Mao Zedong: Czerwony cesarz, który zabił więcej ludzi niż Adolf Hitler

Zabił więcej ludzi niż Hilter czy Stalin. Polityka Mao Zedonga doprowadziła do śmierci 70 mln osób, z czego 38 mln zmarło w wyniku wywołanej przez jego rządy klęski głodu. Znacząco przyczynił się do wybuchu wojen w Korei i Wietnamie oraz do komunistycznego ludobójstwa w Kambodży. Sprawował totalitarną władzę nad jedną czwartą ludności Ziemi. W rozpętanej przez niego obłąkańczej rewolucji kulturalnej zniszczono niezliczoną ilość bezcennych skarbów liczącej 5 tys. lat cywilizacji. Żył jak feudalny władca, gdy jego naród był pogrążony w nędzy i niewolnictwie. A mimo to zawsze cieszył się autentyczną sympatią tysięcy intelektualistów z Zachodu, którzy widzieli w nim dzielnego rewolucjonistę przynoszącego światu postęp społeczny, nadzieję na wyzwolenie z biedy oraz zniszczenie „sił reakcji". Jego podobizna nawet obecnie widnieje na designerskich koszulkach i modnych gadżetach. W samej Chińskiej Republice Ludowej nadal jest darzony wielkim państwowym kultem – jego wizerunek widnieje na banknotach i pomnikach, a zmumifikowane ciało spoczywa w mauzoleum na pekińskim placu Tiananmen. Kult Wielkiego Sternika wciąż ma się dobrze, choć władze ChRL już wiele lat temu wzięły rozbrat z prowadzoną przez niego polityką i skierowały kraj na tory „autorytarnego kapitalizmu" i dzikiego konsumpcjonizmu. Mao Zedong – przywódca komunistycznych Chin w latach 1949–1976 jest już dla nich jedynie symbolem legitymizującym dyktaturę, mitem, który przerósł prawdziwego Mao. Mit ten jest ze zrozumiałych względów zaciekle broniony przez partię i bezpiekę. Zwykli Chińczycy nie mają prawa się dowiedzieć, że ojciec założyciel ChRL rządził jak najeźdźca i uczynił z Chin swoją własność. Z tego powodu są też ostro cenzurowane wszelkie informacje o niezwykle barwnym życiu prywatnym przewodniczącego Mao.

Mao Zedong, od 1943 r. szef biura politycznego, przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin i przywódca kraju w latach 1949–1976, karierę zawodową rozpoczynał jako wiejski nauczyciel.

Wikipedia

Lepiej niż Mandżurowie

Zaczynał jako wiejski nauczyciel, a szmat życia spędził jako zawodowy rewolucjonista. Okazał się na tyle sprytny i bezwzględny, by wyeliminować swoimi intrygami wszystkich potencjalnych rywali. Zwyciężył z Czang Kaj-szekiem, przeczekał Japończyków i Stalina, by stać się niezależnym przywódcą komunistycznego mocarstwa i rywalem Moskwy o rząd dusz w Trzecim Świecie. To z pewnością kosztowało go wiele nerwów, ale sprawiło, że upajanie się władzą i majątkiem było przyjemniejsze.

Przywódca ChRL na pierwszy rzut oka sprawiał wrażenie osoby niezwykle skromnej. Ubierał się w prosty, znoszony partyzancki mundur, czasem narzucał na siebie połatany szlafrok, a nowe buty oddawał ochroniarzom, by je rozchodzili. Nie oznaczało to jednak, że Mao gardził dobrami materialnymi – on po prostu preferował niechlujny styl ubierania się i uważał, że stare, wysłużone ciuchy są wygodniejsze od nowych, bardziej eleganckich. Gdy w jego bluzie czy spodniach zrobiła się dziura, wysyłano je do naprawy najlepszym krawcom z Szangahaju, choć zakup nowych ubrań często byłby tańszy niż naprawianie na siłę starych.

Przywódca Czerwonych Chin nie lubił się myć. Przez blisko 25 lat sprawowania rządów ani razu nie wziął prysznica, ani razu nie wszedł do wanny. Zamiast tego służący wycierali go codziennie gorącymi ręcznikami. Trudniejszym zadaniem było utrzymywanie przez Mao higieny jamy ustnej. Nie mył zębów i nie dbał o oddech. Jadł za to jedzenie znakomitej jakości, pochodzące ze specjalnych gospodarstw rolnych, w których przygotowywano przysmaki przeznaczone dla elity. Na jego stół przysyłano specjalny gatunek ryb z prowincji Wuhan. Przewożono je przez tysiące kilometrów w plastikowych torbach z natlenioną wodą, by dojechały żywe. Warzywa na stół przewodniczącego uprawiano w gospodarstwie na podpekińskim wzgórzu, które było zasilane wodą ze źródełka, z którego wcześniej korzystał cesarski dwór. Smażone potrawy podawano mu prosto z ognia – służący biegli z nimi do jadalni z bardzo oddalonej kuchni. Oczywiście, wszystkie specjały były wcześniej próbowane przez kontrolera jakości, który przy okazji sprawdzał na sobie, czy nie zostały one zatrute.

Gdy Li Na, „ukochana" córka Mao, studiowała i mieszkała na początku lat 60. w akademiku, dzieliła się z kolegami i koleżankami jedzeniem ze stołu ojca. Nie podobało mu się to jednak, gdyż przeczyło wizerunkowi żyjącego skromnie przywódcy, który dzieli cierpienia z głodującym ludem. Zakazał córce stołowania się u siebie, co sprawiło, że po jakimś czasie przestała miesiączkować z powodu niedożywienia.

Pierwszy sekretarz miał do dyspozycji ponad 50 willi, w tym pięć rezydencji położonych w Pekinie. Na potrzeby Mao przejmowano piękne przyrodniczo okolice, takie jak Wzgórze Jadeitowego Źródła w okolicach Pekinu. Znajdujące się na miejscu zabytkowe wille burzono, by zrobić miejsce dla rezydencji budowanych zgodnie z gustem Wielkiego Sternika. Były to zwykle parterowe budowle, o prostych kształtach – Mao obawiał się, że w piętrowym domu ktoś może zrobić na niego zasadzkę i zmusić do ucieczki przez okno. Z zewnątrz przypominały one często monstrualne hangary, w środku były jednak bardzo przestronne, eleganckie, a przede wszystkim odporne na ostrzał, bombardowanie i często dysponujące schronami przeciwatomowymi. Drzwi do rezydencji były tak szerokie, że Mao teoretycznie mógł wjechać samochodem do salonu. Zdarzało się, że do ogrodów willi doprowadzano bocznice kolejowe i budowano podziemne tunele łączące rezydencje z pobliskimi lotniskami wojskowymi. Przywódca komunistycznych Chin podróżował po kraju pociągiem, samolotem lub statkiem. Gdy jego samolot znajdował się w powietrzu, wszystkie inne maszyny w Chinach musiały stać na lotniskach. Gdy jego specjalny pociąg przemierzał kraj, wstrzymywano cały ruch kolejowy w okolicy, przez którą przejeżdżał, co wywoływało zwykle nieprawdopodobny chaos. Załoga służącego mu pociągu musiała często przez wiele tygodni pełnić dyżur i utrzymywać maszynę w gotowości. Ich szef lubił bowiem udawać się w podróże bez żadnej wcześniejszej zapowiedzi.

Mao lubił również pluskać się w basenach, które budowano w jego rezydencjach. Stale podgrzewano w nich wodę, na wypadek gdyby przewodniczący nagle postanowił sobie popływać. Na początku jego rządów basenów w całych Chinach było bardzo niewiele i też niewiele osób potrafiło je utrzymywać w odpowiedni sposób. Prowadziło to czasem do absurdalnych zdarzeń. Na przykład w Chengdu obsługa nie wiedziała, jakie powinno być stężenie chloru w wodzie. Woda była więc w basenie nadmiernie chlorowana i wszyscy pływający w nim oficjele wychodzili z niego z piekącymi, zaczerwienionymi oczami. Mao podejrzewał, że w ten sposób próbowano go otruć...

Przywódca ChRL miał do dyspozycji wszystkie zasoby państwa, ale posiadał również tajne osobiste konto, na które spływały honoraria za jego dzieła. Ponieważ zmuszał cały naród do czytania swoich pism, to na jego rachunku zgromadziła się ogromna jak na owe czasy suma 2 mln juanów. Pracownicy jego kancelarii zarabiali 400 juanów rocznie, a chiński rolnik w dobrym roku mógł liczyć na kilka juanów w gotówce. Był „pierwszym spośród równych", czyli jedynym milionerem w komunistycznych Chinach.

Harem władcy

Przewodniczącemu Mao przysługiwało również wszystko co najlepsze w dziedzinie łóżkowej. Jego nieoficjalnym haremem był specjalny zespół reprezentacyjny sił zbrojnych. Trafiały do niego najładniejsze młode „wojskowe artystki" z innych reprezentacyjnych zespołów, stanowiących rezerwuar panienek do towarzystwa dla wpływowych towarzyszy (tego typu zespoły istnieją również obecnie w ChRL i służy w nich wiele początkujących aktorek, modelek i piosenkarek). Gdy w lipcu 1953 r. rozpoczęto oficjalny nabór do tej trupy, nie było żadną tajemnicą, że chodzi o wybór seksualnych partnerek dla Mao, a dowódca sił zbrojnych Peng Dehuai złośliwie porównywał to do selekcji cesarskich konkubin. Oczywiście, harem Mao był większy niż ten zespół reprezentacyjny. Miał on do dyspozycji troszczące się o niego pielęgniarki, stewardesy, sekretarki i tłumaczki. Niemal nigdy nie spotykał się z odmową, a wiele służących mu dziewcząt było w niego ślepo zapatrzonych. „Och, to była bielizna przewodniczącego Mao. To coś naprawdę fantastycznego (...). Bielizna była przepocona. Żółta. Koszula, długie kalesony (...). Myślałam o przewodniczącym Mao: był przywódcą ludu całego świata, a jednak jego życie było takie ciężkie. Bielizna wydawała się taka cienka, że bałam się ją trzeć, zamiast tego delikatnie ją głaskałam" – wspominała młoda służąca z jednej z jego wakacyjnych rezydencji, która dostała zadanie uprania bielizny Mao.

Seksualne podboje Mao fatalnie wpływały na psychikę jego małżonki Jiang Qing. Lekarz przywódcy ChRL zauważył ją raz łkającą nad jeziorem w Zhongnanhai, oficjalnej państwowej siedzibie najwyższych władz. – Niech pan nikomu nie mówi, ale nikt nie może pokonać przewodniczącego w walkach politycznych, nawet Stalin. Nikt też nie może mu dorównać w zdobywaniu kobiet – mówiła. Była jego czwartą żoną. Pierwsza, Luo Yixiu, wyszła za Mao w 1908 r. w ramach zaaranżowanego małżeństwa. Zmarła w 1910 r. w trakcie epidemii. Druga żona, Yang Kaihui, zginęła rozstrzelana przez rządową bezpiekę w 1930 r. w mieście Changsha. Była do końca bardzo oddana swojemu małżonkowi, on jednak niewiele przejmował się jej losem. Mieli troje dzieci. Najstarszy z nich, Mao Anying, zginął na wojnie koreańskiej w listopadzie 1950 r., w zbombardowanej przez Amerykanów kwaterze dowództwa chińskiej armii interwencyjnej. Przywódca ChRL powiadomił swoją synową o jego śmierci dopiero dwa i pół roku później – zrobił to przypadkiem, a wcześniej udawał, że Mao Anying wciąż żyje. Drugi syn Anqing był umysłowo chory i zmarł w 2007 r. jako ostatni bliski krewny Mao. Trzecia żona przywódcy chińskich komunistów, He Zhizhen, została przez niego porzucona w 1937 r., kiedy wpadła w obłęd i została wysłana na leczenie do ZSRR. Jej choroba psychiczna była związana z tym, że podczas Długiego Marszu została zmuszona do porzucenia części z sześciorga swoich dzieci. Zmarła w 1984 r. Mao związał się z czwartą żoną, niezwykle urodziwą aktorką Jiang Qing w 1937 r. Ledwie po kilku latach przestała go interesować seksualnie. Zaczęła go irytować, Mao odsunął się od niej. Faktycznie żyli w separacji, co sprawiało, że Jiang załamywała się psychicznie, pogrążała we frustracji i wyładowywała swoją złość na innych. W latach 60. Mao wykorzystał ją jako główną organizatorkę rewolucji kulturalnej. Ich małżeństwo z piekła rodem mocno dało się we znaki Chinom.

Wampirzyca

Jiang Qing przeszła drogę od rozrywkowej aktoreczki do starej jędzy znienawidzonej przez cały naród. Po śmierci Mao to na nią i jej współpracowników (tzw. Bandę Czworga) zrzucono całe zło związane z rewolucją kulturalną i brutalnymi czystkami. W ten sposób realizowano scenariusz ustalony przez... Mao, który przed śmiercią porozumiał się z grupą dybiących na jego pozycję wewnątrzpartyjnych spiskowców. W zamian za osobiste bezpieczeństwo w ostatnich miesiącach życia pozwolił im rzucić ludowi na pożarcie swoją żonę. To na potrzeby tego scenariusza stworzono mit mówiący o Jiang Qing jako o sprytnej manipulatorce sterującej mężem, która wmanewrowała go w najbardziej katastrofalne pomysły. Prawda była jednak nieco inna. – Byłam psem przewodniczącego Mao. Na kogo mnie poszczuł, tego gryzłam – histerycznie broniła się podczas procesu pokazowego.

No cóż, zdarzało się, że realizując czystki, kierowała się osobistą zemstą. Wsadziła m.in. do więzienia Wang Ying, aktorkę, która w latach 30. wygrała z nią rywalizację o rolę w hollywoodzkim filmie, a później zrobiła wielką karierę w USA. Jiang starała się też eliminować ludzi, którzy zbyt dużo wiedzieli o jej życiu w Szanghaju przed 1937 r. Krążyły plotki, że zdołała wyjść wówczas z więzienia nacjonalistów tylko dlatego, że przespała się ze wszystkimi strażnikami.

Pani Mao z czasem popadała w paranoję. Bała się hałasów i nieznajomych osób w swoim otoczeniu. Gdy w 1967 r. do pracy w jej rezydencji został przyjęty nowy sekretarz, pracownicy udzielali mu następujących rad: „Towarzyszka Jiang Qing nie jest w pełni zdrowa (...). Gdy tylko usłyszy jakiś hałas lub zobaczy nieznajomego człowieka, zaczyna się pocić i ma atak histerii. Wszystko, co robimy w tym budynku – rozmawiamy, chodzimy, otwieramy i zamykamy okna – staramy się robić możliwie bezgłośnie. Bądźcie bardzo, bardzo ostrożni. Przez pewien czas nie pokazujcie się jej, starajcie się jej unikać. W najgorszym razie, gdy nie uda się wam ukryć, nie próbujcie uciekać". Zdarzało się, że pracownicy jej rezydencji musieli chodzić z rozłożonymi ramionami, szeroko rozstawiając nogi, by nie straszyć jej szelestem ubrań. Ochroniarze przeganiali z ogrodu ptaki i cykady. W jej pokojach musiała w zimie panować stale temperatura wynosząca dokładnie 21,5 st. C, a latem 26 st. Jeśli termometr wskazywał właściwą temperaturę, a mimo to pani Mao czuła, że jest ona odrobinę inna, wpadała we wściekłość. Praca dla niej była koszmarem, gdyż często małżonka Mao wyżywała się na służących jej ludziach. Gdy przebywała w domu, kazała szczelnie zasłaniać okna, tak, by nie dochodziło do wnętrza światło słoneczne. Siedziała przy lampie, na którą narzucano czarny abażur. Miała też obsesję na punkcie transfuzji krwi od młodych ochroniarzy. Uważała, że ratują one jej zdrowie. Pod względem fizycznym była rzeczywiście dosyć zdrowa (nie licząc problemów ginekologicznych), ale jej psychika była w rozsypce. Brała silne leki uspokajające, a zasypiała około czwartej nad ranem po wzięciu czterech tabletek nasennych.

Jej pasją była fotografia. Potrafiła zażądać, by np. okręty wojenne pływały tak, aby ustawić się jej w odpowiedni sposób do zdjęcia. Podobnie jak jej małżonek paraliżowała swoimi podróżami system transportowy kraju. Do jednego z jej basenów doprowadzano wodę mineralną ze źródła oddalonego o kilkanaście kilometrów. Rekwirowała dla siebie publiczne parki i sprowadzała samolotami drobne bibeloty z odległych części kraju. Wszystkich stojących od niej niżej traktowała arogancko i brutalnie. Jedynie przy przewodniczącym Mao była potulną myszką. Bała się go i jednocześnie bardzo pragnęła, by znów ją pokochał. On to wykorzystywał i traktował ją z góry i brutalnie. Była dla niego tylko użytecznym narzędziem wprowadzającym w systemie politycznym konieczny element niepewności, strachu i rozedrgania.

Po śmierci Mao Jiang Qing stanęła przed sądem. Skazano ją na śmierć, ale wyrok zamieniono na dożywotnie odosobnienie, po kilku latach złagodzone ze względów medycznych. Nigdy nie odzyskała równowagi psychicznej, a w 1991 r. popełniła samobójstwo.

Pakt Mao–Tojo

Mao był pozbawiony nie tylko sentymentów rodzinnych, ale również narodowych. Nie cenił chińskiej tradycji, o czym świadczyło choćby to, że snuł plany wyburzania zabytków Pekinu i stawiania w ich miejscu fabrycznych kombinatów. Prywatnie przyznawał, że nie podoba mu się tradycyjna chińska architektura i woli nowoczesną architekturę europejską i japońską. Od lat 20. wielokrotnie pokazał, że gardzi prostymi chińskimi chłopami, którzy dla niego byli tylko „mięsem armatnim" rewolucji. Gdy na początku lat 60. miliony Chińczyków umierały z głodu z powodu jego obłąkanych decyzji gospodarczych, mówił, że śmierć może być zdarzeniem pozytywnym, gdyż... zwłokami zmarłego można użyźnić pole. Cały naród miał płacić za jego ambicję budowy nuklearnego supermocarstwa.