Żywioł jeszcze szalał, gdy prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział odbudowę najsłynniejszej gotyckiej świątyni, arcydzieła architektury sprzed 850 lat. Wydarzył się wówczas finansowy cud: zaledwie po dwóch dniach okazało się, że na odbudowę zebrano 833 miliony euro. Było to wydarzenie bez precedensu nie tylko w dziejach filantropii francuskiej, ale też światowej – wzięło w nim udział 340 tysięcy donatorów ze 150 państw: osoby prywatne, przedsiębiorstwa, instytucje.
Jednak blask tej dobroczynności przysłonięty był dymem i swądem spalenizny, pożar spowodował bowiem uwolnienie do atmosfery i otoczenia 460 ton ołowiu, a skażenie tym metalem okolic katedry przekroczyło normę 1300 razy. W promieniu półtora kilometra pozamykano przedszkola i szkoły. Robotnicy, inżynierowie, konserwatorzy i naukowcy przebywający wewnątrz katedry po zakończeniu pracy codziennie obowiązkowo brali prysznic i zmieniali kombinezony, które trafiały do dezynfekcji i pralni.
Szczęściem w nieszczęściu było to, że najcenniejsze zabytki zdołano w porę wynieść, m.in. koronę cierniową – jedną z najważniejszych relikwii chrześcijaństwa, XII-wieczne złote kielichy i XIII-wieczną tunikę króla Ludwika IX. Jednak wszystkiego wynieść nie zdołano. Ogień szalał, strażacy nie żałowali wody i środków gaśniczych, na posadzkę spadały belki, cegły, gzymsy, szkło. Powstałe w ten sposób rumowisko przeszukano drobiazgowo, aby nie usunąć wraz z nim zabytkowych elementów, aby nie powtórzyć błędu z 1994 r., gdy po pożarze w Palais du Parlement de Bretagne w Rennes usunięto całe rumowisko ze wszystkim, co w nim było.
Po pożarze w Notre Dame gruz, śmiecie i rumowisko zapakowano do 10 tys. worków, każdy o pojemności metra sześciennego, i drobiazgowo przeszukano. Rezultat tej operacji był następujący: zawartość 200 pojemników nadawała się do wykorzystania podczas odbudowy, natomiast 550 pojemników zgromadzono w specjalnym magazynie-laboratorium i oddano do dyspozycji naukowcom. Ci ostatni utworzyli zespoły, w skład których weszli specjaliści od metalu, drewna, kamienia, szkła itd.
Rozpoczęła się odbudowa. Uczestniczą w niej mistrzowie rzemiosł dawnych – ciesielstwa, murarstwa, witrażyści – w sumie specjaliści 15 zawodów z 68 pracowni i 215 przedsiębiorstw. Wybierają np. odpowiednie bryły w kamieniołomach, aby zastępować nimi kamienne elementy nadwątlone ogniem, odnawiają witraże zniekształcone wysoką temperaturą, przywracają do pierwotnego stanu dwa tuziny ołtarzy. Prace konserwatorskie naśladujące średniowieczne techniki rzemieślnicze nie mogą być prowadzone „na oko", dlatego nad wszystkim czuwa Comité d'?Expert du programme scientifique et universitaire de Restaurons Notre-Dame. Jonathan Truillet – czuwający nad pracami konserwatorskimi – przewiduje, że „grube" prace zabezpieczające dobiegną końca latem tego roku, natomiast w 2024 r. katedra zostanie doprowadzona do takiego stanu, że będzie można wpuszczać do niej wiernych i turystów. Oczywiście drobniejsze zabiegi konserwatorskie będą kontynuowane jeszcze przez 15–20 lat.
