Historia NATO

Przedstawiamy historię Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Aktualizacja: 06.07.2016 20:01 Publikacja: 06.07.2016 00:01

Foto: NATO

1949 – 4 kwietnia:

Podpisanie Paktu Północnoatlantyckiego. Na mocy tego dokumentu doszło do powstania Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO). Pakt podpisały: Belgia, Dania, Kanada, Norwegia, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Francja, Islandia, Portugalia, Stany Zjednoczone i Włochy

1949 - 24 sierpnia:

Wejście w życie Traktatu Północnoatlantyckiego i powstanie Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego

1950 – 25 czerwca: 

Wojska Korei Północnej wkraczają na terytorium Korei Południowej, rozpoczynając wojnę koreańską.

1950 – wrzesień:

W czasie posiedzenia Rady NATO w Nowym Jorku przyjęto koncepcję tzw. wysuniętej obrony (forward strategy). Zakłada ona, w wypadku wojny, przeniesienie działań bojowych na terytorium państw bloku wschodniego.
USA wysuwają propozycję remilitaryzacji Niemiec i włączenia ich w skład Sojuszu.

1950 – październik:

Komitet Obrony NATO akceptuje plan utworzenia sił sojuszniczych złożonych z 50 dywizji, w tym: 20 francuskich, 10 amerykańskich, 10 włoskich, 5 brytyjskich i 5 z państw Beneluksu.

1952:

Grecja i Turcja wstępują do NATO

1954 – październik:

Na posiedzeniu Rady NATO zapada decyzja o zakończeniu okupacji Niemiec Zachodnich oraz przyznaniu im prawa do odbudowy sił zbrojnych. RFN otrzymuje zaproszenie do wstąpienia w szeregi Sojuszu.

1955 – 9 maja:

Niemcy wstępują do NATO. Miejsce przy stole Rady NATO zajmuje ówczesny kanclerz Niemiec Konrad Adenauer.

1955 – 14 maja:

Podpisanie w Pałacu Namiestnikowskim (obecny Pałac Prezydencki) Układu Warszawskiego (sojuszu polityczno-wojskowego państw tzw. bloku wschodniego z dominującą rolą ZSRR), będącego odpowiedzią na militaryzację Niemiec Zachodnich i włączenie ich w strukturę NATO.

1956 – 29 października:

Kryzys sueski, który rozpoczyna się od militarnej agresji Wielkiej Brytanii, Francji i Izraela na Egipt. Decyzja o ataku zapadła po tym, jak Egipt 26 lipca tego roku znacjonalizował Kanał Sueski. Rzeczywistą przyczyną wybuchu wojny była chęć Wielkiej Brytanii i Francji do utrzymania kontroli nad Kanałem.

1956 – 23 października:

Powstanie węgierskie, nazywane też rewolucją 1956 roku – było próbą narodu węgierskiego uwolnienia się spod jarzma radzieckiego. Trwało do 10 listopada 1956 roku, kiedy zostało stłumione przez interwencję zbrojną Armii Radzieckiej.

1958 – 1 stycznia:

Utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na mocy traktatów rzymskich. EWG uznawana jest za pierwszy filar Unii Europejskiej.

1961 – 13 sierpnia:

Budowa Muru Berlińskiego. Do 9 listopada 1989 roku oddzielał Berlin Zachodni od Berlina Wschodniego. Był jednym z najbardziej znanych symboli zimnej wojny i podziału Niemiec. Podczas prób przedostania się do Berlina Zachodniego zostało zabitych, według różnych źródeł, od 136 do 238 osób. 

1962 – 15-28 października:

Kryzys kubański, czyli kryzys polityczny pomiędzy mocarstwami dysponującymi bronią jądrową tj. USA i ZSRR. Kryzys został spowodowany przez tajne rozmieszczenie przez ZSRR na Kubie pocisków balistycznych średniego zasięgu, które bezpośrednio zagrażały terytorium USA. Wcześniej, na przełomie 1959-1960 roku, USA rozmieściły pociski balistyczne na terytoriach Wielkiej Brytanii (66 wyrzutni), Włoch (30 wyrzutni rakiet typu „Thor”) i Turcji (15 wyrzutni rakiet typu „Jupiter).

