Obrót gruntami w rękach Agencji Nieruchomości Rolnych

Osoby prywatne, a także spółki sprzedające nieruchomości muszą liczyć się z tym, że do transakcji przystąpi Agencja Nieruchomości Rolnych.

Publikacja: 29.04.2016 09:57

Obrót gruntami w rękach Agencji Nieruchomości Rolnych

Foto: Fotorzepa, Dariusz Gojarski

ANR będzie przysługiwało prawo pierwokupu każdej nieruchomości rolnej, a nie, jak do 30 kwietnia 2016 r., tych powyżej 5 hektarów. Otrzyma także prawo kontroli spółek posiadających grunty rolne, w tym pierwokupu ich akcji i udziałów (z wyjątkiem spółek giełdowych).

Najpierw dzierżawca

Prawo pierwokupu polega na tym, że jeżeli dana osoba chce sprzedać grunt nim obciążony, to najpierw musi zaproponować jego nabycie podmiotowi, któremu ono przysługuje. W przypadku ziemi rolnej jest nim ten, kto dzierżawi grunt rolny co najmniej od trzech lat, a nieruchomość wchodzi w skład jego gospodarstwa rolnego oraz ANR (dla nieruchomości większej niż 0,3 ha). Co ważne, dzierżawca ma pierwszeństwo przed ANR.

Potem państwo

Jeżeli jednak to ANR przysługuje prawo pierwokupu, to w praktyce trzeba sporządzać dwie umowy notarialne: pierwszą o warunkowej sprzedaży i drugą właściwą sprzedaży danej nieruchomości. Po zawarciu pierwszej umowy notariusz zapyta ANR, czy chce skorzystać z prawa pierwokupu. ANR ma 30 dni na podjęcie decyzji o nabyciu działki na zasadach ustalonych przez właściciela (tj. sprzedającego).

14,7 mln ha gruntów na terenie Polski ma charakter rolny. Większość to nieruchomości prywatne

Gdy ANR zechce skorzystać z prawa pierwokupu, musi złożyć oświadczenie w formie aktu notarialnego o wykonaniu prawa pierwokupu. Następnie wysyła je zbywcy w formie przesyłki poleconej z potwierdzeniem odbioru oraz publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej.

Zgodnie z art. 3 ust. 11 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z chwilą publikacji oświadczenia na stronie BIP uznaje się, że zbywca zapoznał się z treścią oświadczenia ANR w sprawie pierwokupu. Sprzedaż nieruchomości z pominięciem tej formalności jest nieważna.

900 tys. ha nieruchomości rolnych znajduje się w granicach administracyjnych miast

Jeżeli cena sprzedaży będzie rażąco odbiegać od wartości rynkowej, to ANR może wystąpić do sądu o ustalenie ceny j nieruchomości. Ma na to 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu. Sąd wówczas zastosuje przepisy o gospodarce nieruchomościami, czyli zleci jej wycenę rzeczoznawcy.

Jeżeli ANR nie będzie zainteresowany nieruchomością, to prawo jej nabycia przypadnie kupującemu z umowy warunkowej. Wówczas zawierana jest druga, osobna,

1,5 mln ha ziemi państwowej znajduje się w zasobach Agencji Nieruchomości Rolnych

bezwarunkowa umowa sprzedaży przenosząca własność nieruchomości na kupującego.

Uwaga!

Prawo pierwokupu ANR nie obejmuje nieruchomości, których nabywcą jest: jednostka samorządu terytorialnego, Skarb Państwa, osoba bliska zbywcy, gdy ANR wyraziła zgodę na zbycie osobie innej niż rolnik, sprzedaż następuje między osobami prawnymi kościelnymi lub związkami wyznaniowymi.

Kontrola spółek

Artykuł 3a i 3b ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego przewiduje również prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce prawa handlowego, która chce sprzedać należącą do niej nieruchomość rolną.

Zanim ANR skorzysta z tego prawa, jej urzędnik może przejrzeć księgi i dokumenty oraz żądać od spółki informacji o obciążeniach i zobowiązaniach nieujętych w księgach i dokumentach. Uzyskane informacje są tajemnicą przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Oznacza to, że nie może ich przekazać osobom postronnym oraz wykorzystać do innych potrzeb.

Prawo pierwokupu przysługuje Agencji również po zmianie wspólnika lub przystąpieniu nowego wspólnika do spółki osobowej, będącej właścicielem nieruchomości rolnej.

Spółka ma obowiązek powiadomić ANR o zmianie bądź przystąpieniu nowego wspólnika do spółki w terminie miesiąca od dokonania czynności prawnej, w wyniku której nastąpiła zmiana lub przystąpienie wspólnika.

Do powiadomienia dołącza się wypis z ewidencji gruntów i budynków każdej nieruchomości rolnej stanowiącej własność spółki.

Uwaga!

Prawo pierwokupu nie przysługuje ANR, gdy wspólnikiem zostaje osoba bliska.

ANR będzie przysługiwało prawo pierwokupu każdej nieruchomości rolnej, a nie, jak do 30 kwietnia 2016 r., tych powyżej 5 hektarów. Otrzyma także prawo kontroli spółek posiadających grunty rolne, w tym pierwokupu ich akcji i udziałów (z wyjątkiem spółek giełdowych).

Najpierw dzierżawca

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe