W maju 2016 r. brytyjską opinię publiczną zelektryzowała wiadomość o tym, że potomkowie sir Francisa Drake'a postanowili sprzedać pozostający w posiadaniu rodziny od 1775 r. obraz „Portret królowej Elżbiety I po rozgromieniu Armady". Aby nie kupił go prywatny inwestor, trzeba było zebrać 10 mln funtów. Fundacja charytatywna Art Fund zadeklarowała datek w wysokości 1 mln, a kolejne 400 tys. – Królewskie Muzeum w Greenwich. Brakującą kwotę zebrano z pomocą wielu organizacji i zwykłych obywateli. W sumie fundusz wsparło osiem tys. darczyńców, dzięki czemu obraz trafił do najbardziej godnego i adekwatnego miejsca: Queen's House w Greenwich, który wybudowano w pobliżu nieistniejącego już dziś Pałacu Placentii, gdzie 7 września 1533 r. urodziła się córka Henryka VIII i jego drugiej żony Anny Boleyn, znana później jako królowa Elżbieta I, ostatnia z rodu Tudorów. Tak pozyskane dzieło zostało poddane gruntownej konserwacji, a dziś jest jedną z największych atrakcji muzeum. Miłośnicy sztuki mogą je porównać z wersjami pozostającymi w zasobach londyńskiego National Portrait Gallery oraz Woburn Abbey w Bedfordshire (na prezentowanym powyżej zdjęciu).
Królowa dziewica
Na obrazie z Woburn Abbey Elżbieta I została uchwycona w chwili chwały i zwycięstwa nad hiszpańską Wielką Armadą. W 1588 r. miała 55 lat, a na tronie Anglii zasiadała od niemal trzech dekad (koronacja odbyła się 15 stycznia 1559 r.). Jej dzieciństwo i młodość na pewno nie były beztroskie. Gdy miała zaledwie trzy lata, jej matka – Anna Boleyn – z rozkazu Henryka VIII została ścięta (oskarżono ją o zdradę i uprawianie czarów). Król – ojciec i mąż – nie rozpaczał po tej stracie: zaledwie 11 dni później poślubił Jane Seymour, jedną z dam dworu. Małą Elżbietę pozbawiono prawa do dziedziczenia, odebrano jej też tytuł księżniczki. Henryk VIII poślubiał kolejne żony, a jego córka dorastała na wygnaniu.
Ważną osobą w życiu Elżbiety okazała się ostatnia żona Henryka VIII – Katarzyna Parr. To ona nakłoniła króla do pogodzenia się z Elżbietą. Zgodnie z aktem sukcesyjnym z 1544 r. zarówno Maria (córka Katarzyny Aragońskiej), jak i Elżbieta zostały włączone do dziedziczenia tronu, zaraz po księciu Edwardzie. Po śmierci Henryka VIII (1547 r.) Katarzyna Parr poślubiła Thomasa Seymoura, pierwszego barona Sudeley – małżonkowie zaopiekowali się Elżbietą. Zabrali nastoletnią księżniczkę do siebie i zapewnili jej wszechstronne wykształcenie, a także wychowali ją na gorliwą zwolenniczkę protestantyzmu i przeciwniczkę katolicyzmu. W archiwum Polskiego Radia można odnaleźć audycję Małgorzaty Tułowieckiej (24 marca 2014) poświęconą Elżbiecie I, w której prof. Jolanta Choińska-Mika mówiła m.in.: „[Elżbieta] znała wszystkie języki europejskie z wyjątkiem niemieckiego. Tłumaczyła, posługiwała się łaciną i greką, uwielbiała taniec, muzykę, układała wiersze". Gdy po śmierci Marii I Tudor w 1558 r. obejmowała tron, wśród zwykłych poddanych zapanowała powszechna radość. Zastała królestwo targane walkami religijnymi, zadłużone, przegrywające na każdym polu z Francją i Hiszpanią. Do końca swych dni nie poślubiła żadnego mężczyzny, dlatego nazywano ją „królową dziewicą".
Była gotowa uczynić wiele, aby Anglia stała się mocarstwem z własnymi koloniami. To musiało doprowadzić do zbrojnego konfliktu z Hiszpanią, zwłaszcza że flota brytyjska rosła w siłę, by przełamać iberyjski monopol handlowy. Ale „bezpośrednią przyczyną wielkiego konfliktu było tłumione w sposób okrutny przez Hiszpanów powstanie Niderlandów, z którymi Anglicy utrzymywali bliskie i przyjazne stosunki, a także ścięcie szkockiej królowej, katoliczki Marii Stuart, szukającej pomocy i azylu w Anglii, a znajdującej w niej więzienie w twierdzy Tower" – mówił na antenie Polskiego Radia w audycji „Klęska hiszpańskiej Armady" (14.05.2000) prof. Tadeusz Rosłanowski.
Bitwa pod Gravelines
Wiedząc, że król Hiszpanii Filip II szykuje się do inwazji na Anglię, Elżbieta I przyjęła na służbę jednego z najsłynniejszych wówczas piratów – Francisa Drake'a. I to z jej rozkazu Drake, mając do dyspozycji 23 statki i 2 tys. załogi, zaatakował Hiszpanów w sercu ich imperium. „Brawurowy atak na Kadyks (19 kwietnia 1587 r.), gdzie koncentrowała się hiszpańska flota, przeszedł do historii jako pokaz siły i sprawności brytyjskich marynarzy. Zaskoczona Armada straciła 33 okręty, w tym dwa wielkie liniowce" (cyt. j.w.). Było jasne, że Filip II odpowie ze zdwojoną siłą.
