Handel alkoholem: jednakowe traktowanie firm ubiegających się o zgodę

Przydzielanie koncesji na alkohol nie może odbywać się według „uważania". Władze miasta powinny traktować jednakowo wszystkich przedsiębiorców ubiegających się o zgodę na handel.

Publikacja: 24.05.2017 06:00

Handel alkoholem: jednakowe traktowanie firm ubiegających się o zgodę

Foto: Fotolia.com

Prezydent miasta, udzielił właścicielowi hurtowni alkoholi zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych a pozostałym czterem przedsiębiorcom odmówił. Jeden z nich Janusz Z. odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku.

Kto pierwszy ten lepszy

SKO utrzymało decyzję prezydenta w mocy. Wyjaśniło, że o koncesję na alkohol ubiegało się pięć firm, które złożyły wnioski zgodnie z art. 18 ust. 5 i ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i uzyskały pozytywną opinię miejskiej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Podmioty uzyskały też pozytywne opinie rad osiedla, straży miejskiej i policji.

Kolegium ustaliło, że prezydent dysponował tylko jednym wolnym punktem. Organ pierwszej instancji przyznał punkt właścicielowi hurtowni. Pozostałym przedsiębiorcom odmówiono zezwoleń.

Prezydent wyjaśnił, że przy ustalaniu, któremu przedsiębiorcy należy przyznać zezwolenie kierował się kryteriami ustalonymi przez radę miejską. Było ich pięć:

- data wpływu wniosku,

- zasada jeden przedsiębiorca – jeden punkt sprzedaży napojów,

- opinia rady osiedla,

- brak negatywnych wyników kontroli w zakresie przestrzegania ustawy o wychowaniu w trzeźwości,

- opinia policji.

SKO zauważył, że wszyscy przedsiębiorcy spełnili kryteria określone w punktach od trzeciego do piątego. Dwaj mieli już zezwolenia na sprzedaż alkoholu w innych placówkach. Tym samym nie spełniali kryterium: jeden przedsiębiorca – jeden punkt sprzedaży. Rozstrzygającym więc kryterium była „data wpływu wniosku". Najwcześniej wniosek złożył właściciel hurtowni i dostał zezwolenie.

Wadliwa odmowa

Janusz Z. nie pogodził się z przegraną i wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Twierdził, że nie jest prawdą, że posiada zezwolenie na sprzedaż alkoholu. WSA uznał skargę za zasadną. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Zezwolenie wydaje się na podstawie wniosku przedsiębiorcy (art. 18 ust. 2 ww. ustawy), oddzielnie na następujące rodzaje napojów alkoholowych: do 4,5 proc. zawartości alkoholu oraz na piwo; powyżej 4,5 proc. do 18 proc. zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa); powyżej 18 proc. zawartości alkoholu. Trzeba też uzyskać pozytywną opinię gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 i ust. 2 ustawy rada gminy ustala, w drodze uchwały, dla terenu gminy (miasta) liczbę punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak i w miejscu sprzedaży oraz zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaż i podawania alkoholu.

Liczbę punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży ustaliła rada miejska na 50 punktów. W związku z tym, że rozdysponowano już 49 zezwoleń, pozostało ostatnie, o które ubiegało się pięciu przedsiębiorców.

Według WSA z regulacji prawnych nie wynika tryb procedowania, gdy o mniejszą liczbę zezwoleń na sprzedaż alkoholu, ubiega się większa liczba podmiotów. Skoro więc każdy przedsiębiorca może złożyć wniosek o zezwolenie na sprzedaż napojów, to organ zezwalający powinien rozpatrzyć wniosek każdego przedsiębiorcy w trybie i w sposób, który byłby dla ubiegającego się o zezwolenie, przejrzysty i oparty na równych kryteriach wyboru.

Procedura dokonania wyboru powinna być transparentna, a więc jasna, klarowna oraz oparta na jednakowych zasadach wyboru. Jest to szczególnie niezbędne ze względu na to, że decyzja o udzieleniu zezwolenia na obrót napojami alkoholowymi jest decyzją o ograniczonym prawem zakresie uznania administracyjnego.

Pogląd taki wyraził NSA w uchwale z 18 września 1995 r. (sygn. akt VI SA 10/95). Zgodnie z nią zawarte w art. 18 ust. 2 i 3 ustawy przesłanki dopuszczalności wydania zezwolenia – liczba punktów sprzedaży ustalona dla terenu gminy oraz zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży – nie kwalifikują takiej decyzji jako decyzji w pełni związanej. Wyznaczają one materialnoprawne granice uznania organu wydającego decyzję. Nie może on wydać zezwolenia, jeśli doprowadziłoby to do przekroczenia ustalonej przez radę gminy liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych lub było niezgodne z określonymi przez radę gminy zasadami usytuowania miejsc sprzedaży alkoholu. Natomiast nie ma on obowiązku prawnego wydać zezwolenia tylko dlatego, że nie zachodzą powyższe przeszkody. Granice przysługującego organowi uznania administracyjnego wyznaczają nie tylko przepisy art. 18 ust. 2 i 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, lecz także ogólna zasada uwzględniania przy załatwianiu spraw indywidualnych interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 k.p.a.).

WSA doszedł do wniosku, że decyzja zezwalająca na sprzedaż alkoholu powinna zawierać uzasadnione kryteria uznaniowości, sprowadzające się do równego traktowania firm. Z uzasadnienia decyzji wynika, że oprócz warunków wynikających z ustawy organ uwzględnił również dodatkowe kryteria ustalone uchwałą rady miejskiej.

Z decyzji organu pierwszej instancji wynika, że te kryteria spełniało dwóch przedsiębiorców. Wniosek Janusza Z. został „zdyskwalifikowany", gdyż podmiot ten miał już zezwolenie na sprzedaż alkoholu w innych placówkach.

Zdaniem WSA stanowisko prezydenta oraz SKO jest błędne. Nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonych w aktach dokumentach oraz godzi w zasadę równego traktowania podmiotów prowadzących działalność.

Przede wszystkim na uwzględnienie zasługuje zarzut Janusza Z, naruszenia przepisów postępowania przejawiający się w błędnym ustaleniu, że posiada już zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

WSA podzielił również wątpliwości Janusza Z., dotyczące przyjęcia w tej konkretnej sprawie zamiast ustalonego w załączniku nr 3 do uchwały rady miejskiej kryterium daty wpływu wniosku, kryterium kolejności wpływu wniosku.

Zdaniem sądu narusza to zasadę uznaniowości. Skoro jedno z przyjętych kryteriów wyboru odnosi się do daty złożenia wniosku a nie do daty i godziny, to wszystkie wnioski złożone w określonej dacie powinny być rozpatrywane jednakowo. Organ może przyjąć dodatkowe kryteria, lecz nie może zmieniać kryteriów już istniejących.

Hierarchia celów

Tym samym WSA uznał, że stwierdzone uchybienia stanowią wystarczającą podstawę do wyeliminowania zaskarżonych decyzji z obrotu. Prezydent będzie musiał zająć się sprawą raz jeszcze. Wówczas powinien mieć na uwadze, że nie ma przeszkód, aby w sytuacji przyznawania dóbr reglamentowanych organ administracji, działając w ramach uznania administracyjnego, wprowadzał kryteria pozaustawowe. Istotne jest jednak, aby przyjęte wymagania zostały zastosowane w stosunku do wszystkich stron i aby ocena spełnienia ustalonych kryteriów uwzględniała w pierwszym rzędzie hierarchię celów wynikających z art. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Kryteria owe powinny być obiektywne, czytelne, racjonalne i możliwe do weryfikacji. Nie mogą także naruszać konstytucyjnie chronionych wartości, m.in. takich, jak zasada równości.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 26 kwietnia 2017 r.

sygnatura akt: I SA/Bk 21/17

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: r.krupa@rp.pl

Prezydent miasta, udzielił właścicielowi hurtowni alkoholi zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych a pozostałym czterem przedsiębiorcom odmówił. Jeden z nich Janusz Z. odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku.

Kto pierwszy ten lepszy

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe