6. Wartość
Zgodnie z uor jednostka może stosować uproszczenia w przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. W przypadku nieistotnej wartości początkowej składnika majątku spełniającego warunki uznania za środek trwały, KSR 11 również dopuszcza stosowanie uproszczeń. Ustalony poziom istotności, a w szczególności dolna granica wartości początkowej środków trwałych, wymagają wpisania do przyjętych przez daną jednostkę gospodarczą zasad (polityki) rachunkowości. Zastosowane uproszczenia zależą między innymi od specyfiki prowadzonej przez jednostkę działalności i od tego, czy decyduje się ona na ujęcie danego składnika rzeczowych aktywów w środkach trwałych albo jednorazowe odpisanie wartości początkowej w koszty okresu.
Praktyka księgowa pokazuje jasno, że zagadnienie uproszczeń nie odnosi się do gruntów, których zakup co do zasady stanowi istotny wydatek i ujmowane są jako środek trwały w bilansie. Wycena na potrzeby bilansowe odbywa się zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 uor, tj. nie rzadziej niż na dzień bilansowy, według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Cena nabycia to według ust. 2 przytoczonego powyżej przepisu to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny – wycenia się go według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Dodatkowo, art. 28 ust. 8 uor wskazuje, że cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy i koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu. Oznacza to, że cena nabycia gruntu może składać się z ceny należnej sprzedającemu oraz na przykład poniesionych w związku z nabyciem opłat notarialnych, skarbowych czy sądowych, jak również z odsetek i różnic kursowych od zobowiązań finansowych zaciągniętych na ten zakupu, poniesionych do dnia przyjęcia gruntu do używania.
Szczegóły w polityce rachunkowości
Wydatki poczynione przez jednostkę gospodarczą na dobra rzeczowe w postaci gruntu mogą zostać uznane za środki trwałe, jeżeli spełniają wymienione powyżej kryteria. Warto zaznaczyć, że szczegółowy sposób ewidencji nabycia środków trwałych należy do kierownika jednostki, a przyjęte zasady powinny zostać wskazane w polityce rachunkowości. Dla przypomnienia, zgodnie z przepisami uor każda firma powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości, a w szczególności dotyczące: określenia roku obrotowego i okresów sprawozdawczych, metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych a także systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów. Politykę rachunkowości ustala w formie pisemnej – oraz aktualizuje w miarę potrzeb – kierownik jednostki. Proces prawidłowego ustalenia wartości początkowej gruntu może wymagać także wsparcia merytorycznego pracowników bezpośrednio zaangażowanych w zakup oraz późniejsze zarządzenie nieruchomością. ?