Jak przebiega procedura podziału zysków w spółce

Decyzję o przeznaczeniu wypracowanego przez spółkę wyniku podejmuje zgromadzenie wspólników w drodze uchwały. Niezbędne jest ustalenie osób uprawnionych do dywidendy oraz kwot dostępnych do wypłaty.

Publikacja: 17.08.2016 05:50

Jak przebiega procedura podziału zysków w spółce

Foto: www.sxc.hu

Spółki prawa handlowego, których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, są zobowiązane do zatwierdzenia sprawozdania finansowego do 30 czerwca. Czynności tej dokonuje organ zatwierdzający, którym dla spółek osobowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor), są jej wspólnicy. Dla spółek, których sprawozdania finansowe były objęte obowiązkowym badaniem przez biegłego rewidenta, zatwierdzenie sprawozdania musi zostać poprzedzone wydaniem opinii i raportu z badania. Dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania jednostka może podjąć decyzję odnośnie do przeznaczenia zysku wygenerowanego w roku, za który sprawozdanie zostało sporządzone.

Na jakie cele

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (dalej: k.s.h.) decyzję odnośnie do podziału zysku podejmuje zgromadzenie wspólników w drodze uchwały. Wypracowany w roku obrotowym zysk może zostać przeznaczony na następujące cele:

- wpłata na kapitał zapasowy,

- wpłata na kapitał rezerwowy,

- wypłata dywidendy,

- pokrycie straty z lat ubiegłych,

- nagrody dla pracowników,

- darowizny,

- przyszłe inwestycje,

- zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,

- inne cele określone w uchwale zgromadzenia wspólników.

Możliwe jest oczywiście rozwiązanie pośrednie, polegające na podziale między wspólników jedynie części zysku, podczas gdy pozostała jego część zostanie przeznaczona np. na kapitał zapasowy bądź dalsze inwestycje jednostki. Warto pamiętać o art. 192 k.s.h., który precyzuje, że przeznaczona do podziału kwota nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów rezerwowych i zapasowego, które mogą być przeznaczone do podziału, oraz niepodzielone zyski z lat ubiegłych. Kwota ta musi zostać pomniejszona o niepokryte straty, a także o udziały własne. Podczas ustalania wielkości zysku, który zostanie podzielony między udziałowców, należy mieć również na uwadze postanowienia zawarte w umowie spółki, gdyż może ona określać wielkość zysku, który musi zasilić poszczególne fundusze jednostki. Podjęcie decyzji o wypłacie dywidendy musi być zatem działaniem przemyślanym, poprzedzonym analizą korzyści, które niesie za sobą zarówno jej wypłata, jak i pozostawienie wygenerowanego zysku w spółce.

Zgodnie z art. 194–195 k.s.h. zarząd może zostać upoważniony do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet dywidendy. Zaliczka może zostać wypłacona jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk a spółka posiada środki wystarczające na jej wypłatę. Może ona stanowić maksymalnie połowę zysku osiągniętego od poprzedniego dnia bilansowego, powiększonego o utworzone z zysku kapitały rezerwowe oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.

Przykład

Zarząd spółki Y sp. z o.o. (powołując się na postanowienia umowy spółki) podjął uchwałę o wypłacie zaliczki na poczet dywidendy. Poniżej przedstawiony został fragment sprawozdania finansowego spółki:

Sprawozdanie spółki za rok finansowy zakończony 31 grudnia 2015 r. zostało zatwierdzone, a wykazany w nim zysk został przeznaczony na wypłatę dywidendy wspólnikom. Na dzień podjęcia uchwały o wypłacie zaliczki spółka posiada na rachunku bankowym 2 300 500 zł. Zgodnie z umową spółki zarząd nie może dysponować kapitałem zapasowym w celu wypłaty zaliczek.

W związku z tym spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przyszłej dywidendy w wysokości 125 000 zł.

Przykład

Umowa spółki X precyzuje, że wygenerowane w danym roku zyski w pierwszej kolejności powinny zostać przeznaczone na pokrycie strat z lat ubiegłych. Nadwyżka zysku nad stratami z poprzednich okresów może zostać podzielona między wspólników, jednak nie mniej niż 40 proc. wygenerowanych w danym roku zysków musi zostać przeznaczone na kapitał zapasowy spółki.

Część bilansu spółki za rok 2015 wygląda w następujący sposób:

Przeznaczenie zysku wypracowanego w roku 2015:

- pokrycie strat z lat ubiegłych 20 000,00

- przeznaczenie na kapitał zapasowy 100 000,00

- wypłata dywidendy 130 000,00

Kolejne kroki

Samo podjęcie przez zgromadzenie wspólników decyzji o wypłacie dywidendy nie jest ostatnim krokiem w całym procesie. Istotną kwestią jest bowiem ustalenie konta których wspólników powinny zostać zasilone procentem z zysku. Zgodnie z art. 193 § 1 k.s.h. uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którzy posiadali udziały jednostki w dniu, w którym została podjęta uchwała o podziale zysku. Jednak postanowienia umowy spółki mogą upoważniać zgromadzenie wspólników do wyznaczenia innego dnia (jest to tzw. dzień dywidendy), według którego określa się listę uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Podczas ustalania dnia dywidendy należy mieć na uwadze art. 193 § 3 k.s.h., bowiem dzień ten musi zostać wyznaczony w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o wypłacie dywidendy.

Kiedy znana jest już kwota zysku przeznaczona do wypłaty oraz liczba udziałowców, którzy będą mieli w nim udział, konieczne jest ustalenie, jaka jego kwota ma przypadać na poszczególne udziały. W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wpływ na wielkość otrzymanego zysku ma uprzywilejowanie udziałów. I tak, udziałowcy uprzywilejowani mogą otrzymać maksymalnie 1,5 razy większą kwotę niż wspólnicy, którzy posiadają udziały zwykłe. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, to zaspokojenie obu typów udziałowców powinno nastąpić w tym samym terminie.

Po ustaleniu wielkości zysku przeznaczonego do podziału oraz udziałowców, których konta zasili ten zysk, oraz kwot przelewu dla poszczególnych wspólników, spółka może zrealizować wypłaty. Dzień, w którym wypłata ma zostać przekazana uprawnionym osobom, powinien zostać określony w uchwale, w której została podjęta decyzja o podziale zysku. Jeżeli uchwała nie zawiera takich informacji, to dzień ten zostaje określony przez zarząd jednostki.

Zapisy w księgach

Do chwili zatwierdzenia sprawozdania finansowego przez uprawniony do tego organ, wygenerowany zysk pozostaje w księgach rachunkowych jednostki na koncie „Wynik finansowy". Dopiero z chwilą podjęcia uchwały o jego podziale między udziałowców następuje jego przeksięgowanie na odpowiednie konta.

Przykład

W zależności od decyzji zgromadzenia udziałowców operacje w księgach rachunkowych jednostki mogą być odzwierciedlone w następujący sposób (kwota zysku do podziału jest przyjęta tylko na potrzeby przykładu):

- Przeznaczenie zysku na wypłatę dywidendy na rzecz podmiotów mających siedzibę, zarząd lub miejsce zamieszkania w Polsce

1. Zatwierdzenie wyniku finansowego ze zbadanego sprawozdania finansowego przez odpowiedni organ

Wn „Wynik finansowy" 100 000 zł

Ma „Rozliczenie wyniku finansowego" 100 000 zł

2. Przeznaczenie zysku na wypłatę dywidendy

Wn „Rozliczenie wyniku finansowego" 100 000 zł

Ma „Pozostałe rozrachunki" 100 000 zł

3. Pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego

Wn „Pozostałe rozrachunki" 19 000 zł

Ma „Rozrachunki publicznoprawne" 19 000 zł

4. Wypłata dywidendy wspólnikowi

Wn „Pozostałe rozrachunki" 81 000 zł

Ma „Rachunek bieżący" 81 000 zł

5. Zapłata podatku do urzędu skarbowego

Wn „Rozrachunki publicznoprawne" 19 000 zł

Ma „rachunek bieżący" 19 000 zł

W zbliżony sposób wyglądają księgowania w przypadku podjęcia decyzji o przeznaczeniu części wygenerowanego zysku na kapitał zapasowy:

- Przeznaczenie części zysku na wypłatę dywidendy

1. Zatwierdzenie zbadanego sprawozdania finansowego przez odpowiedni organ

Wn „Wynik finansowy" 100 000 zł

Ma „Rozliczenie wyniku finansowego" 100 000 zł

2. Przeznaczenie części zysku na: a. wypłatę dywidendy

Wn „Rozliczenie wyniku finansowego" 50 000 zł

Ma „Pozostałe rozrachunki" 50 000 zł

b. kapitał zapasowy

Wn „Rozliczenie wyniku finansowego" 50 000 zł

Ma „Kapitał zapasowy" 50 000 zł

3. Pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego

Wn „Pozostałe rozrachunki" 9500 zł

Ma „Rozrachunki publicznoprawne" 9500 zł

4. Wypłata dywidendy wspólnikowi

Wn „Pozostałe rozrachunki" 40 500 zł

Ma „Rachunek bieżący" 40 500 zł

5. Przelew podatku do urzędu skarbowego

Wn „Rozrachunki publicznoprawne" 9500 zł

Ma „Rachunek bieżący" 9500 zł

Ujęcie podatkowe

Analizując podatkowy aspekt wypłaty dywidendy należy odrębnie rozpatrzeć dwa przypadki, a mianowicie wypłatę na rzecz:

- osób fizycznych lub prawnych mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w Polsce,

- osób fizycznych lub prawnych niemających miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu w Polsce >patrz tabela.

Spółki prawne mogą być zwolnione z podatku od dywidendy na podstawie przepisów zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Warto rozważyć zatrzymanie pieniędzy w firmie

Małgorzata Piechór, starszy konsultant w Dziale Rewizji Finansowej BDO, biuro w Poznaniu

Wypłata dywidendy jest jednym ze sposobów alokacji zysku osiągniętego w roku obrotowym, mającym liczne zalety, ale i wady. Pierwszą z wad jest na pewno ich podwójne opodatkowanie (opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych spółki płacą podatek od zysku brutto, natomiast udziałowcy zobowiązani są do zapłaty zryczałtowanego podatku od otrzymanej dywidendy). Kolejną wadą są koszty utraconych korzyści, ponieważ środki przeznaczone na wypłatę dywidendy mogłyby posłużyć jako kapitał na przyszłe inwestycje, prowadzące do wzrostu zysku w kolejnych latach. Z drugiej strony spółki, które co roku dzielą się zyskami ze swoimi udziałowcami, przyciągają kolejnych potencjalnych inwestorów.

Podjęcie decyzji o przeznaczeniu wypracowanych zysków do wypłaty między udziałowców powinno zostać poprzedzone dogłębną analizą przyszłych planów działalności spółki. W tym kontekście powinny zostać przeanalizowane korzyści oraz straty jakie niesie za sobą przeznaczenie zysku do podziału między udziałowców.

Spółki prawa handlowego, których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, są zobowiązane do zatwierdzenia sprawozdania finansowego do 30 czerwca. Czynności tej dokonuje organ zatwierdzający, którym dla spółek osobowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor), są jej wspólnicy. Dla spółek, których sprawozdania finansowe były objęte obowiązkowym badaniem przez biegłego rewidenta, zatwierdzenie sprawozdania musi zostać poprzedzone wydaniem opinii i raportu z badania. Dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania jednostka może podjąć decyzję odnośnie do przeznaczenia zysku wygenerowanego w roku, za który sprawozdanie zostało sporządzone.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona