Jednolity Plik Kontrolny dla przedsiębiorców mikro nieobowiązkowy

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą księgi podatkowe komputerowo, na żądanie organu muszą mu je przekazać w postaci Jednolitego Pliku Kontrolnego. Dla najmniejszych firm ten obowiązek powstanie dopiero za dwa lata.

Publikacja: 04.08.2016 06:10

Jednolity Plik Kontrolny dla przedsiębiorców mikro nieobowiązkowy

Foto: 123RF

Jestem mikroprzedsiębiorcą. Samodzielnie prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów za pomocą programu komputerowego (w systemie teleinformatycznym). Czy od 1 lipca 2016 r. mam obowiązek przekazywać podatkową księgę oraz dowody księgowe za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK)? – pyta czytelnik.

Od 1 lipca 2016 r. w przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych, organ podatkowy może żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), wskazując rodzaj ksiąg podatkowych oraz okres, którego dotyczą (zob. art. 193a § 1 o.p.).

Artykuł 193a o.p. wprowadza ujednoliconą postać elektroniczną odpowiadającą ustalonej strukturze logicznej – tzw. Jednolity Plik Kontrolny – JPK (dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów) ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, w której podatnicy oraz kontrahenci podatników są obowiązani przekazywać dane na żądanie organu podatkowego.

Chodzi tutaj o to, aby można było w sposób automatyczny, przy wykorzystaniu odpowiednich algorytmów informatycznych, wyodrębnić niezbędne dane merytoryczne. Celem tych rozwiązań jest wprowadzenie do systemów księgowych nowej funkcjonalności, tj. możliwości edycji ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych na podstawie powszechnie stosowanego w komunikacji elektronicznej standardu XML.

Uregulowanie dotyczące JPK powinno mieć zastosowanie w postępowaniu podatkowym, w kontroli podatkowej oraz w zakresie czynności sprawdzających, w tym w zakresie czynności sprawdzających u kontrahenta podatnika (zob. art. 193a § 1, art. 274c § 1 pkt 2 i § 2 oraz art. 287 § 1 pkt 2 i § 2 o.p.).

Na stronie BIP

Struktura logiczna postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używa- nych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych, jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 193a § 2 o.p.): http://www.mf.gov.pl/administracja-podatkowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny

Sposób przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych, części tych ksiąg oraz dowodów księgowych w postaci elektronicznej oraz wymagania techniczne dla informatycznych nośników danych, na których księgi, części tych ksiąg oraz dowody księgowe mogą być zapisane i przekazywane, określa rozporządzenie ministra finansów z 24 czerwca 2016 r. w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane (DzU z 2016 r., poz. 932).

Okres przejściowy

Nie oznacza to jednak, że mikroprzedsiębiorcy (tacy jak czytelnik) już od 1 lipca 2016 r. muszą przekazywać na żądanie organu podatkowego księgi, w tym podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz inne dowody księgowe w formie JPK.

Mikroprzedsiębiorcy, a także mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, stosownie do art. 4 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r. poz. 1649 ze zm.), w okresie od 1 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. mogą przekazywać dane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 o.p., tj. w formie JPK, na żądanie skierowane w postępowaniu podatkowym, w kontroli podatkowej oraz w zakresie czynności sprawdzających, w tym w zakresie czynności sprawdzających u kontrahenta podatnika.

A zatem mikroprzedsiębiorcy (a także mali i średni przedsiębiorcy) mogą, ale nie muszą, przekazywać na żądanie organu podatkowego ksiąg, w tym podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz innych dowodów księgowych w formie JPK.

Decyduje forma

Prawo żądania przez organ podatkowy przekazania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych, wyciągu z ksiąg podatkowych i dowodów księgowych zapisanego w postaci JPK, powstanie, jeżeli podatnik lub kontrahent podatnika prowadzi księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych.

Jeżeli natomiast podatnik prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów w formie papierowej, to organy podatkowe nie mają prawa wymagać przekazywania tej księgi i innych dowodów księgowych w formie JPK. Nie ma tutaj znaczenia, czy papierowa podatkowa księga przychodów i rozchodów byłaby prowadzona samodzielnie, czy jej prowadzenie zostałoby zlecone biuru rachunkowemu. W praktyce jednak będzie to dotyczyć podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów samodzielnie, gdyż w przypadku zlecenia jej prowadzenia biuru rachunkowemu można przyjąć, iż będzie ona prowadzona za pomocą programu komputerowego.

Tylko na żądanie organu

Dane z podatkowej księgi przychodów i rozchodów nie podlegają obowiązkowemu przesyłaniu do urzędu skarbowego w formie JPK, bez wezwania, jak to ma mieć miejsce w przypadku ewidencji prowadzonej przez podatnika VAT czynnego zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.

Jeżeli podatkowa księga przychodów i rozchodów jest prowadzona w formie elektronicznej, to będzie musiała być przekazywana w formie JPK tylko na żądanie organu podatkowego w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym, kontrolą podatkową oraz w zakresie czynności sprawdzających, w tym w zakresie czynności sprawdzających u kontrahenta podatnika.

Dodatkowe powinności

Natomiast od 1 lipca 2016 r., stosownie do art. 82 § 1b o.p., m.in. osoby fizyczne, prowadzące księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, są obowiązane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ministrowi finansów informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT (>patrz ramka), w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 o.p. (tj. w formie JPK) na zasadach dotyczących przesyłania ksiąg podatkowych lub ich części, za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy. Informację tę składa się za miesiące, które przypadają od 1 lipca 2016 r. (zob. art. 6 ust. 1 ustawy z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw; DzU z 2016 r., poz. 846 ze zm.).

Do przekazywania tej informacji, stosownie do art. 6 ust. 2 ww. ustawy z 13 maja 2016 r.:

1) za miesiące, które przypadają od 1 lipca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., nie są obowiązani mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej;

2) za miesiące, które przypadają od 1 lipca 2016 r. do 31 grudnia 2017 r., nie są obowiązani mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Autor jest doradcą podatkowym

Kto jest mikroprzedsiębiorcą

Za mikroprzedsiębiorcę, stosownie do art. 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy (zob. art. 107 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Artykuł 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawiera w swej konstrukcji koniunkcje (użycie spójnika „oraz"). Oznacza to, że dla zakwalifikowania danego przedsiębiorcy do kategorii „mikroprzedsiębiorcy" niezbędne jest łączne spełnienie warunków z punktów 1 i 2. Należy przy tym zauważyć, że warunek z pkt 2 został sformułowany alternatywnie („lub"), co oznacza, że warunek ten jest spełniony jeżeli jest spełniony przynajmniej jeden z członów alternatywy.

W jakiej formie ewidencja VAT

Od 1 stycznia 2017 r., stosownie do znowelizowanego art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, podatnicy tego podatku, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Ewidencja taka powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Zmiana polega przede wszystkim na tym, że po zmianie przepis wyraźnie wskazuje, iż ewidencja musi zawierać numer VAT kontrahenta podatnika. Z kolei, od 1 stycznia 2018 r., stosownie do dodanego ust. 8a w art. 109 ustawy o VAT, ewidencja, o której mowa wyżej, musi być prowadzona w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych.

Od 1 stycznia 2018 r. ewidencja VAT prowadzona przez podatnika VAT czynnego będzie mogła być zatem prowadzona wyłącznie w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych (konieczność użycia programu komputerowego wyłącza możliwość prowadzenia tej ewidencji w innej formie elektronicznej, np. za pomocą Excela). W praktyce większość firm prowadzi już obecnie pełną ewidencję VAT za pomocą programu komputerowego. Można zatem przyjąć, że regulacja ta jest adresowana jedynie do podatników – osób fizycznych prowadzących tę ewidencję samodzielnie, gdyż w ich przypadku często na dzień dzisiejszy jest ona prowadzona w formie papierowej.

Jestem mikroprzedsiębiorcą. Samodzielnie prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów za pomocą programu komputerowego (w systemie teleinformatycznym). Czy od 1 lipca 2016 r. mam obowiązek przekazywać podatkową księgę oraz dowody księgowe za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK)? – pyta czytelnik.

Od 1 lipca 2016 r. w przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych, organ podatkowy może żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), wskazując rodzaj ksiąg podatkowych oraz okres, którego dotyczą (zob. art. 193a § 1 o.p.).

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów