Prof. Maciej Gutowski: Skarga na depozyt adwokacki jest niezasadna

Czy posiadanie szafy, w której mogą się znaleźć przedmioty z kradzieży, też jest niekonstytucyjne?

Aktualizacja: 23.12.2017 07:41 Publikacja: 23.12.2017 07:09

Prof. Maciej Gutowski: Skarga na depozyt adwokacki jest niezasadna

Foto: Adobe Stock

Rz: Skarga do Trybunału Konstytucyjnego dotycząca depozytu adwokackiego określonego w regulaminie wykonywania zawodu adwokata jest szyta pod kazus adwokata prof. Michała Królikowskiego?

Prof. Maciej Gutowski: Tego nie wiem, ale na pewno jest to skarga całkowicie niezasadna.

Dlaczego?

Ponieważ, po pierwsze, Trybunał nie ma kompetencji do badania zgodności z konstytucją uchwał samorządu adwokackiego. Po drugie, nie ma powodu tego czynić, bo określenie przez Naczelną Radę Adwokacką zasad staranności wyłączających dowolność w prowadzeniu depozytu adwokackiego jest w interesie klientów, a podważanie proobywatelskich uchwał jest sprzeczne z interesem społecznym. Po trzecie, mamy konstytucyjną zasadę wolności gospodarczej i zasadę swobody umów, na podstawie których adwokaci mają kompetencję do zawierania umowy depozytu. To wynika zresztą wprost z kodeksu cywilnego.

W skardze podnosi się jednak, że działalność depozytowa nie mieści się w granicach wykonywania podstawowych zadań adwokata. NRA nie miała więc kompetencji, by uregulować depozyt.

Zgadza się, że nie jest to podstawowa czynność adwokacka. Czy jednak kompetencje NRA dotyczą tylko zwykłych czynności? Wnoszenie skarg kasacyjnych też nie należy do podstawowych zadań adwokata, bo zdarza się rzadko. Też nie mamy prawa wypowiedzieć się w tej mierze w drodze uchwały?

A czy prowadzenie depozytu mieści się w granicach świadczenia pomocy prawnej przez adwokatów?

Depozyt powinien służyć sprawie, która jest prowadzona. Samoistną czynnością adwokacką chyba nie jest. Tu mógłbym zgodzić się z ministrem. Przyjęcie depozytu służy świadczeniu konkretnej pomocy prawnej, a nie jest celem samym w sobie. Gdy jednak klient wpłaca adwokatowi na konto depozytowe kwotę potrzebną do uiszczenia opłaty od apelacji czy kwotę potrzebną na koszty korespondencji, to jest to czynność związana ze świadczeniem pomocy prawnej.

Czy adwokatów w odniesieniu do środków zgromadzonych na depozycie obowiązuje tajemnica zawodowa?

Na podstawie samej umowy depozytu nie. Tajemnicą objęte są informacje uzyskane przez adwokata w związku z prowadzeniem sprawy. Może się więc zdarzyć zapytanie organów skarbowych skierowane do adwokata, skąd są środki zgromadzone na danym rachunku depozytowym. Uważam, że co do zasady powinien się wytłumaczyć.

Czyli adwokat powinien powiedzieć, że dane pieniądze ma od klienta X?

Co do zasady tak. Przecież adwokata może wezwać do wyjaśnień urząd skarbowy, kwestionując nierozliczenie w zeznaniu podatkowym kwoty zgromadzonej na danym rachunku. Wtedy też adwokat nie zasłoni się skutecznie tajemnicą ich pochodzenia. Jedną z odpowiedzi jest, że pieniądze są od klienta X i przeznaczone są na prowadzenie sprawy. Na co konkretnie, to już – w zależności od sytuacji – może być objęte tajemnicą, bo wiąże się z prowadzeniem sprawy. Adwokata wówczas pytać nie można, ale można pytać klienta.

Przyjęcie depozytu może prowadzić do sytuacji niezgodnych z prawem?

Gdy pojawiają się pieniądze, jest i ryzyko nieprawidłowości. Dlatego też NRA chciała uregulować transparentne zasady.

Czy depozyt może posłużyć wypraniu pieniędzy?

Sam depozyt chyba nie. Ale na depozycie rzeczywiście można złożyć pieniądze pochodzące z czynu niedozwolonego. Podobnie jak na każdym rachunku. Jakie ma jednak znaczenie wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, o którym rozmawiamy? To tak jakby TK miał stwierdzić niekonstytucyjność posiadania szafy, bo mogą znaleźć się w niej przedmioty pochodzące z kradzieży. Nie o to chodzi. Z regulacją NRA dotyczącą depozytu czy też bez niej adwokat i tak nie może przyjmować na konto pieniędzy pochodzących z przestępstwa, bo musi działać zgodnie z prawem.

Do czego doprowadziłoby uznanie uchwały za niekonstytucyjną?

Do całkowitej dowolności zasad prowadzenia depozytu. Bo przecież TK zakazać go nie może, a minister nie kwestionuje jego dopuszczalności. ©?

– rozmawiała Anna Krzyżanowska

Prof. Maciej Gutowski jest dziekanem poznańskiej Okręgowej Rady Adwokackiej

Rz: Skarga do Trybunału Konstytucyjnego dotycząca depozytu adwokackiego określonego w regulaminie wykonywania zawodu adwokata jest szyta pod kazus adwokata prof. Michała Królikowskiego?

Prof. Maciej Gutowski: Tego nie wiem, ale na pewno jest to skarga całkowicie niezasadna.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Opinie Prawne
Prof. Pecyna o komisji ds. Pegasusa: jedni mogą korzystać z telefonu inni nie
Opinie Prawne
Joanna Kalinowska o składce zdrowotnej: tak się kończy zabawa populistów w podatki
Opinie Prawne
Robert Gwiazdowski: Przywracanie, ale czego – praworządności czy władzy PO?
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Bieg z przeszkodami fundacji rodzinnych
Opinie Prawne
Isański: O co sąd administracyjny pytał Trybunał Konstytucyjny?