii. Jedynie kasy fiskalne online oraz nowsze typy kas z elektronicznym zapisem kopii (produkowane od 2015 r.) mają funkcję umożliwiającą umieszczenie na paragonie fiskalnym numeru NIP nabywcy na jego żądanie. Kasy z papierowym zapisem kopii i starsze typy kas z elektronicznym zapisem kopii nie mają takiej możliwości. Oznacza to, że firmy posiadające kasy fiskalne niemające funkcji umieszczenia numeru NIP na paragonie fiskalnym nie będą w ogóle mogły wystawić faktur do paragonów. Takie firmy muszą zatem, aby nie stracić klientów, albo zakupić kasę mającą taką funkcjonalność (np. kasę online), albo zmienić zasady dokumentowania transakcji, tak aby od razu była wystawiana faktura na nabywcę będącego podatnikiem, bez ujmowania transakcji na kasie fiskalnej. Oczywiście w tym przypadku trzeba pamiętać, żeby nie dochodziło do sprzedaży z pominięciem kasy fiskalnej. Sprzedaż na rzecz klientów indywidualnych musi przejść przez kasę fiskalną (jeżeli podatnik ma obowiązek jej stosowania).
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji „(…) W związku z tym, że nie wszystkie obecnie funkcjonujące na rynku kasy rejestrujące posiadają możliwość umieszczenia na paragonie numeru identyfikującego nabywcę, wystawianie faktur w oparciu o paragony na rzecz nabywców posługujących się takim numerem będzie ograniczone do tej grupy kas, które posiadają tą funkcjonalność. W sytuacji, gdy podatnik dokonujący sprzedaży nie będzie miał technicznej możliwości wpisania numeru identyfikującego na paragonie, nabywca powinien zadeklarować w momencie dokonywania zakupu, że nabywa towar lub usługę jako podatnik – w takiej sytuacji sprzedawca nie powinien rejestrować zakupu na kasie rejestrującej, tylko powinien od razu wystawić fakturę. Proponowana zmiana przepisów nie będzie zatem skutkowała koniecznością wymiany kas rejestrujących przez podatników, natomiast konieczna może się okazać zmiana procedur stosowanych przez podatników. Zaznaczyć jednak należy, że procedura, zgodnie z którą nabywca, który w związku z prowadzoną działalnością chce otrzymać fakturę, powinien poinformować o tym sprzedawcę w momencie dokonywania zakupów, tak żeby sprzedawca nie zarejestrował sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, tylko wystawił fakturę, jest w pełnej zgodzie z przepisami ustawy o VAT, w szczególności z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. (…)”.
Dwa dokumenty spięte razem
Stosownie do art. 106h ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.