1966:

Francja wycofuje się ze zintegrowanej wojskowej struktury NATO. Decyzję podjął Charles de Gaulle. Doprowadziło to do przeniesienia głównej siedziby NATO z Paryża do Brukseli, co nastąpiło 16 października 1967 roku.

1968: 

Inwazja na Czechosłowację dokonana przez pięć państw Układu Warszawskiego pod kierownictwem ZSRR.

1969 – 12 kwietnia:

Jurij Garagin został pierwszym człowiekiem w przestrzeni kosmicznej. W statku Wostok odbył lot po orbicie satelitarnej Ziemi, dokonując jednokrotnego jej okrążenia w czasie 1 godziny 48 minut.

1974 – kwiecień:

Państwa NATO przyjęły Deklarację Atlantycką, w której głównym postulatem było ograniczenie dominacji USA i rozszerzenie współpracy państw NATO.

1980 – Od 22 września 1980 do 20 sierpnia 1988:

Wybuch wojny iracko-irańskiej, zwana też Narzuconą wojną i Świętą obroną.

1981 – 13 grudnia:

Wprowadzenie w Polsce stanu wojennego. Poinformowały o tym Polskie Radio i Telewizja Polska emitując przemówienie generała Wojciecha Jaruzelskiego. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku. Zniesiono go 22 lipca 1983 roku.

1982 – 5 czerwca:

Hiszpania wstępuje do NATO.

1990 – 3 października:

Przystąpienie Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Berlina Zachodniego do zasięgu obowiązywania ustawy zasadniczej dla Republiki Federalnej Niemiec. Zjednoczenie Niemiec stało się możliwe na mocy porozumienia zawartego 12 września podczas konferencji dwa plus cztery w Moskwie. Oprócz NRD i RFN porozumienie podpisały: USA, Wielka Brytania, Francja i Związek Radziecki.

1991 – kwiecień:

Podczas sesji Rady NATO przyjęto deklarację o partnerstwie z krajami Europy Środkowej i Wschodniej. 

1991 – 1 lipca:

Rozwiązanie Układu Warszawskiego. Początkowo, miał funkcjonować przez 30 lat. 26 kwietnia 1985 roku przedłużono go na kolejne 20 lat.

1991 – 26 grudnia:

Rozwiązanie Związku Radzieckiego.

1992: 

Rozpoczęcie wojny w Bośni i Hercegowinie – wojny domowej trwającej w latach 1992-1995 pomiędzy walczącymi o autonomię bośniackimi Serbami oraz władzami Bośni i Hercegowiny. Walki rozpoczęły się niedługo po tym, jak Bośnia i Hercegowina 3 marca 1992 roku ogłosiła niepodległość. W wyniku działań wojennych, a w szczególności czystek etnicznych, zginęło od 97 tys. do 110 tys. ludzi (niektóre źródła podają nawet do 200 tys.), a ponad 1,8 miliona zostało uchodźcami.

1996 – październik:

W Detroit Bill Clinton zapowiedział rozszerzenie Sojuszu w 50. rocznicę jego utworzenia i zaproszenie kandydatów z Europy Środkowo-Wschodniej do negocjacji.

1997 - 27 maja:

Podczas szczytu NATO w Paryżu podpisany zostaje Akt Stanowiący o Wzajemnych Stosunkach, Współpracy i Bezpieczeństwie między NATO a Federacją Rosyjską.

1997 - 8 lipca:

Trzy państwa należące niegdyś do Układu Warszawskiego – Węgry, Czechy i Polska – otrzymują zaproszenie do przystąpienia do NATO.

1999 - 12 marca:

Przyjęcie Polski, Czech i Węgier do NATO.

1999 - 24 marca:

NATO angażuje się w pierwszy konflikt zbrojny w Kosowie, rozpoczyna operację Allied Force. Podjęcie interwencji militarnej ma zakończyć sześcioletnią masakrę ludności cywilnej na Bałkanach.

1999 - 23-24 kwietnia:

50. rocznica powstania NATO.

2001 - 12 września:

Po raz pierwszy w historii – w odpowiedzi na atak na Stany Zjednoczone z 11 września 2001 roku -  NATO uruchamia procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że atak na dowolne państwo, należące do NATO, równy jest z atakiem na cały Sojusz.

2002 - 21 listopada:

Podczas szczytu w Pradze w Czechach siedem nowych państw  (Estonia, Łotwa, Litwa, Słowenia, Słowacja, Bułgaria i Rumunia) otrzymuje zaproszenia do rozpoczęcia negocjacji odnośnie ich przystąpienia do Sojuszu. Przystępują one do NATO 29 marca 2004 roku. W 2002 roku rozmowy odnośnie swojego członkostwa w NATO rozpoczyna Chorwacja.

2003 – 11 sierpnia:

NATO rozpoczyna misję stabilizacyjną pokoju w Afganistanie, która jest pierwszym rozmieszczeniem sił Sojuszu poza granicami wyznaczonymi w Traktacie Północnoatlantyckim.

2004 – 2 kwietnia:

Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia Słowacja i Słowenia stają się członkami NATO.

2007 – 25 czerwca:

Jaap de Hoop Scheffer, ówczesny Sekretarz Generalny NATO ogłasza plan systemu obrony przeciwrakietowej na wschodniej flance NATO.

2008 – 2-4 kwietnia:

NATO zaprasza do członkostwa Albanię i Chorwację podczas szczytu w Bukareszcie. Sojusz nie oferuje wówczas Planu Działań na rzecz Członkostwa Gruzji ani Ukrainie.

2008 – 7-12 sierpnia:

Wojna rosyjsko-gruzińska. Konflikt zbrojny między siłami wojskowymi Gruzji a wojskami separatystycznej Osetii Południowej, Abchazji i Rosji, który wybuchł w nocy z 7 na 8 sierpnia 2008 roku. Doszło do tego szesnaście lat po zakończeniu poprzedniej wojny, w wyniku której Osetia Południowa praktycznie uniezależniła się od Gruzji.

2009 - 1 kwietnia:

Albania i Chorwacja dołączyły do NATO.

19-20 listopada 2010 r.:

Szczyt NATO w Lizbonie i przyjęcie nowej Koncepcji Strategicznej Paktu Północnoatlantyckiego, wyznaczającego jego cele na kolejną dekadę. Dodatkowo, podczas szczytu podjęte zostały decyzje w zakresie czasu trwania i charakteru misji ISAF w Afganistanie, reformy strukturalnej Sojuszu, charakteru systemu obrony przeciwrakietowej NATO oraz współpracy z zagranicznymi partnerami, w tym zacieśnianiu stosunków z Rosją.

2014:

Aneksja Krymu i początek wojny rosyjsko-ukraińskiej.

2014 - 4-5 września:

Szczyt NATO w Newport i przyjęcie „Planu na Rzecz Gotowości”, zwiększającego zdolności Sojuszu w razie zagrożenia terytorium państw członkowskich.

2014 - 28 marca:

Sekretarzem Generalnym NATO zostaje Jens Stoltenberg. Zastępuje na tym stanowisku Andersa Fogha Rasmussena.

2016 - 4 maja:

Naczelnym Dowódcą Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie został generał Curtis Scaparrotti, zastępując na tym stanowisku Philipa Breedlove’a.

1949 – 4 kwietnia:

Podpisanie Paktu Północnoatlantyckiego. Na mocy tego dokumentu doszło do powstania Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO). Pakt podpisały: Belgia, Dania, Kanada, Norwegia, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Francja, Islandia, Portugalia, Stany Zjednoczone i Włochy

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 785
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 784
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 783
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 782
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 779