#RZECZoPARWIE: Tokarski o wyludzaniu VAT i uszczelnianiu systemu

Luka w VAT ma wynieść 45 mld zł. o 4 mld mniej niż w 2015. Czy to dobry wynik czy nie?

Uszczelniliśmy VAT o 4 mld ale luka jest nadal na wysokim poziomie. Warto zastanowić się co można zrobić więcej. To walka na kilku płaszczyznach.

Istotne są jasne przepisy, które na poziomie podstawowym nie pozwolą na luki.

Które na przykład?

Pakiet paliwowy, który zmniejszył ruch przygraniczny w branży paliwowej i zwiększył popyt z legalnych źródeł.

Po drugie penalizacja - czy my mamy przepisy?

25 lat – nowa propozycja ministra sprawiedliwości.

Kodeks ma ponad 20 lat. Kolejnym krokiem powinno być stworzenie nowego rozdziału albo kodeks dla poważnych przestępstw gospodarczych.

Trzeba pamiętać, że głównymi sprawcami przestępstw VAT są zorganizowane grupy przestępcze, które wykorzystują tylko system VAT, międzynarodowe rozliczenia podatkowe oraz uczciwych przedsiębiorców do uwiarygodniania swoich transakcji.

Czy przestępcy VAT się zmieniają?

CBŚ publikuje monitorowane grupy, które stoją za tym zjawiskiem . Zmieniają tylko sektor i asortyment, na którym takich wyłudzeń dokonują.

Nasza administracja skarbowa jest zorientowana na kontrolę przedsiębiorców, którzy doświadczali kontaktu z tymi nielegalnymi wyłudzaczami VAT-u. W latach 2011-2013. Są to stare sprawy. Wydaje się, że kolejnym krokiem powinno być przeorientowanie administracji na ostrzeganie i uderzanie tam, gdzie takie przestępstwa dzieją się teraz.

Podobno te kontrole są bardziej celne.

Dużo mówi się o ukierunkowanych kontrolach. Jest wzrost kontroli i znalezisk. Ale czy one są dobrze ukierunkowane? Trzeba dysponować świetną informatyką ekonomiczną i analityczną by wyselekcjonować najlepsze podmioty do kontroli.

Czy Jednolity Plik Kontrolny w tym pomoże?

Powinien. Najważniejszym zadaniem w obszarze selekcji do kontroli jest opracowanie zestawu testów, które umożliwią analitykę ustalania czy to jest właściwy podmiot do skontrolowania. Do urzędów napłyną ogromne ilości danych. Powołana do tego spółka cały czas nad tymi rozwiązaniami pracuje, ale też nad Centralnym Rejestrem Faktur.

Luka zmniejsza się też dlatego, że przedsiębiorcy są coraz bardziej świadomi. Mają wewnętrzne procedury, warsztaty, konferencje. Cztery lata temu mało kto o tym wiedział.

Dobrze nie jest. Średnia wyłudzeń VAT w UE wynosi 10 proc. wpływów budżetowych. W Polsce jest to aż 24 proc. Dlaczego innym się udaje a nam nie?

Kraje, które dobrze radzą sobie z wyłudzeniami mają dłuższą historię walki z tym zjawiskiem. Rumunia i Słowacja postawiły na ściganie i mocno uderzyły w przestępczość tego typu. My powinniśmy czerpać właśnie od Rumunii, Czech i Słowacji.

Powinniśmy stworzyć jednostkę, która będzie mogła mieć nie tylko narzędzia, służby ale też uprawnienia procesowe.

To może Centralny Rejestr Faktur pomoże?

Wypadałoby poznać co się pod tym kryje. Narzędzie to da jeszcze więcej danych, co powinno skrócić kontrolę i wyłapywanie wyłudzeń. Bez sprawnie działających służb albo jednej takiej jednostki będzie ciężko. Poza tym jest to bardzo kosztowne i systemowo trudne rozwiązanie informatyczne.

Firma PwC postulowała rozważenie pomysłu modelu podzielonej płatności tzw. speed paymentu. Jest to rozwiązanie systemowo prostsze. Powoduje, że VAT nie trafia do potencjalnie niewinnego kontrahenta tylko zamrożony na rachunku powierniczym urzędu. Pozwoliłoby to odciąć przestępców od tych, którzy działają legalnie.

Jak długo zajmie nam uszczelnienie VAT?

Myślę, że przynajmniej pięć lat.