Zwykły rzymski biurokrata, który zasłynął ze swojej bezwzględności na wielu frontach rzymskich, po prostu nie pasował do świata żydowskiej mistyki kitłaszącego się w niezrozumiałym sporze o Mesjasza i naturę Boga. Pojawił się w opowieści o Zbawicielu jakby mimo woli, przypadkiem będąc bezwolnie wciągniętym w dramat Wielkiego Tygodnia. Za wszelką cenę próbował się z tej roli wykręcić, choć przez pomyłkę i niezrozumienie chwili popełnił tragiczny błąd.
Kim był człowiek, który zapewne nigdy nie chciał w ten sposób przejść do historii? Właściwie należałoby zapytać, czy w ogóle kiedykolwiek, nawet pod koniec życia, miał świadomość, że jego nazwisko rodowe i przydomek, pod którym go znamy, staną się sławne jak prawie żadnego innego Rzymianina?
Wywodził się ze sławnej rodziny, choć nielubianej w Rzymie. Dzięki Cyceronowi wiemy, że jego przodkowie pochodzili z górskiej krainy Samnium, leżącej w środkowej Italii, gdzieś na południe od Rzymu. W I wieku Samnici nie mieli dobrej opinii w Wiecznym Mieście. Nazywano ich wiejskimi przygłupami. Rzymianie żartowali, że Samnitom najlepiej wychodzi współżycie z kozami. To był oczywiście stereotyp stworzony z zemsty za dawne porachunki. W IV wieku przed Chrystusem Samnici stworzyli bowiem konkurencyjny wobec Rzymu, własny związek plemion środkowej Italii i o mało nie podbili Kampanii. Podczas trzech wojen samnickich tworzyli przeciw Rzymowi sprawne sojusze z Etruskami, a nawet z Galami. Dopiero przegrana bitwa pod Sentinum w 295 r. p.n.e. położyła kres ich wielkiej koalicji antyrzymskiej. Pięć lat później plemiona samnickie zostały siłą wcielone do Związku Latyńskiego.
Poncjusz Piłat zapewne nie lubił opowiadać o swoim pochodzeniu. Urodził się przecież w Rzymie i zapewne nie odczuwał już żadnych emocjonalnych więzi z Samnitami, którzy za jego życia nie byli już postrzegani jako zagrożenie dla Wiecznego Miasta. Rzymianie na swój sposób szanowali nawet ich dumę i próbę walki o dominację na Półwyspie Apenińskim. Nie zmieniało to jednak faktu, że osobom pochodzenia samnickiego utrudniano karierę polityczną.
Ród Ponti należał do samnickiej arystokracji, która pielęgnowała niepodległościowe sentymenty. Był więc pod szczególną obserwacją. Wśród przodków Piłata był przecież sam Gawiusz, który w 321 r. przed Chrystusem dokonał rzezi wojska rzymskiego w Wąwozie Kaudyńskim. Rzymianie nigdy mu tego nie zapomnieli i kiedy 30 lat później w innej bitwie wzięli go do niewoli, jego ludzi wypuścili, ale Gawiusza zabili, prawdopodobnie przez ukrzyżowanie. Poncjusze, którzy się ostatecznie zasymilowali, musieli się naprawdę starać, żeby odsunąć od siebie niechęć i uprzedzenie rzymskich elit.
