Akcji przygotowawczej do Kongresu Zjednoczeniowego towarzyszyć będzie dalsza akcja oczyszczania szeregów partyjnych od elementów obcych i przypadkowych, które przedostały się do obu partii w okresie ich masowego wzrostu, przy osłabieniu czujności ideologicznej i braku istotnych wymagań, jakie stawiać musi awangarda rewolucyjna wobec własnych swych szeregów.
Warszawa, 3 listopada 1948 [„Głos Ludu" nr 305/1948]
Maria Dąbrowska (pisarka) w dzienniku
Polska jest sowietyzowana, a nade wszystko – rusyfikowana w takim tempie, że nawet ja, co nie miałam złudzeń i wszystkiego tego się spodziewałam, jestem przerażona. Radio od rana do nocy zieje moskiewszczyzną. [...]
Od Niemców groziła Polsce zagłada biologiczna, od Moskali – stokroć straszniejsza – duchowa i moralna. Jestem zrozpaczona, że tylu Polaków okazało się podatnymi do nikczemności.
Warszawa, 6 listopada 1948
Warszawa była (bo nie byłoby ścisłe mówić „żyła") pod znakiem kongresu zjednoczenia PPR i PPS (prawdą byłoby: kongres unicestwienia PPS). [...] Otrzymałam całkiem nieoczekiwanie zaproszenie na Kongres. Po pewnym wahaniu i namyśle postanowiłam pójść. [...] [prezydent Bolesław] Bierut witał kongres długim przemówieniem, co chwila przerywanym oklaskami i okrzykami. [...] Największym entuzjaz-
mem odznaczały się krzyki na cześć Rosji i Stalina, tak że ani na chwilę nie można było stracić uczucia, że się jest już w głębi Rosji.
Warszawa, 19 grudnia 1948 [Maria Dąbrowska, Dzienniki 1914–1965, t. 6, Warszawa 2009]
Z Deklaracji ideowej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
Demokracja ludowa musi zwalczać w kulturze narodowej wszelkie wpływy elementów wstecznych, musi rozwinąć kulturę, naukę, sztukę związaną z dążeniami mas ludowych. [...] Sprawie budownictwa socjalizmu w kraju i zabezpieczenia jego niepodległości służy polityka zagraniczna Polski Ludowej. Jej zasadniczym wskazaniem jest ścisły sojusz i przyjaźń ze Związkiem Radzieckim.
Warszawa, 20 grudnia 1948
[Deklaracja ideowa PZPR; Statut PZPR, Warszawa 1949]
Z artykułu w emigracyjnym „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza"
W przemówieniu wygłoszonym na kongresie fuzyjnym [Stanisław] Radkiewicz [członek KC PZPR] zagroził, że wszelki opór polityczny łamać będzie policja oddana całkowicie do dyspozycji PZPR, i jednocześnie zaatakował Stany Zjednoczone i duchowieństwo. W nowych władzach partyjnych uderza nikła ilość przedstawicieli koncesjonowanej PPS. [...] Statut nowej partii wzoruje się całkowicie na ustroju partii bolszewickiej.
Londyn, 24 grudnia 1948
[„Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza" nr 307/1948]
Karol Estreicher (historyk sztuki) w dzienniku
Zjednoczenie partii [...] jest w gruncie rzeczy likwidacją socjalizmu w wydaniu zachodnioeuropejskim. [...] Przewiduję na rok 1949 wzmożenie aktywności partyjnej. Próbę przenikania komunizmu pod dachy domów. Będzie to zabieg nie bez ofiar. Rozmaite niezależne instytucje [...] padną ofiarą. Presja będzie się wzmagać, w miarę jak wyrastać będą nowi ludzie szkoleni w doktrynie marksistowskiej. [...] Wzór jest gotów... w Rosji.
Kraków, 31 grudnia 1948
[Karol Estreicher, Dziennik wypadków. T. 2, 1946–1960, Kraków 2002 ]