CbC: raportowanie według krajów nie tylko dla największych podmiotów

Z końcem 2017 r. Szef KAS powinien otrzymać pierwsze raporty Country–by–Country. Już do 31 października wiele polskich jednostek wchodzących w skład międzynarodowych grup kapitałowych musi go jednak powiadomić o tym, że złoży raport.

Publikacja: 23.10.2017 06:50

CbC: raportowanie według krajów nie tylko dla największych podmiotów

Foto: 123RF

Podatkowe rozliczenia wielkich grup kapitałowych już od dawna budzą zainteresowanie obywateli, prawodawców i mediów. Problem erozji bazy opodatkowania oraz przenoszenia zysków (ang. base erosion and profit shifting, BEPS) do szeroko rozumianych rajów podatkowych nie pozostał niezauważony także przez międzynarodową społeczność ekspertów, stając się przedmiotem ich rozważań na forum G20 i OECD. W Projekt BEPS, mający dostarczyć uczestniczącym państwom krajowych i międzynarodowych narzędzi do walki ze sztucznym transferowaniem dochodów, silnie zaangażowana jest także Polska.

Projekt BEPS i działanie nr 13

Jednym z efektów prac realizowanych w ramach Projektu BEPS był opublikowany pod koniec 2015 roku raport z działania nr 13 (Transfer Pricing Documentation and Country-by-Country Reporting, Action 13: 2015 Final Report, OECD) dotyczący dokumentacji cen transferowych i raportowania Country-by-Country. Zaleca się w nim, aby kraje uczestniczące w projekcie wdrożyły do swoich porządków prawnych wymóg przygotowywania „trzystopniowej" dokumentacji stosowanych cen, polityk i strategii w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Zgodnie z rekomendacjami G20 i OECD, obok szczegółowej dokumentacji podstawowej (lokalnej, tzw. local file) i grupowej (master file), największe wielonarodowe grupy kapitałowe powinny w sposób syntetyczny i jednolity w skali całego świata prezentować podstawowe informacje dotyczące prowadzonej przez siebie działalności, dając jasny ogląd ekonomicznej aktywności grupy, globalnej alokacji uzyskiwanych przez nią dochodów oraz płaconych podatków. Efektem tych zaleceń jest stopniowe wdrażanie przez poszczególnych uczestników Projektu BEPS wymogu raportowania według krajów (Country-by-Country, CbC).

Wymiana informacji

Zalecenia grona ekspertów G20 i OECD, które znalazły poparcie także na forum Unii Europejskiej (zob. zmieniona dyrektywa Rady 2011/16/UE z 15 lutego 2011 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania), były pierwotnie przeniesione do polskiego prawa zmienioną w 2015 roku ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych. Polskie wymogi dotyczące sprawozdawczości CbC zostały jednak wkrótce znacznie rozszerzone i trafiły do podpisanej w marcu bieżącego roku ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (dalej: ustawa).

Zgodnie z ustawą, raportowaniem CbC w Polsce objęte są grupy podmiotów, które:

- sporządzają skonsolidowane sprawozdanie finansowe,

- poza Polską, działają również w innym państwie lub terytorium (w tym poprzez zagraniczny zakład), oraz

- wykazują skonsolidowane przychody wyższe niż 750 milionów euro.

Grupy spełniające ww. kryteria obowiązane są do przekazania Szefowi KAS tzw. informacji o grupie podmiotów, zawierającej:

- dane identyfikacyjne jednostek wchodzących w skład grupy,

- informacje o osiągniętych w danym okresie przychodach, zrealizowanym zysku (stracie) przed opodatkowaniem, zapłaconym i należnym podatku dochodowym, kapitale podstawowym, niepodzielonym zysku z lat ubiegłych, liczbie pracowników, aktywach rzeczowych, rodzaju prowadzonej działalności, oraz

- inne informacje lub wyjaśnienia dotyczące przekazywanych danych.

Wymienione pozycje prezentuje się z podziałem na państwa lub terytoria, w których grupa jest obecna. Pierwszym rokiem objętym raportowaniem jest ten rozpoczynający się po 31 grudnia 2015 r.

Co do zasady, za zebranie kompletu wymaganych informacji od poszczególnych jednostek wchodzących w skład grupy oraz przygotowanie i złożenie raportu CbC Szefowi KAS odpowiada jednostka dominująca grupy. Ma ona na to czas do końca 12 miesiąca po zakończonym sprawozdawczym roku obrotowym. Oznacza to, że w przypadku grup, których rok obrotowy zakończył się 31 grudnia 2016 r., pierwszy raport CbC powinien zostać przekazany Szefowi KAS do 31 grudnia 2017 r.

Otrzymanymi od polskich podmiotów raportami CbC Szef KAS podzieli się w drodze automatycznej wymiany z władzami podatkowymi innych państw, w których działa dana grupa. Co do zasady, wymiana taka nastąpi w ciągu 15 miesięcy od ostatniego dnia roku obrotowego grupy, której dotyczy raport. Oczywiście, wymiana nie będzie wyłącznie jednostronna. Szef KAS otrzyma także analogiczne raporty od innych jurysdykcji podatkowych.

Również dla mniejszych firm

Jak wspomniano wcześniej, za przygotowanie i złożenie raportu CbC w grupie odpowiada w pierwszej kolejności jednostka dominująca. Może się zatem wydawać, że dodatkowe obowiązki związane z raportowaniem według krajów nie dotkną innych członków grupy – zwłaszcza tych najmniejszych. Nie jest to jednak prawdą.

W kilku przypadkach

Po pierwsze, ustawa przewiduje wiele sytuacji, w których nawet jednostki niespełniające kryteriów jednostki dominującej będą obowiązane do przygotowania i przekazania Szefowi KAS raportu CbC. Może tak być m.in. w przypadku, gdy:

- jednostka dominująca w grupie nie ma obowiązku przekazania raportu CbC w państwie swojej siedziby;

- państwo to zawiesiło automatyczną wymianę informacji z polskimi władzami podatkowymi, lub

- państwo to stale nie wywiązywało się z obowiązku przekazywania tych informacji; a

- grupa nie wyznaczyła innej jednostki, na której spoczywać będzie obowiązek przygotowania raportu CbC.

W opisanych sytuacjach, począwszy od raportowania za 2017 r., polski członek grupy podlegającej raportowaniu będzie musiał we własnym zakresie zebrać wymagane ustawą informacje i przekazać je Szefowi KAS, z zachowaniem właściwych terminów. Jeżeli jednak jednostka dominująca odmówi takiemu członkowi grupy przekazania odpowiednich informacji, to będzie on zobligowany poinformować o tym fakcie Szefa KAS. Co oczywiste, odmowa taka może stwarzać ryzyko wzrostu zainteresowania organów skarbowych daną grupą podmiotów, nie tylko w Polsce. O odmowie przekazania informacji dowiedzą się bowiem władze podatkowe wszystkich państw członkowskich, w których działa grupa (zob. Dyrektywa Rady (UE) 2016/881, zmieniająca wspomnianą wcześniej dyrektywę 2011/16/UE).

Trzeba złożyć notyfikację

Po drugie, każdy polski podmiot wchodzący w skład grupy objętej raportowaniem CbC – bez względu na rozmiar prowadzonej przez niego działalności – musi złożyć tzw. notyfikację CbC. Ten wprowadzony ustawą dodatkowy obowiązek polega na konieczności powiadomienia Szefa KAS o tym, który podmiot z grupy i w której jurysdykcji podatkowej przekaże właściwym organom skarbowym raport CbC. Co istotne, obowiązek ten dotyczy zarówno podmiotów dominujących w swoich grupach, jak i pozostałych ich członków, w tym m.in. jednostek zależnych, podporządkowanych (w myśl przepisów o rachunkowości) oraz polskich zakładów.

W pierwszym roku objętym raportowaniem, tj. tym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2015 r., ale przed 1 stycznia 2017 r., powiadomienie należy złożyć w ciągu 10 miesięcy od zakończenia sprawozdawczego roku obrotowego danej grupy. Oznacza to, że dla grup podlegających raportowaniu CbC, których rok obrotowy trwał od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., termin na przekazanie powiadomienia Szefowi KAS za ww. rok upłynie już 31 października 2017 r. Co więcej, do końca grudnia 2017 r. podmioty należące do wskazanych wyżej grup obowiązane będą do przekazania kolejnego powiadomienia – tym razem dotyczącego raportu CbC za okres 1 stycznia 2017 r. – 31 grudnia 2017 r. Zgodnie z ustawą, termin na złożenie powiadomienia upływa bowiem co do zasady w ostatnim dniu sprawozdawczego roku obrotowego danej grupy. Wydłużony o 10 miesięcy termin na złożenie powiadomienia dotyczy wyłącznie roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2015 r., ale przed 1 stycznia 2017 r.

W składanym Szefowi KAS powiadomieniu jednostka należąca do grupy objętej raportowaniem CbC wskazuje, że to ona jest jednostką składającą raport CbC grupy albo wskazuje inną jednostkę odpowiedzialną za przekazanie tego raportu, z podaniem państwa lub terytorium, w którym ten raport zostanie złożony. W opublikowanym 12 października br. komunikacie Ministerstwo Finansów poinformowało, że na platformie ePUAP opublikowany został wzór dokumentu elektronicznego dla formularza CBC-P. Jednocześnie ministerstwo wskazało, że formularz ten będzie można składać od 19 października przez bramkę systemu e-Deklaracje. Ponadto, zgodnie z komunikatem, wywiązanie się z obowiązku notyfikacyjnego będzie możliwe także poprzez przekazanie powiadomienia w formie pisemnej na adres Ministerstwa Finansów.

Ważna jest kompletność danych

Po trzecie, każdemu podmiotowi wchodzącemu w skład grupy objętej omawianym tu raportowaniem powinno zależeć na tym, aby informacje, które podmiot raportujący przekaże władzom podatkowym (a które – jak wspomniano wcześniej – trafią także do polskiego fiskusa), były pełne, precyzyjne i aktualne. W pierwszej kolejności podmiot taki powinien się jednak upewnić, że w ogóle został przez grupę włączony do raportu CbC. Wydawać by się mogło, że ustalenie samego członkostwa w grupie kapitałowej nie powinno nastręczać zbyt wielu trudności. Niestety, w polskiej rzeczywistości nie musi to być prawdą. Polski prawodawca przewidział bowiem w ustawie bardzo szeroki katalog jednostek, które powinny być objęte raportowaniem CbC. Wśród nich znajdują się:

- jednostka dominująca, jednostki zależne oraz pozostałe jednostki podporządkowane, które są objęte skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym lub byłyby objęte takim sprawozdaniem, gdyby udziały w takich jednostkach były przedmiotem obrotu na rynku regulowanym,

- każda jednostka, która nie jest objęta skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym wyłącznie z uwagi na kryterium wielkości lub istotności, oraz

- zagraniczny zakład ww. jednostek, pod warunkiem, że sporządzają one samodzielne sprawozdanie finansowe dla takiego zakładu dla celów sprawozdawczości finansowej, nadzorczej, podatkowej lub dla celów wewnętrznej kontroli zarządczej.

W wyliczeniu tym, zaczerpniętym z ustawy, zwraca uwagę fakt konieczności objęcia raportowaniem CbC w Polsce również niektórych jednostek, które w ogóle nie są ujmowane w skonsolidowanym sprawozdaniu grupy, a także tych jednostek, które ujmowane są w tym sprawozdaniu przy wykorzystaniu tzw. metody praw własności (ang. equity accounting method). Konkluzja taka jest o tyle kłopotliwa, że metoda praw własności może dotyczyć podmiotu, w którym grupa posiada np. jedną trzecią udziałów. To natomiast może powodować praktyczne trudności z pozyskaniem oraz późniejszym udostępnianiem i rozpowszechnianiem danych dotyczących takiego podmiotu.

Dodatkowe wytyczne i zalecenia

Ten i inne problemy z praktycznym wdrożeniem przepisów o CbC zauważyła OECD, która zdecydowała się opublikować wiele instrukcji dotyczących implementacji raportowania według krajów (zob. Guidance on the Implementation of Country-by-Country Reporting: BEPS Action 13, OECD). W instrukcjach tych autorzy poruszają m.in. zagadnienie jednostek należących do więcej niż jednej grupy kapitałowej. Zgodnie z rekomendacjami OECD, jednostki konsolidowane metodą praw własności nie powinny być objęte raportem CbC. Zastosowanie się do wskazówek międzynarodowego gremium ekspertów przez polskich członków wielonarodowych grup kapitałowych może się jednak wiązać z pewnym ryzykiem. Pomimo faktu, iż sam ustawodawca podkreśla wagę zachowania jednolitości krajowych przepisów z normami wdrażanymi przez inne państwa (zob. np. uzasadnienie do projektu ustawy), przepisy ustawy nakładają szerszy zakres obowiązków niż ten rekomendowany przez OECD. Dodatkowo, instrukcje, wytyczne i zalecenia publikowane przez OECD nie są źródłem prawa w Polsce. Tym samym, kierując się brzmieniem przepisów ustawy, otrzymywane przez Szefa KAS raporty CbC powinny obejmować także wspomniane wcześniej jednostki konsolidowane przy wykorzystaniu metody praw własności.

Należy mieć jednak nadzieję, że polskim członkom grup kapitałowych umożliwi się przyjęcie logiki sugerowanej przez OECD i tym samym unikniemy sytuacji, w której nasze krajowe przepisy w tym zakresie staną się unikalną w skali regionu lub świata administracyjną uciążliwością związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce.

Podatkowe rozliczenia wielkich grup kapitałowych już od dawna budzą zainteresowanie obywateli, prawodawców i mediów. Problem erozji bazy opodatkowania oraz przenoszenia zysków (ang. base erosion and profit shifting, BEPS) do szeroko rozumianych rajów podatkowych nie pozostał niezauważony także przez międzynarodową społeczność ekspertów, stając się przedmiotem ich rozważań na forum G20 i OECD. W Projekt BEPS, mający dostarczyć uczestniczącym państwom krajowych i międzynarodowych narzędzi do walki ze sztucznym transferowaniem dochodów, silnie zaangażowana jest także Polska.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Sądy i trybunały
Pijana sędzia za kierownicą nie została pouczona. Sąd czeka na odpowiedź SN
Sądy i trybunały
Manowska pozwała Bodnara, Sąd Najwyższy i KSSiP. Żąda dużych pieniędzy
Konsumenci
Bank cofa się w sporze z frankowiczami. Punkt dla Dziubaków