Czy ciąża chroni urzędnika państwowego mianowanego przed niechcianą zmianą pracodawcy

Urzędnika państwowego mianowanego, można przenieść do innego urzędu w tej samej albo innej miejscowości na stałe lub na określony czas. Zgoda urzędnika na takie przeniesienie zwykle nie jest potrzebna.

Publikacja: 03.04.2018 06:40

Czy ciąża chroni urzędnika państwowego mianowanego przed niechcianą zmianą pracodawcy

Foto: 123rf

Urzędnik mianowany, który ze względu na podstawę nawiązania stosunku pracy cieszy się większą stabilizacją swojego zatrudnienia godzić musi się (niejako w zamian) na większą dyspozycyjność (w tym na zmianę miejsca wykonywania pracy). Sytuacje, w których urzędnik państwowy zatrudniony na podstawie mianowania może zostać przeniesiony na stałe na inne stanowisko w tym samym lub innym urzędzie wskazuje ustawa o pracownikach urzędów państwowych (dalej uopup).

Jedną z przesłanek uzasadniających trwałą zmianę stosunku pracy takich osób jest reorganizacja urzędu, w którym są one zatrudnione. W takiej sytuacji, zgodnie art. 10 ust. 1a uopup mogą one zostać przeniesione na inne stanowisko służbowe, odpowiadające ich kwalifikacjom. Ale tylko wtedy, jeżeli ze względu na likwidację zajmowanego przez nich stanowiska nie mogą dalej na nim pracować.

Na nowym stanowisku przeniesionemu urzędnikowi przysługuje wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy. Przy czym przez okres sześciu miesięcy nie może być ono niższe od dotychczasowego.

Reorganizacja i likwidacja stanowiska

Przez reorganizację urzędu, rozumie się zmianę organizacji urzędu, dokonaną w identycznym trybie jak przy ustalaniu jego struktury (więcej na ten temat pisaliśmy w „Dobrej Administracji" z 13 marca br.: „Nie każda zmian pozwoli na zwolnienie urzędnika). Tak uznał m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 stycznia 1994 r. (II SA 2348/93, ONSA 1995 nr 1, poz. 35). Natomiast przez likwidację stanowiska pracy uzasadniającą przeniesienie mianowanego urzędnika państwowego na inne stanowisko służbowe, odpowiadające jego kwalifikacjom, należy rozumieć faktyczne zniesienie dotychczasowego miejsca pracy pracownika. Tylko wówczas, bowiem zachodzi niemożliwość dalszego zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku, o której mowa w art. 10 ust. 1a uopup (wyrok NSA z 23 maja 1995 r. II SA 687/95).

Przy czym, jak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lipca 2008 r. (II PK 358/07, MoPr 2008 nr 11, str. 562) pracownik przenoszony po reorganizacji urzędu nie ma roszczenia o  wybór stanowiska odpowiadającego jego kwalifikacjom. O nowym stanowisku dla niego decyduje samodzielnie pracodawca i nie musi być ono równorzędne z dotychczas zajmowanym (zlikwidowanym). Musi tylko odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Oznacza to, że pracownik, który był kierownikiem działu, po jego likwidacji, nie musi być nadal zatrudniany na kierowniczym stanowisku. Nie ma on, zatem roszczenia o zajmowanie tworzonego stanowiska kierownika nowego działu (po reorganizacji) czy kierownika referatu, nawet, gdy utworzony referat wykonuje część czynności zlikwidowanego działu.

Potrzeby urzędu

Przeniesienie urzędnika państwowego minowanego na inne stanowisko jest także możliwe ze względu na potrzeby urzędu. Tak wynika z art. 10 ust. 1b uopup, zgodnie, z którym z uwagi na szczególne potrzeby urzędu, mianowanego urzędnika państwowego można przenieść na inne stanowisko, odpowiadające jego kwalifikacjom i równorzędne pod względem wynagrodzenia. Oba te warunki muszą być spełnione łącznie.

Jedyną przesłanką dopuszczalności przeniesienia urzędnika w omawianym trybie jest, zatem wystąpienie po stronie urzędu szczególnych potrzeb, rozumianych, jako konieczność dokonania zmian personalnych na konkretnym stanowisku. W takiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany wykazać, że z pewnych ważnych powodów nie jest możliwe - bez uszczerbku dla jego interesów - dalsze zatrudnianie pracownika na dotychczasowym stanowisku (wyrok NSA z 23 października 1995 r. II SA 2205/95, PP Nr 9/1998, s. 40). Przyczyny przeniesienia nie mogą natomiast dotyczyć pracownika, a zwłaszcza nie powinny wynikać ze sposobu wywiązywania się przezeń z obowiązków urzędniczych, implikującego utratę zaufania pracodawcy (por. wyroki NSA z 24 maja 1998 r., SA/Wr 2250/95, PP Nr 3/1997 i z 25 marca 1999 r., II SA/Po 882/99, PP Nr 9/1999, s. 41).

Zgodnie z kwalifikacjami i...

Przez kwalifikacje pracownika, o jakich mowa w z art. 10 ust. 1b uopup, należy rozumieć udokumentowane wykształcenie oraz umiejętności zdobyte dzięki doświadczeniu zawodowemu. Warto też podkreślić, co zauważył SN w wyroku z 29 listopada 2006 r. (PK 367/05, OSNP Nr 1-2/2008, poz. 6), że zastrzeżenie podobne do zawartego w art. 10 ust. 1b uopup występuje w powszechnym prawie pracy w niektórych przypadkach przenoszenia lub ponownego zatrudniania pracowników na stanowiskach innych od dotychczasowych (np. art. 42 § 4, art. 71, art. 72 § 2 i art. 1864 kp). Celem tych przepisów jest ochrona pracowników – w sytuacjach w nich unormowanych – przed powierzeniem pracy niżej kwalifikowanej w stopniu deprecjonującym zainteresowanych.

Pracodawca może natomiast przenieść mianowanego pracownika na stanowisko, z którym wiążą się zadania przewyższające jego kwalifikacje, jednakże to pracodawca ponosi ryzyko niezawinionego, wadliwego wykonania przez pracownika tego rodzaju zadań, a ponadto musi on przestrzegać ograniczeń w powierzaniu takiej pracy wynikających z przepisów prawa, zwłaszcza z przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

...równorzędne pod względem płacowym

Z kolei ocena, czy stanowisko, na jakie przeniesiono mianowanego urzędnika państwowego, jest równorzędne pod względem wynagrodzenia, dokonywana jest przez porównanie uprzednich i obecnych warunków płacowych danej osoby. Powierzone w tym trybie stanowisko powinno w świetle obowiązujących u pracodawcy przepisów płacowych stwarzać pracownikowi takie same możliwości awansu zarobkowego, jakie miał dotychczas (por. wyroki NSA z 23 października 1995 r., II SA 2205/95, PP z Nr 9/1996, i z 15 marca 1999 r., II SA 1915/98, oraz wyrok SN z 18 października 2007 r., III PK 45/07, Legalis nr 316318).

Na maksimum sześć miesięcy

W uzasadnionych wypadkach urzędnik państwowy mianowany może być także przeniesiony, na okres do sześciu miesięcy, do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości, do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (art. 10 ust.3 uopup). Skutkiem tego przeniesienia będzie zatem nie tylko zmiana stanowiska (jak było to w opisywanych wyżej przypadkach będących przeniesieniami o charakterze wewnętrznym), ale także zmiana pracodawcy.

W okresie przeniesienia urzędnikowi przysługuje wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego. O tym czy w danej sytuacji zachodzi „uzasadniony wypadek" decyduje urząd, a ocena ta ma charakter uznaniowy, co nie oznacza, że jest to uznanie niczym nieskrępowane.

Przeniesienie w tym trybie do urzędu mającego siedzibę w innej miejscowości nie może jednak objąć, bez ich zgody, urzędników – kobiet w ciąży lub urzędników sprawujących opiekę nad dzieckiem w wieku do czternastu lat. Jest ono także niedopuszczalne w wypadkach, gdy stoją temu na przeszkodzie ważne względy osobiste lub rodzinne urzędnika.

Przeniesienie takie dopuszczalne jest tylko raz na dwa lata. Jak podkreśla A. Dubownik (Komentarz do ustawy o pracownikach urzędów państwowych w: Prawo urzędnicze od red. Prof. K. Barana) przepis określający maksymalny czas trwania przeniesienia (sześć miesięcy) nie daje jasnej odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji, gdy urzędnik zostanie przeniesiony np. na okrestrzech miesięcy, to w okresie dwóch lat od tego przeniesienie możliwe jest jeszcze przeniesienie na pozostałe trzy miesiące.

Jednak zdaniem ekspertki art. 10 ust. 3 uopup jest sformułowany inaczej niż art. 10 ust. 1 uopup, nie mówi, bowiem że przeniesienie może nastąpić na okres do sześciu miesięcy w okresie dwóch lat kalendarzowych. Oznacza to jej zdaniem, że nie ma możliwości dokonywania kilku przeniesień we wskazanym w ustawie przedziale czasowym i urząd dokonający przeniesienia na okres krótszy niż sześć miesięcy pozbawia się tym samym w okresie dwóch lat od tego przeniesienia możliwości kolejnego przeniesienie urzędnika na podstawie art. 10 ust.3 uopup.

Omówione wyżej sytuacje wyczerpują okoliczności, w których pracodawca zatrudniający urzędnika państwowego mianowanego może mu samodzielnie zmienić stanowisko pracy. Każde inne przeniesienie takiego urzędnika bez względu na to czy w ramach tego samego urzędu czy do innego wymaga już zgody zainteresowanego >patrz pytania.

podstawa prawna: Art. 10 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2142 ze zm.)

Z orzecznictwa

- Przeniesienie mianowanego urzędnika państwowego na inne stanowisko bez zaistnienia po stronie pracodawcy szczególnych potrzeb albo bez zapewnienia pracownikowi stanowiska odpowiedniego jego kwalifikacjom lub równorzędnego pod względem wynagrodzenia jest przeniesieniem dokonanym z naruszeniem normy art. 10 ust. 1b uopup – wyrok SN z 14 stycznia 2011 r. (I PK 176/10, MoPr 2011 nr 8, str. 430).

- Urzędnik przenoszony po reorganizacji urzędu na inne stanowisko nie może domagać się zatrudnienia w tym samym, co dotychczas charakterze – wyrok SN z 8 lipca 2008 r. (II PK 358/07, MoPr 2008 nr 11, str. 562),

- Pojęcie stanowiska służbowego w rozumieniu art. 10 ust. 1a i 1b ustawy o pracownikach urzędów państwowych oprócz nazwy urzędu i funkcji, obejmuje również miejscowość, w której urzędnikowi wyznaczono wykonywanie pracy – wyrok SN z 28 kwietnia 2005 r. (I PK 161/04, OSNAPiUS 2006 nr 1-2, poz. 7, str. 18).

Urzędnik mianowany, który ze względu na podstawę nawiązania stosunku pracy cieszy się większą stabilizacją swojego zatrudnienia godzić musi się (niejako w zamian) na większą dyspozycyjność (w tym na zmianę miejsca wykonywania pracy). Sytuacje, w których urzędnik państwowy zatrudniony na podstawie mianowania może zostać przeniesiony na stałe na inne stanowisko w tym samym lub innym urzędzie wskazuje ustawa o pracownikach urzędów państwowych (dalej uopup).

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe