Ryciny Pietera Bruegla

Wystawą rycin Bruegla Muzeum Narodowe w Warszawie upamiętnia 450 rocznicę śmierci niderlandzkiego mistrza, jednego z największych malarzy Północy.

Aktualizacja: 02.10.2019 11:52 Publikacja: 02.10.2019 11:23

Foto: materiały prasowe/MNW

Wybór ponad 30 prac pochodzi ze zbiorów MNW. Pokaz Pietera Bruegla Starszego sąsiaduje z prezentacją grafik żyjącego sto lat później Rembrandta. 

- Obaj byli zainteresowani grafiką, ale podejście do niej mieli zupełnie różne – mówi „Rzeczpospolitej” kuratorka Joanna A. Tomicka. Rembrandt tworzył je w pełni sam. Natomiast Bruegel wykonał własnoręcznie tylko jedną akwafortę, a do innych prac  przygotowywał rysunki, które przekazywał rytownikom, transformującym je w miedzioryty lub akwaforty. Mieszkający w Antwerpii Bruegel współpracował  z wydawcą Hieronimem Cockiem, który prowadził jedną z najlepszych oficyn w ówczesnej  Europie, specjalizujących się w wydawaniu rycin.

Jedyna własnoręczna grafika Bruegla to „Polowanie na dzikie króliki”. W Polsce ma ją w zbiorach tylko MNW. Przedstawia myśliwego w rozległym pejzażu, składającego się do strzał., ale nie potrafiącego się zdecydować, do którego z dwóch królików mierzyć. Jest to ilustracja przysłowia, mówiącego, że jeśli celuje się do dwóch, to nie upoluje się żadnego. Można je potraktować jako odpowiednik naszego powiedzenia o chwytaniu naraz kilku srok z ogon.

Z kolei skradający się zza drzewa człowiek z włócznią w tej samej pracy symbolizuje czyhające na nas zagrożenia, których możemy w porę nie spostrzec, jeśli jesteśmy zaabsorbowani innymi sprawami.

Na wystawie w MNW zobaczymy wybór prac Bruegla z różnych cykli , zaczynając od najwcześniejszego „Wielkie pejzaże” z rozległymi panoramicznymi widokami, porywających wrażeniem przestrzenności, powstałymi pod wpływem podróży artysty do Włoch. Nie podejmował w nich jednak próby odtworzenia konkretnych krajobrazów, a raczej charakteryzował ich typy.

Są także późniejsze tzw. „Małe pejzaże”, przedstawiające okolice Antwerpii. To z  tego cyklu pochodzi unikatowy nierozcięty egzemplarz dwóch pejzaży na jednym arkuszu, jedyny taki zachowany na świecie. Przypomina, że prace te były pierwotnie rytowane parami na jednej płycie i odbijane razem na papierze.

Z inspiracji swego wydawcy Bruegel zaczął tworzyć bardzo popularne cykle o moralizatorskim przesłaniu, przedstawiające siedem cnót i grzechy główne. Wystawa przywołuje cnoty. Prace te niejednokrotnie nawiązują do stylistyki Boscha z jego niesamowitymi postaciami i demonicznymi stworami. Sztuka Boscha silnie wpłynęła na wyobraźnię Bruegla, ale nie kopiował jej wiernie. Bruegel przetwarzał interesujące go motywy we własne kompozycje.

W rycinach alegorycznych uwagę przykuwa „Każdy” („Elck”). Można powiedzieć, że to  wcielenie Everymana w ujęciu Bruegla. Badacze  trzymaną przez niego latarnię interpretują jako atrybut Diogenesa. Znak poszukiwania człowieka uczciwego. Trudno jednak nie spostrzec, że bohater tej ryciny jest nadmiernie pochłonięty dobrami materialnymi, co  z kolei nawiązuje do klimatów ówczesnej szybko bogacącej się Antwerpii, a jednocześnie pobrzmiewa ukrytą przestrogą.

Wystawa „Bruegel w towarzystwie / Skarby Muzeum Narodowego w Warszawie” czynna dla publiczności od 4 października do 3 listopada.

Wybór ponad 30 prac pochodzi ze zbiorów MNW. Pokaz Pietera Bruegla Starszego sąsiaduje z prezentacją grafik żyjącego sto lat później Rembrandta. 

- Obaj byli zainteresowani grafiką, ale podejście do niej mieli zupełnie różne – mówi „Rzeczpospolitej” kuratorka Joanna A. Tomicka. Rembrandt tworzył je w pełni sam. Natomiast Bruegel wykonał własnoręcznie tylko jedną akwafortę, a do innych prac  przygotowywał rysunki, które przekazywał rytownikom, transformującym je w miedzioryty lub akwaforty. Mieszkający w Antwerpii Bruegel współpracował  z wydawcą Hieronimem Cockiem, który prowadził jedną z najlepszych oficyn w ówczesnej  Europie, specjalizujących się w wydawaniu rycin.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce