Od 1 października 2018 r. sprawozdanie finansowe sporządza się w postaci elektronicznej oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (art. 45 ust. 1f ustawy o rachunkowości; dalej: uor). W stosunku do jednostek wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego przyjmuje ono również postać struktury logicznej oraz formatu udostępnianych w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 45 ust. 1g uor). Wyjątkiem są sprawozdania sporządzane zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Na razie brak jest bowiem przewidzianych dla nich struktur logicznych. Nie zmienia to jednak faktu, że w tym ostatnim przypadku sprawozdanie – sporządzone w formie papierowej – w dalszym ciągu powinno być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Konieczna konwersja

Co jednak w sytuacji, gdyby z jakiegoś powodu po 30 września 2018 r. sporządzono sprawozdanie finansowe na dotychczasowych zasadach, tj. w formie papierowej, opatrując je własnoręcznymi podpisami zobowiązanych osób? Jak się okazuje, przypadki takie nie są odosobnione, a nie jest to wyłączną konsekwencją braku dostatecznej wiedzy osób odpowiedzialnych za sporządzanie sprawozdania. Do niedawna bowiem Ministerstwo Finansów utrzymywało, że dla zastosowania nowych zasad dotyczących formy sprawozdania pozostaje bez znaczenia data jego sporządzenia. W początkowej fazie obowiązywania nowych przepisów resort finansów utrzymywał bowiem, że „[s]porządzenie sprawozdania finansowego w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w BIP, niezależnie od terminu sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego, o którym mowa w treści przepisu art. 52 ust 1 ustawy o rachunkowości, dotyczy tylko tych jednostek, których dzień bilansowy przypada na terminy po dniu wejścia ustawy w życie, czyli od dnia 1 października 2018 r." W międzyczasie Ministerstwo Finansów zmieniło jednak pogląd słusznie uznając, że miarodajna jest wyłącznie data sporządzenia sprawozdania (por. pkt 9 https://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/pp/e-sprawozdania- -finansowe/pytania-i-odpowiedzi). Nie zmienia to jednak faktu, że wielu przedsiębiorców zastosowało się do błędnej interpretacji resortu finansów oraz – w okresie po 30 września 2018 r. – sporządziło sprawozdanie w formie papierowej bez opatrywania go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W rzeczywistości, aby jednak móc je złożyć do Repozytorium Dokumentów Finansowych, konieczne będzie konwertowanie sprawozdania do formatu JPK (wyłączywszy sprawozdania sporządzane zgodnie z MSR), a następnie opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych i kierownika jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszystkich członków tego organu (art. 52 ust. 2 uor).

Jeszcze raz raport z badania i zatwierdzenie

Gorzej, jeśli sprawozdanie – sporządzone po 30 września 2018 r. bez zastosowania nowych zasad – podlegało badaniu przez biegłego rewidenta, a ten, polegając na dotychczasowej błędnej wykładni Ministerstwa Finansów uznał, że badane przez niego sprawozdanie odpowiada wymogom formalnym. Mamy wówczas do czynienia z badaniem sprawozdania nieistniejącego, a jego zatwierdzenie przez organ zatwierdzający w drodze odpowiedniej uchwały nie będzie wywoływać skutków, o 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; DzU poz. 2175).

Przyjmując jednak, że każde sprawozdanie sporządzone po 30 września 2018 r. powinno odpowiadać nowym wymogom formalnym (JPK oraz e-podpis), istnienie w obrocie prawnym powyższego przepisu przejściowego może powodować trudność interpretacyjną w ustaleniu, czy sprawozdanie powinno zostać złożone wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego do tego celu przez Ministra Sprawiedliwości, z pominięciem urzędu skarbowego (art. 19e ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowych), czy może jednak do właściwego urzędu skarbowego także trzeba je przekazać (art. 27 ust. 2 ustawy o CIT w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2018 r.). Biorąc pod uwagę intencję ustawodawcy w zakresie stworzenia Repozytorium Dokumentów Finansowych, czemu ma służyć likwidacja dwukrotnego składania sprawozdania: do KRS oraz do urzędu skarbowego, wydaje się, że przesłanie sprawozdania finansowego obejmującego rok oborowy zakończony 30 września 2018 r. za pośrednictwem e-platformy powinno być wystarczające, aby zadośćuczynić obowiązkowi sprawozdawczemu. Tym niemniej, aby wykluczyć możliwość powstawania różnych interpretacji spowodowanych obowiązywaniem ww. przepisu przejściowego, warto byłoby, aby ustawodawca usunął go z obrotu prawnego. ?