Początki państwa Izrael. „Izraelska Republika Radziecka”

Michael Dorfman to izraelski dziennikarz, który od wielu lat gromadzi materiały dokumentujące udział ZSRR i radzieckich Żydów w budowie swojej ojczyzny. Jak stwierdził na blogu, nie jest to temat najlepiej przyjmowany we współczesnym Izraelu. Narodowy mit przewiduje miejsce na pomniku dla amerykańskiej diaspory i władz USA, ukrywając wstydliwie rolę Moskwy. A pomoc była niemała, o czym zaświadczyła choćby sama Golda Meir. W 1973 r. pani premier powiedziała: „bez względu na radykalną zmianę stosunku ZSRR do Izraela, jaka dokonała się przez 25 lat, nic nie może zmienić obrazu przeszłości. Kto wie, czy wygralibyśmy bez czechosłowackiej broni i amunicji?”.

Stalinowski internacjonalizm

Na pewno jedną z przyczyn dzisiejszego niedomówienia jest intencja, która kierował się Józef Stalin, udzielając wsparcia nowemu państwu. Dwa lata po II wojnie światowej sowiecki MSZ sformułował postulat poparcia żydowskich aspiracji niepodległościowych. Przypomnijmy, że Palestyna była do tego czasu administrowana przez Wielką Brytanię na mocy przedwojennego mandatu Ligi Narodów. Jednak w 1947 r. ze względu na sprzeczne dążenia społeczności żydowskiej i arabskiej Londyn przekazał takie prawo ONZ. Na tej podstawie sowiecki ambasador Andriej Gromyko przedstawił oficjalne stanowisko Moskwy, które wobec ogromu zbrodni Holokaustu podkreślało prawo Żydów do państwa na Bliskim Wschodzie.

Stalinowska inicjatywa wywołała właściwy ciąg zdarzeń, które rok później przyniosły deklarację utworzenia Izraela. Jednak świadkowie wspominają reakcję Stalina na wieści z Tel Awiwu. Dyktator powiedział z nieskrywanym zadowoleniem: „Dobrze, od teraz na Bliskim Wschodzie nie będzie spokoju!”. Bo też intencją Moskwy było podważenie brytyjskich i amerykańskich wpływów w tej części świata, a Izrael otrzymał w takim dziele kluczową rolę.

Równocześnie Stalin ogłosił poufną decyzję o „ścisłym sprzęgnięciu przyszłego państwa żydowskiego ze światowym blokiem komunistycznym”. Dla jego podwładnych był to jasny rozkaz przekształcenia Izraela w kolejną republikę radziecką. W tym celu podjęto liczne działania, z których wiele do dziś pozostaje okrytych mgłą tajemnicy. I właśnie owe sekrety starał się wydobyć na światło dzienne Dorfman, skrupulatnie zbierający wspomnienia uczestników ówczesnych wydarzeń.

Broń z Czechosłowacji

Wielu uzupełnień wymaga na przykład kwestia uzbrojenia, które Czechosłowacja sprzedała Izraelowi na rozkaz Moskwy. Tysiące karabinów, miliony sztuk amunicji, a przede wszystkim tuzin samolotów myśliwskich z zakładów Avia, bez wątpienia przyczyniły się do wygrania wojny o niepodległość w 1948 r. Przecież z chwilą ogłoszenia deklaracji suwerenności na Izrael napadła koalicja państw arabskich zmierzająca wprost do powtórki Holokaustu.

Ale jak się okazuje, dostawy sowieckiej broni i instruktorów wojskowych zaczęły się dużo wcześniej. Pierwsza rezydentura sowieckiego wywiadu w Palestynie powstała już w latach 20. XX w. Agenturalnej penetracji sprzyjała polityka kadrowa. Do końca kolejnej dekady tylko wywiad wojskowy miał jedną trzecią oficerów operacyjnych pochodzenia żydowskiego. To oni kierowali szpiegowskimi siatkami w Europie i na Bliskim Wschodzie, werbując ze szczególnym upodobaniem własnych ziomków omamionych komunistyczną utopią.

Po wybuchu II wojny światowej kontakty żydowskich organizacji niepodległościowych z ZSRR tylko się nasiliły. Bez względu na ideową barwę, czego przykładem jest nieoficjalne przedstawicielstwo skrajnie nacjonalistycznej konspiracji Lechi. Działało w Moskwie w latach 1942–1945. Syjonistyczni bojowcy wyznawali zasadę: „W imię niepodległości będziemy współpracować nawet z diabłem”. Kontakty zaowocowały nie tylko szkoleniem wojskowym i bronią, ale pierwsi sowieccy instruktorzy dywersji mieli się pojawić na terenie Palestyny już w 1943 r. Pochodzili z NKWD, a dokładniej z wydziału mokrej roboty dowodzonego przez Pawła Sudopłatowa i Jakowa Sieriebrianskiego. Czy należy się dziwić, że żydowscy konspiratorzy współpracowali z sowieckim wywiadem przeciwko brytyjskim okupantom, ale również w okupowanej przez hitlerowców Europie?

Z chwilą oficjalnego poparcia żydowskiej państwowości z kopyta ruszyła sowiecka pomoc realizowana na terenie satelickich państw Europy. I tak, do ćwiczeń przyszłych żołnierzy Cahalu służyły bazy Czechosłowacji, Węgier i Rumunii, natomiast Jugosławia stała się kanałem przerzutu broni. Jeśli wierzyć informacjom rosyjskiej „Niezawisimoj Gaziety”, szkolenie obejmowało pełne spektrum przydatnych specjalności: od spadochronowych przez pancerne po artyleryjskie i łącznościowe. Rok później do obsługi uzbrojenia przystępowały w pełni profesjonalne zespoły bojowe, ponieważ Stalin jasno sformułował ideę wsparcia: tak przygotować palestyńskich Żydów, aby mogli w pełni „skonsumować” dostawy z bratniego ZSRR.

Nowi członkowie Haganah, żydowskiej organizacji paramilitarnej (marzec 1948 r.)

wikipedia

Zaangażowanie rosyjskiej diaspory

Mniej znany jest natomiast udział sowieckich „ochotników” w żydowskiej wojnie o niepodległość. Według źródeł rosyjskich diaspora ZSRR odegrała kluczową rolę w organizacji Armii Obrony Izraela, przyczyniając się w największym stopniu do pokonania państw arabskich. Po języku polskim to rosyjski miał być powszechnie wykorzystywany w wydawaniu komend wojskowych poprzedników Cahalu – Hagany (Palmachu) i Irgunu (Ecel).

Doprawdy tajemnicza sprawa, bo według Dorfmana ojciec założyciel Izraela oraz długoletni premier David Ben Gurion już w 1947 r. zapewniał kierownictwo ruchu syjonistycznego, że „wkrótce będzie stało za nami 2 mln radzieckich Żydów, którzy przybędą do Palestyny”. W każdym razie takie były oczekiwania, które mogły zmienić parytet narodowościowy. Czy była to tylko psychologiczna gra Ben Guriona, czy też istniały jakieś kuluarowe porozumienia z Moskwą? Jeśli tak, to Stalin od nich odstąpił, a jedną z przyczyn była wartość diaspory żydowskiej dla sowieckiej nauki i gospodarki. Przecież bez uczonych żydowskiego pochodzenia nie byłoby ani projektu atomowego, ani rakietowego. Stalin nie dopuścił do ucieczki cennych kadr, ale najwyraźniej zgodził się na selektywną aliję. Po pierwsze, ZSRR nie protestował przed emigracją Żydów z państw bloku „demokracji ludowej”. Wśród 200 tys. przybyszów znalazło się kilkuset oficerów liniowych i kilka tysięcy przeszkolonych weteranów II wojny światowej. Co najmniej 200 sowieckich specjalistów wojskowych wyjechało z rozkazu GRU. Wielu żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej stacjonującej w Niemczech, Austrii, ale także w Polsce, po prostu zdezerterowało i, wykorzystując fałszywe dokumenty Agencji Żydowskiej (poprzedniczka rządu izraelskiego), przedostało się do Palestyny. Ale jeśli było to masowe zjawisko, to sowieckie władze musiały patrzeć na nie przez palce. Stalin nie ukarał nawet autorów listu wzywającego ZSRR do utworzenia dywizji żydowskiej i przerzucenia na Bliski Wschód. Czy dlatego, że miał w planach komunistyczny przewrót w nowo powstałym Izraelu?