Faktura od firmy małżonka - kiedy można odliczyć VAT

Kwoty zapłacone za przewóz towarów przedsiębiorca powinien ująć w kolumnie 11 podatkowej księgi. Jest ona przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych nabycia, np. dotyczących załadunku, wyładunku i ubezpieczenia w drodze.

Publikacja: 12.11.2015 01:00

Foto: Fotorzepa, Dominik Pisarek

W prowadzonej działalności gospodarczej (sklep) podatnik nabył od firmy prowadzonej przez żonę usługi transportowe, tj. transport towarów handlowych nabytych od firmy X. Usługa została wykonana 10 listopada 2015 r. i udokumentowana fakturą wystawioną tego dnia na kwotę 1500 zł plus 345 zł VAT. Faktura ma zostać opłacona zgodnie z terminem płatności, tj. do 3 grudnia 2015 r. Zarówno podatnik, jak i jego żona są podatnikami VAT czynnymi rozliczającymi się na zasadach ogólnych, a więc nie wybrali metody kasowej rozliczeń i składają deklaracje VAT-7. Oboje prowadzą podatkowe księgi przychodów i rozchodów (metodą kasową). Czy z otrzymanej od firmy żony faktury podatnik ma prawo odliczyć VAT w wysokości 345 zł w deklaracji VAT-7 za listopad 2015 r.? Czy wydatek w kwocie netto 1500 zł podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów i ująć w podatkowej księdze przychodów i rozchodów? – pyta czytelnik.

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 in principio ustawy o VAT). Prawo to przysługuje mu wyłącznie w stosunku do zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną.

Jeżeli usługa kupiona od firmy żony podatnika dotyczy transportu towarów handlowych nabytych w firmie X, których odsprzedaż będzie opodatkowana VAT, to istnieje związek pomiędzy nabytą usługą transportu towarów a czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Fiskus nie widzi przeszkód

Organy podatkowe przyjmują, że okoliczność, iż usługi (lub towary) są nabywane przez podatnika VAT czynnego od jego małżonka prowadzącego odrębną działalność gospodarczą, nie ma wpływu na prawo do odliczenia podatku naliczonego przez tego podatnika. Według przepisów ustawy o VAT zarówno podatnik, jak i jego małżonek traktowani są bowiem jako odrębni podatnicy w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 28 lu- tego 2012 r., IBPP1/443-1676/ 11/AZb).

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).

Kiedy uwzględnić w deklaracji VAT

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT). Obowiązek podatkowy powstaje natomiast z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art. 19a ust. 1 in prinicpio ustawy o VAT).

W przedstawionym stanie faktycznym obowiązek podatkowy z tytułu zakupionej usługi transportowej powstał z chwilą jej wykonania, tj. 10 listopada 2015 r. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstało zatem dla firmy męża w listopadzie 2015 r.

Odliczeniu podatku naliczonego wynikającego z faktury otrzymanej od firmy żony w deklaracji VAT-7 za listopad 2015 r. nie sprzeciwi się art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a ustawy o VAT, powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Czytelnik otrzymał bowiem tę fakturę 10 listopada 2015 r.

Czytelnik jest podatnikiem VAT czynnym, a więc odliczeniu podatku naliczonego nie sprzeciwia się także art. 88 ust. 4 ustawy o VAT.

Zatem czytelnik słusznie uważa, że w deklaracji VAT-7 za listopad 2015 r. ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w wysokości 345 zł wynikającej z faktury otrzymanej od firmy żony.

Organy podatkowe przyjmują, że gdy każdy z małżonków samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, czyli jest odrębnym przedsiębiorcą i w zakresie tych działalności zawierane są transakcje, to powodują one takie same następstwa, jak każda inna transakcja przeprowadzana w działalności gospodarczej (interpretacja Izby Skarbowej w War- szawie z 24 kwietnia 2015 r., IPPB1/4511-244/15-2/AM).

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT) >patrz ramka.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wydatki na zakup przez podatnika usług od firmy żony mają na celu uzyskiwanie przychodów z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wobec tego – jeżeli wydatki te zostaną właściwie udokumentowane – spełniają kryteria określone w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Można je więc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Nie ma przy tym znaczenia, że usługodawcą jest firma żony podatnika. Przepisy ustawy o PIT nie przewidują bowiem ograniczenia w zakresie możliwości zawierania umów między małżonkami prowadzącymi odrębne działalności gospodarcze.

Uwaga! Kosztem uzyskania przychodów nie jest natomiast, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o PIT, VAT naliczony od tych wydatków, gdyż w całości podlega odliczeniu. Kosztem uzyskania przychodów będzie więc jedynie cena netto nabytej usługi transportowej, tj. kwota 1500 zł.

Potrącenie w dacie poniesienia

Koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione (art. 22 ust. 4 in principio ustawy o PIT). Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników (...) uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b ustawy o PIT).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że czytelnik prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową, a zatem potrącenia kosztów związanych z nabyciem usługi transportu towarów handlowych powinien dokonać w dacie ich poniesienia, czyli 10 listopada 2015 r.

Na podstawie dowodów księgowych

Szczegółowy sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określają przepisy rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (dalej: rozporządzenie).

Zapisy w księdze dotyczące wydatków (kosztów) są wprowadzane na podstawie dowodów księgowych, o których mowa w § 12–16 rozporządzenia. Są nimi dowody księgowe, a więc faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne, wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami (§ 12 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia).

Jak wynika z objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, kolumna 11 jest przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych z zakupem, np. kosztów dotyczących transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze. Wydatki na zakup usługi transportowej od firmy żony podatnik powinien więc ująć w kolumnie 11 podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Numerem kolejnym wpisu (np. 15) podatnik powinien oznaczyć fakturę dokumentującą ten zakup (przy założeniu, że podatnik stosuje miesięczną numerację wpisów).

Przy zastosowaniu cen rynkowych

Odpowiedź na pytanie czytelnika, zarówno w kwestiach związanych z VAT, jak i PIT została udzielona przy założeniu, że ustalając cenę świadczonej usługi, małżonkowie uwzględnili warunki rynkowe. Małżonkowie prowadzący odrębne działalności gospodarcze, zawierający umowy między sobą, powinni bowiem mieć na uwadze art. 32 ustawy o VAT i art. 25 ustawy o PIT, dotyczące tran- sakcji między podmiotami powiązanymi.

Autor jest doradcą podatkowym

Wydatek jest kosztem tylko po spełnieniu warunków

Aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł zostać przez niego ujęty w kosztach uzyskania przychodu, musi spełniać następujące warunki:

- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika, ale przez osoby inne niż sam podatnik, nie są kosztem uzyskania przychodu podatnika),

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- został poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- jest właściwie udokumentowany,

- nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami