... lub przez jego obniżenie
Strata bilansowa poniesiona w spółce kapitałowej może zostać wyrównana w drodze obniżenia jej kapitału zakładowego. W przypadku spółki z o.o., obniżenie kapitału zakładowego następuje w drodze zmiany umowy, poprzez zmniejszenie wartości nominalnej udziałów (przy czym wartość nominalna pojedynczego udziału nie może być niższa niż 50 zł), umorzenie udziałów lub ich scalenie (por. art. 263 § 1 k.s.h.). Czynność ta wiąże się z obowiązkiem zarządu przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego w celu ochrony wierzycieli spółki (w drodze ogłoszenia o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego oraz zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, którzy wnieśli w określonym terminie sprzeciw wobec obniżenia kapitału zakładowego). Postępowania konwokacyjnego nie przeprowadza się, jeżeli pomimo obniżenia kapitału zakładowego nie zwraca się wspólnikom wpłat dokonanych na kapitał zakładowy, a jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje jego podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości.
W przypadku spółki akcyjnej kapitał zakładowy obniża się w drodze zmiany statutu, poprzez redukcję wartości nominalnej akcji (przy czym wartość nominalna pojedynczej akcji nie może być niższa niż 1 grosz), umorzenie części akcji, połączenie akcji lub w przypadku podziału przez wydzielenie. Kwoty uzyskane z obniżenia kapitału zakładowego przelewane są na osobny kapitał rezerwowy. Kapitał ten może być wykorzystany jedynie na pokrycie strat.
Uwaga! Na zarządzie spółki akcyjnej nie ciąży obowiązek niezwłocznego wezwania wierzycieli do zgłoszenia roszczeń wobec spółki, jeżeli po obniżeniu kapitału zakładowego, wysokość kapitału rezerwowego nie przekroczy 10 proc. obniżonego kapitału zakładowego (art. 455 § 1 oraz art. 457 § 1 pkt 2 i § 2–3 k.s.h.). Obniżenie kapitału zakładowego powinno zostać zgłoszone przez zarząd spółki kapitałowej do sądu rejestrowego (art. 265 § 1 i art. 458 § 1 k.s.h.).
Dopłaty wspólników
Na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym spółki kapitałowej mogą być przeznaczone dopłaty, wnoszone przez wspólników/akcjonariuszy (art. 179 § 1 oraz art. 396 § 3 k.s.h.). Umowa spółki z o.o. może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, zobowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie (spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki). Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. W razie powzięcia uchwały wspólników spółki z o.o., określającej termin i wysokość dopłat, ich równowartość ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)" (art. 36 ust. 2e uor).
PCC do zapłaty
Dopłaty wnoszone do spółek kapitałowych podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako zmiana umowy spółki (art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). -