Faktura dla firmy tylko do paragonu z NIP

Od 1 stycznia sprzedawca będzie mógł wystawić dla podatnika VAT fakturę z tytułu sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej, jeśli na paragonie będzie numer identyfikujący nabywcę na potrzeby tego podatku.

Aktualizacja: 28.12.2019 19:12 Publikacja: 28.12.2019 19:08

Faktura dla firmy tylko do paragonu z NIP

Foto: Adobe Stock

Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, na kasie fiskalnej powinna być ewidencjonowana wyłącznie sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Sprzedaż na rzecz innych podmiotów nie powinna być ewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej. W szczególności dotyczy to sprzedaży na rzecz podatników VAT. W praktyce (akceptowanej przez organy podatkowe) także część sprzedaży na rzecz podatników jest uprzednio ewidencjonowana na kasie fiskalnej, a następnie dokumentowana fakturą.

Sprzedaż na rzecz podatników VAT powinna być obowiązkowo udokumentowana fakturą (zob. art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Wyjątek stanowi sprzedaż zwolniona z VAT, gdzie faktura, także na rzecz nabywcy będącego podatnikiem, nie musi być wystawiona, jeśli on tego nie zażąda (zob. art. 106b ust. 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). Także jednak i w tym przypadku w praktyce faktury dla firm są wystawiane bez wezwania ze strony nabywcy. Jak czytamy w uzasadnianiu projektu nowelizacji „(…)zasadą jest dokumentowanie transakcji pomiędzy podatnikami za pomocą faktur VAT i tego zakresu obrotu gospodarczego przedmiotowe regulacje nie dotyczą”.

Czytaj też:

Faktura tylko do paragonu z NIP nabywcy

Faktura do paragonu: co grozi za złamanie nowych zasad

Co się zmieni

Od 1 stycznia 2020 r., stosownie do dodanego do ustawy o VAT art. 106b, aby można było zgodnie z przepisami wystawić fakturę dla nabywcy (posiadającego status podatnika VAT w Polsce lub w innym państwie UE) z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, na paragonie fiskalnym dokumentującym tę sprzedaż musi znajdować się numer, za pomocą którego nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.

Przykład:

Spółka A sprzedała towary firmie B (podatnik VAT czynny) oraz firmie C (podatnik VAT czynny). Sprzedaż została pierwotnie ujęta na kasie fiskalnej i udokumentowana paragonem fiskalnym. Na paragonie fiskalnym dokumentującym sprzedaż dla firmy A został zamieszczony numer, pod którym nabywca (firma A) jest zidentyfikowany dla celów podatku, natomiast na paragonie dokumentującym tę sprzedaż dla firmy B tego numeru nie było.

Jak czytamy w uzasadnianiu projektu nowelizacji „(…) Projektowane regulacje nie ograniczają prawa do wystawienia faktury, a jedynie regulują szczegółowo kwestie dokumentowania transakcji, które zostały uprzednio zewidencjonowane przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Jeżeli podatnik chce otrzymać fakturę, to będzie mógł to zrobić. Proponowane przepisy wymuszają wyłącznie pewną konsekwencję podatnika. To znaczy, jeżeli dokonuje on zakupu jako podatnik, a nie jako konsument, to powinien o tym fakcie poinformować sprzedawcę w momencie dokonywania zakupu. (…) W związku ze zgłaszanymi znacznymi nadużyciami w zakresie wystawiania faktur, które nie mają odzwierciedlenia w istniejącym stanie faktycznym – tzw. pustych faktur – do paragonów fiskalnych, proponuje się ograniczyć prawo do wystawiania faktur na rzecz nabywcy posługującego się numerem, za pomocą którego jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, do paragonów potwierdzających dokonanie tej sprzedaży, które będą zawierały ten numer. Regulacja ta pozwoli na eliminację procederu wystawiania faktur na podstawie zebranych paragonów pozostawionych przez innych klientów. (…)”.

Uwaga! Przepisy nie przewidują korekty paragonu. Jeżeli zatem na paragonie fiskalnym zostanie umieszczony niewłaściwy numer NIP (np. NIP pracownika, a nie pracodawcy), to nie będzie możliwe wystawienie faktury na nabywcę (np. pracodawcę). Pojawia się w związku z tym pytanie, czy w takim przypadku możliwe będzie skorygowanie tego obrotu za pomocą odrębnej ewidencji korekt kasowych i ponowne (już prawidłowe) ujęcie transakcji na kasie rejestrującej.

O który numer chodzi

W przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Warto się zatem zastanowić jakie to powinny być numery. Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako podatnika VAT czynnego, a w przypadku podatników zwolnionych jako podatnika VAT zwolnionego i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie (art. 96 ust. 4 ustawy o VAT). Wykaz podatników VAT prowadzony w formie elektronicznej przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej (tzw. biała lista podatników) zawiera m.in. numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany (zob. art. 96b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT).

Zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników identyfikatorem podatkowym podatników VAT jest numer NIP.

Problem może dotyczyć podatników korzystających ze zwolnienia z VAT (np. zwolnienia podmiotowego) i niemających obowiązku rejestrowania się jako podatnicy VAT (tj. w tym przypadku jako podatnicy VAT zwolnieni). Moim zdaniem nie można przyjąć, że całkowicie bezpieczne jest wystawienie faktury do paragonu, w sytuacji gdy co prawda paragon zawierał numer NIP nabywcy będącego podatnikiem, lecz nabywca ten nie jest zarejestrowany dla celów VAT.

W przypadku podatników podatku od wartości dodanej, o tym pod jakim numerem nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej, decydują przepisy poszczególnych państw UE. Musi to być jednak numer, pod którym nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej, a nie numer, pod którym nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Dla indywidualnych bez zmian

Obowiązek wystawienia faktury dla osoby fizycznej niebędącej podatnikiem powstaje dopiero z chwilą zgłoszenia takiego żądania przez takiego nabywcę. Wyjątek stanowi tu sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju, sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów na rzecz tych klientów (zob. art. 106b ust. 1 ustawy o VAT). Obowiązek wystawienia faktury dla klientów indywidualnych powstaje dopiero z chwilą zgłoszenia przez nich takiego żądania, jeśli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie trzech miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty (zob. art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT).

Zasady wystawiania faktur do paragonów dla nabywców indywidualnych nie zmienią się od 1 stycznia. Oznacza to, że sprzedawca będzie miał obowiązek i uprawnienie do wystawienia tej faktury niezależnie od tego czy na paragonie fiskalnym znajduje się numer NIP nabywcy.

Faktury dla klientów indywidualnych powinny być wystawiane bez numeru NIP tych osób. Oczywiście część osób fizycznych (nabywców towarów i usług) prowadzi także działalność gospodarczą i jest zarejestrowana dla celów VAT. W tym przypadku należy przyjąć, że jeżeli nabywca występuje w charakterze klienta indywidualnego, a nie przedsiębiorcy, to faktura także nie powinna zawierać jego numeru NIP. W tym przypadku dla możliwości wystawienia faktury nie powinno mieć znaczenia czy paragon zawierał NIP nabywcy.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji „(…) podatnik nie może dowolnie wybierać, czy dokonuje zakupu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, czy też występuje w charakterze konsumenta. To znaczy, jeżeli w momencie dokonywania zakupu dany podmiot występuje w charakterze konsumenta i nabywa określony towar, jako konsument, wówczas nie ma możliwości późniejszej zmiany tego charakteru zakupu. Towar lub usługa nabyta na potrzeby osobiste lub prywatne nie może z czasem przekształcić się w zakup służący działalności gospodarczej z punktu widzenia VAT. Podatnik nie nabędzie prawa do odliczenia VAT naliczonego od zakupu dokonanego w charakterze konsumenta. (…)”.

Uwaga! Wprowadzone ograniczenia dotyczące wystawiania faktur do paragonów nie dotyczą firm z krajów trzecich (tj. podatników podatku o podobnym charakterze).

Kłopot z kasami starego typu

Obecnie funkcjonuje w obrocie kilka typów kas rejestrujących, tj. kasy online, kasy z elektronicznym zapisem kopii oraz kasy z papierowym zapisem kopii. Jedynie kasy fiskalne online oraz nowsze typy kas z elektronicznym zapisem kopii (produkowane od 2015 r.) mają funkcję umożliwiającą umieszczenie na paragonie fiskalnym numeru NIP nabywcy na jego żądanie. Kasy z papierowym zapisem kopii i starsze typy kas z elektronicznym zapisem kopii nie mają takiej możliwości. Oznacza to, że firmy posiadające kasy fiskalne niemające funkcji umieszczenia numeru NIP na paragonie fiskalnym nie będą w ogóle mogły wystawić faktur do paragonów. Takie firmy muszą zatem, aby nie stracić klientów, albo zakupić kasę mającą taką funkcjonalność (np. kasę online), albo zmienić zasady dokumentowania transakcji, tak aby od razu była wystawiana faktura na nabywcę będącego podatnikiem, bez ujmowania transakcji na kasie fiskalnej. Oczywiście w tym przypadku trzeba pamiętać, żeby nie dochodziło do sprzedaży z pominięciem kasy fiskalnej. Sprzedaż na rzecz klientów indywidualnych musi przejść przez kasę fiskalną (jeżeli podatnik ma obowiązek jej stosowania).

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji „(…) W związku z tym, że nie wszystkie obecnie funkcjonujące na rynku kasy rejestrujące posiadają możliwość umieszczenia na paragonie numeru identyfikującego nabywcę, wystawianie faktur w oparciu o paragony na rzecz nabywców posługujących się takim numerem będzie ograniczone do tej grupy kas, które posiadają tą funkcjonalność. W sytuacji, gdy podatnik dokonujący sprzedaży nie będzie miał technicznej możliwości wpisania numeru identyfikującego na paragonie, nabywca powinien zadeklarować w momencie dokonywania zakupu, że nabywa towar lub usługę jako podatnik – w takiej sytuacji sprzedawca nie powinien rejestrować zakupu na kasie rejestrującej, tylko powinien od razu wystawić fakturę. Proponowana zmiana przepisów nie będzie zatem skutkowała koniecznością wymiany kas rejestrujących przez podatników, natomiast konieczna może się okazać zmiana procedur stosowanych przez podatników. Zaznaczyć jednak należy, że procedura, zgodnie z którą nabywca, który w związku z prowadzoną działalnością chce otrzymać fakturę, powinien poinformować o tym sprzedawcę w momencie dokonywania zakupów, tak żeby sprzedawca nie zarejestrował sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, tylko wystawił fakturę, jest w pełnej zgodzie z przepisami ustawy o VAT, w szczególności z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. (…)”.

Dwa dokumenty spięte razem

Stosownie do art. 106h ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.

Wystawiając fakturę do paragonu sprzedawca musi zatem dołączyć do egzemplarza faktury pozostającego u niego (tzw. kopii faktury) oryginał paragonu. Z tym, że zgodnie z art. 106h ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku gdy faktura w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji paragon dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę.

Należy o tym pamiętać także po 31 grudnia 2019 r. przy wystawianiu dla podatnika faktury do paragonu zawierającego numer, pod którym nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Obowiązek dołączenia paragonu do faktury, stosownie do art. 106h ust. 2 ustawy o VAT, nie dotyczy sprzedaży dokumentowanej fakturą wystawianą przy zastosowaniu kasy rejestrującej, w przypadkach gdy wartość sprzedaży i kwota podatku są zaewidencjonowane w raporcie fiskalnym dobowym kasy.

Transakcja do 450 zł

W myśl art. 106h ust. 4 ustawy o VAT, gdy na paragonie znajdzie się NIP nabywcy, a wartość paragonu ogółem nie przekroczy 450 zł, to będzie on pełnił funkcję faktury uproszczonej. W tym przypadku nabywca nie powinien otrzymać zwykłej faktury wystawionej do tego paragonu.

Paragon pełniący funkcję faktury uproszczonej niestety powoduje pewne obawy. Mianowicie nie ma zasad korygowania takiej faktury (teoretycznie jest to faktura, w praktyce paragon, a w ich przypadku obowiązuje zakaz korygowania dokumentu, nie ma zasad wystawiania duplikatów do paragonów spełniających funkcję faktury uproszczonej, a przecież paragony o wiele częściej wystawiane są na papierze światłoczułym, które jest trudny do przechowywania w taki sposób, aby zachować czytelność treści). Przepisy o paragonie pełniącym funkcje faktury uproszczonej obowiązują już od 2014 r., lecz dotychczas takie faktury uproszczone rzadko były spotykane w praktyce. Od 1 stycznia 2020 r., w związku z wymogiem umieszczania na paragonach numeru NIP nabywcy będącego podatnikiem, w celu otrzymania faktury, okaże się, że znaczna część takich paragonów (do wartości brutto 450  zł) jest już fakturą (uproszczoną). Z uwagi na mogące pojawić się wątpliwości dotyczące zasad rozliczania, korygowania i przechowywania takiego paragonu, mogą one okazać się dość kłopotliwe dla podatników.

Przepis przejściowy

Przepisów o obowiązku wystawiania faktur tylko do paragonów zawierających NIP nabywcy nie stosuje się w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed 1 stycznia 2020 r. (zob. art. 15 nowelizacji z 4 lipca 2019 r.)

Przykład:

Spółka A (podatnik VAT czynny) nabył towar 31 grudnia 2019 r. Sprzedawca udokumentował sprzedaż paragonem fiskalnym. Paragon nie zawierał numeru NIP spółki A. 3 stycznia 2020 r. spółka A zażądała od sprzedawcy wystawienia faktury do tego paragonu. Sprzedawca może wystawić fakturę do tego paragonu na podstawie przepisu przejściowego, pomimo, że paragon nie zawiera numeru NIP.

Paragony z taksówek

 

 Stosownie do art. 106b ust. 7 ustawy o VAT, przepisów o obowiązku wystawiania faktur tylko do paragonów zawierających NIP nabywcy nie stosuje się do podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0). W przypadku usług taksówkowych możliwe będzie zatem wystawienie faktury dla nabywcy będącego podatnikiem, także w sytuacji gdy paragon nie będzie zawierał numeru NIP nabywcy.

Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, na kasie fiskalnej powinna być ewidencjonowana wyłącznie sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Sprzedaż na rzecz innych podmiotów nie powinna być ewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej. W szczególności dotyczy to sprzedaży na rzecz podatników VAT. W praktyce (akceptowanej przez organy podatkowe) także część sprzedaży na rzecz podatników jest uprzednio ewidencjonowana na kasie fiskalnej, a następnie dokumentowana fakturą.

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe