Jajko – cud natury

Wielu upatruje w jajku najdoskonalszą strukturę we wszechświecie. W brytyjskim filmie David Attenborough opowiada, jakie są tego powody.

Aktualizacja: 19.04.2019 15:03 Publikacja: 19.04.2019 15:00

Foto: materiały prasowe

Skorupki ptasich jaj mają konstrukcję na tyle silną, że wytrzymują ciężar wysiadujących je rodziców i są na tyle słabe, że pisklęta są w stanie je rozbić. Skorupka chroni je przed niebezpieczeństwami świata zewnętrznego, a jednocześnie pozwala oddychać. Niektóre ptaki pobierają potrzebny do budowy materiał z własnych kości, ale sikorki, na przykład, ze skrupulatnie gromadzonych fragmentów muszli ślimaków.

 

Najmniejsze jaja, ważące niespełna pół grama, znosi koliberek hawański, największe – struś – jest cztery tysięcy razy cięższe niż koliberka. Nie wszystkie jaja są proporcjonalne do wielkości znoszących je ptaków – strusie stanowi zaledwie dwie setne ciężaru jego ciała, ale już kiwi znosi jedno wielkie jajo ważące do 20 procent j. Mysikrólik, najmniejszy ptak w Europie, ważący tyle, co łyżeczka cukru znosi kilka jajek,a każde stanowi16 procent jego ciężaru ciała.

- Stworzenie jaja to ciężka praca – zauważa David Attenborough. – Potrzebne są nie tylko składniki odżywcze do wnętrza, ale i wapń budujący skorupkę. 

Większość ptaków znosi jedno jajo dziennie. Dopóki to robią, nie wysiadują ich. 

Dziś już wiadomo, że sikorka modra i bogatka kontrolują tempo rozwoju swoich jaj w zależności od warunków pogodowych i czas ich wysiadywania nie jest przypadkowy. Potrafią zgrać dzień wylęgu z pojawianiem się niezbędnych dla ich piskląt małych dżdżownic.

Naukowcy sądzą, że istnieje związek między kształtem jaja, a jego zdolnością do latania. Mieszkający na wyspach walijskich nurzyk znosi podłużne barwne, ekstremalnie stożkowate jaja – i wciąż nie do końca wiadomo, dlaczego. W 1896 roku badania niemieckiego badacza pokazały, że jajka kurze wychodzą na świat zaokrąglonym końcem – i wcale nie było to łatwe do stwierdzenia.

Kukułka dba, by podrzucane jaja pasowały barwą do gospodarza gniazda. Ale i owi gospodarze mają swoje sposoby na rozpoznawanie cudzych jaj. Naukowcy zaobserwowali, że barwy jajek się zmieniają.

Ptaki to jedna z wielkich pasji Davida Attenborough i on właśnie opowiada o jajku od chwili powstania, aż do momentu, gdy pisklę je opuszcza.

Premiera brytyjskiego dokumentu „Jajko – cud natury” w sobotę 20 kwietnia o 12.25 w TVP 1.

 

Skorupki ptasich jaj mają konstrukcję na tyle silną, że wytrzymują ciężar wysiadujących je rodziców i są na tyle słabe, że pisklęta są w stanie je rozbić. Skorupka chroni je przed niebezpieczeństwami świata zewnętrznego, a jednocześnie pozwala oddychać. Niektóre ptaki pobierają potrzebny do budowy materiał z własnych kości, ale sikorki, na przykład, ze skrupulatnie gromadzonych fragmentów muszli ślimaków.

Najmniejsze jaja, ważące niespełna pół grama, znosi koliberek hawański, największe – struś – jest cztery tysięcy razy cięższe niż koliberka. Nie wszystkie jaja są proporcjonalne do wielkości znoszących je ptaków – strusie stanowi zaledwie dwie setne ciężaru jego ciała, ale już kiwi znosi jedno wielkie jajo ważące do 20 procent j. Mysikrólik, najmniejszy ptak w Europie, ważący tyle, co łyżeczka cukru znosi kilka jajek,a każde stanowi16 procent jego ciężaru ciała.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Serial
„Władcy przestworzy” na Apple TV+. Straceńcy latali w dzień
Telewizja
Magdalena Piekorz zajmie się serialami i filmami w TVP
Telewizja
Serialowe Złote Globy. Kolejny triumf „Sukcesji”
Telewizja
Agnieszka Holland w TVP1. Powrót „Hali odlotów” 1 stycznia
Telewizja
Danuta Holecka ma już nową pracę. Będzie prezenterką w TV Republika