Biegli w polskim wymiarze sprawiedliwości. Problemy i wyzwania" pod takim hasłem spotkali się w miniony poniedziałek w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości eksperci z całej Polski, aby podjąć temat biegłych sądowych w wymiarze sprawiedliwości. I zastanowić się nad najbardziej palącymi kwestiami wymagającymi prawnego uregulowania.
Czytaj także: Biegli sądowi: fachowcy za grosze, czyli gorsze wypiera lepsze
Można by rzec: nic o nas bez nas...
W spotkaniu wzięli udział m.in. pracownicy naukowi uniwersytetów oraz innych ośrodków akademickich z całego kraju, eksperci placówek policyjnych, w tym najbardziej renomowanego ośrodka wykonującego badania kryminalistyczne – Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji, eksperci Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dra Jana Sehna w Krakowie – najstarszej i najbardziej rozpoznawalnej placówki naukowo-badawczej wykonującej ekspertyzy sądowe w Polsce oraz biegli sądowi z różnych list sądów okręgowych. Biegli, którzy brali udział w spotkaniu, reprezentowali różne dyscypliny, różny staż, doświadczenie, ale także poziom przygotowania do zawodu, o czym sami mówili podczas dyskusji. Szczególnie cieszy, że biegli nie tylko wzięli udział w spotkaniu, nie tylko mogli zabrać głos w dyskusji, ale także byli prelegentami merytorycznych części konferencji i mieli realny wpływ na przebieg dyskusji. Zaproszeni goście podczas konferencji mówili o wszystkich aspektach funkcjonowania biegłych, od regulacji kodeksowych wpisu na listę poprzez bolączki formalne, w tym finansowe, mające odbicie w pracy i postrzeganiu biegłych sądowych w wymiarze sprawiedliwości.
Z pewnością ci z państwa, którzy śledzą moje felietony i interesują się tematyką działalności biegłych sądowych w Polsce (i nie tylko), chętnie poznają szczegóły konferencji. Zanim jednak przejdę do omówienia jej najważniejszych punktów, pragnę opisać system kształcenia ekspertów w policyjnych laboratoriach kryminalistycznych, a także w instytutach wykonujących badania specjalizujące się w naukach sądowych. Jak bowiem pokazała dyskusja podczas spotkania, nie wszyscy są świadomi istnienia bardzo sformalizowanej, wieloetapowej, złożonej i trudnej drogi do tego, aby zostać biegłym.
Jak zostać biegłym sądowym?
„Jeśli dla stwierdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości specjalne, zasięga się opinii biegłego lub biegłych". Termin „wiadomości specjalne" leżący u podstaw powołania biegłego nie jest terminem ostrym, uściślenie go jest o tyle ważne, że od tego zależy, jak często i kiedy wzywa się biegłych w procesie karnym. Przyjmuje się na ogół, iż są to wiadomości przekraczające normalną, ogólnie dostępną w danym społeczeństwie wiedzę o nauce, technice, rzemiośle, sztuce. W świetle orzecznictwa SN, do takich wiadomości nie należy wiedza dostępna dla dorosłego, przeciętnie inteligentnego człowieka o odpowiednim doświadczeniu życiowym, wykształceniu i zakresie wiedzy ogólnej .Tyle wymogi, zapisy kodeksowe i orzecznictwo w kwestii wiadomości specjalnych.