Zmienia się funkcja rachunkowości - o Kongresie Polskiej Rachunkowości

Obchody jubileuszu 110-lecia istnienia organizacji księgowych na ziemiach polskich, które były okazją organizacji II Kongresu Polskiej Rachunkowości, odbyły się w Teatrze Polskim w Warszawie w dniach 5-6 czerwca br. tuż przed Dniem Księgowego, obchodzonym tradycyjnie 9 czerwca, i podczas trwającego Roku Księgowego.

Przewidując kierunki zmian w gospodarce i ich skutki oraz pojawiające się potrzeby i zagrożenia w prowadzeniu biznesu, dokonano podsumowania i oceny dotychczasowego stanu nauki rachunkowości, prawa bilansowego i praktyki, a następnie próbowano odpowiedzieć na pytanie: „Jaka jest przyszłość polskiej rachunkowości", a co za tym idzie, jaka jest przyszłość polskiego księgowego? Kongres odbył się pod honorowym patronatem Ministerstwa Finansów przy merytorycznym przewodnictwie Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

Otwierając Kongres Franciszek Wala, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, podkreślił m.in., że troską Stowarzyszenia jest, aby nowoczesny księgowy wyróżniał się dużą wiedzą, umiejętnościami praktycznymi i etyką zawodową. Przypomniał również, że od prawie 30 lat Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest pełnoprawnym członkiem Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC) i czynnie działa na arenie międzynarodowej. Wyrazem tej współpracy było m.in. podpisanie pierwszego dnia Kongresu, z inicjatywy Stowarzyszenia, porozumienia o współpracy z zagranicznymi organizacjami księgowych, których przedstawiciele gościli na Kongresie.

Resort docenia ofertę edukacyjną

Joanna Dadacz – dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansowej Ministerstwa Finansów, przewodnicząca Komitetu Standardów Rachunkowości, odczytała list Wiesława Janczyka, sekretarza stanu nadzorującego Departament Rachunkowości i Rewizji Finansowej, skierowany do uczestników Kongresu.

„Przygotowanie wysoko wykwalifikowanych kadr księgowych nie byłoby możliwe bez Państwa zaangażowania w działalność oświatową. Odgrywa ona niezwykle ważną rolę w zakresie przygotowania do zawodu oraz ustawicznego doskonalenia kwalifikacji. Z kursów i szkoleń organizowanych przez Centrum Edukacji Instytutu Certyfikacji Zawodowej Księgowych korzysta każdego roku kilkadziesiąt tysięcy osób. Dzięki Państwa ofercie edukacyjnej, specjaliści związani z rachunkowością a także inne osoby zainteresowane tą problematyką mają sposobność regularnie uzupełniać swoją wiedzę w zakresie polskiego oraz międzynarodowego prawa bilansowego (...) Nie do przecenienia jest także dbałość, którą Stowarzyszenie wykazuje o nienaganny poziom etyczny zawodowych członków oraz tworzenie warunków do podnoszenia tego poziomu. To Stowarzyszeniu środowisko zawdzięcza wprowadzenie Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości, rekomendowanego przez Komitet Standardów Rachunkowości, który stał się swoistym, moralnym drogowskazem dla osób związanych z tą dziedziną" – napisał Wiesław Janczyk.

Organizacje międzynarodowe o zawodzie

Przemówienia okolicznościowe wygłosili: Gail McEvoy – członek zarządu Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC), Gary Kabureck – członek Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), Jarett Decker – szef Centrum ds. Reformy Sprawozdawczości Finansowej Banku Światowego (CFRR), Paul Thomson – dyrektor Europejskiej Federacji Księgowych i Audytorów dla MŚP (EFAA), Martin Manuzi – dyrektor na Europę z Instytutu Dyplomowanych Księgowych Anglii i Walii (ICAEW) oraz Krzysztof Burnos – prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów (KRBR).

– „Naszym mottem na przyszłość jest to, jak możemy zwiększyć wartość komunikacyjną sprawozdań finansowych" – stwierdził Gary Kabureck, członek IASB. Podkreślił, że aż sześć osób z Polski współpracuje z IASB. – „W Polsce rodzą się i pracują wykształceni wspaniali księgowi" – dodał. Poinformował, że ostatnio aż 16 wakatów jest do obsadzenia w IASB i zaprosił polskich księgowych do współpracy w ramach Komitetu Doradczego i innych organów Rady.

– „Księgowi mają ważną rolę do odegrania w rozwoju naszych krajów. To partnerzy biznesu. Jesteście częścią historii a będziecie jeszcze ważniejsi w przyszłości" – podkreślił Jarett Decker z CFRR. Dodał, że to dzięki księgowym powstaje wiele inicjatyw gospodarczych.

Paul Thompson, dyrektor EFFA, przedstawił wyniki ankiety przeprowadzonej w 164 krajach, w której udział wzięło aż 5060 respondentów. Na ankietę odpowiedziało 191 osób z Polski. Dotyczyła ona małych i średnich przedsiębiorstw. Raport opublikowany jest w 23 językach, na stronie IFAC, także w języku polskim. - „Ważne jest zaufanie do profesji i jej wiarygodność" – podsumował Paul Thompson.

– „O cenie dalekowzroczności księgowych znaczy fakt, że wolicie rozmawiać o przyszłości zawodu, a nie o jego bogatej historii" - podkreślił Krzysztof Burnos, prezes KRBR. Dodał, że zmienia się rola zawodu, staje się bardziej doradczo-analityczna, a to stawia przed Stowarzyszeniem zadanie przygotowania nowych kadr. Im lepiej przygotowani księgowi, tym lepsze zarządzanie biznesem – podkreślił.

O czym dyskutowano

Podczas dwóch dni obrad odbyły się dyskusje w czterech blokach tematycznych.

1. „Biznes w przyszłości"

Podczas sesji wystąpiła prof. Aldona Kamela-Sowińska – przewodnicząca Komisji ds. współpracy z zagranicą SKwP. Podkreśliła ona, że rachunkowość to nadal uniwersalny, światowy język biznesu, który za pomocą liczb pokazuje relacje świata gospodarczego, a coraz częściej także politycznego. Rachunkowość to uniwersalny miernik wartości, skrupulatna umiejętność, narzędzie doskonałego pomiaru, które podlega trendom i tendencjom charakterystycznym dla całej globalizującej się gospodarki.

– „Ile warta jest utracona informacja? Jak tę wartość policzyć i zaksięgować?" – rozważała Aldona Kamela-Sowińska.

2. „Rachunkowość – profesja, prawo, nauka"

Niezwykle interesująca okazała się II sesja, której moderatorem była dr Teresa Cebrowska. Uczestniczyli w niej: Joanna Dadacz, dr Zdzisław Fedak, dr hab. Stanisław Hońko, dr hab. Radosław Ignatowski oraz prof. Ewa Walińska. – „O przyszłość rachunkowości w Polsce w takim gronie jak członkowie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce możemy być spokojni" – wyraziła przekonanie Joanna Dadacz.

– „Kongres odbywa się w teatrze, bo rachunkowość jest sztuką" – podkreślił dr hab. Radosław Ignatowski. Stwierdził, że globalizacja stała się faktem.

W tej sesji podjęto także temat przyszłości przepisów bilansowych – rozmówcy wypowiadali się, w jakim kierunku powinny iść zmiany w ustawie o rachunkowości.

– „Rozwiązania powinny być proste i zawierać jak najmniej różnic między podatkami i rachunkowością, a przepisy powinny wspierać bezpieczeństwo obrotu gospodarczego" – podkreślił dr Zdzisław Fedak. Jego zdaniem, stosowanie przepisów krajowych umożliwia uzgodnienie definicji przychodów, czego nie umożliwiają MSR-y. – „Za wyjątkiem rozdziału 6a »Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej« kształt ustawy powinien pozostać bez zmian" – ocenił dr Fedak.

– Marzy mi się, aby w ustawie nie było problematyki dotyczącej prowadzenia ksiąg, ale rozumiem argumenty praktyków – stwierdziła z kolei prof. Ewa Walińska.

– „Jako legislator podejmowaliśmy próby pozyskania informacji co środowisko myśli na temat kształtu ustawy o rachunkowości i o standardach. Jednak nie przyniosły one konkretnego rezultatu" – informowała Joanna Dadacz.

– „Mimo że prawo bilansowe wiele razy się zmieniało, to konstrukcja ustawy o rachunkowości jest stabilna. Pojawiały się głosy, żeby część przepisów przenieść do rozporządzeń, co miałoby ułatwić dokonywanie ich zmian, jednak ja jestem temu przeciwna. Uważam, że to co osiągnęliśmy należy zachować, bo przepisy ustawowe mają swoją rangę – podkreślała Joanna Dadacz, informując również o pracach Komitetu Standardów Rachunkowości. Komitet podjął się zadania, aby wypracować stanowisko w sprawie jasnego i rzetelnego obrazu, bo ta zasada jest bardzo ogólna. Joanna Dadacz poinformowała, że autorem koncepcji jest dr hab. Radosław Ignatowski. Wkrótce dokument zostanie poddany debacie publicznej.

Dr hab. Stanisław Hońko zaprezentował wyniki ankiet, które wypełniło 2200 księgowych i 307 przedsiębiorców, przedstawiające z jednej strony autoportret księgowych, drugiej to, jak widziani są oni oczami przedsiębiorców. Warto podkreślić, że 70 proc. pytanych odpowiedziało zdecydowanie pozytywnie na pytanie o prestiż zawodu księgowego – i księgowi, i przedsiębiorcy cenią zawód.

– „Światem rządzi pieniądz, a kto rządzi pieniędzmi? Stawiam tezę, że księgowi" – podsumował Stanisław Hońko. Podkreślił także, że Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest postrzegane jako solidna marka.

3. „Rachunkowość w przyszłości"

Moderatorem III sesji był prof. Zbigniew Luty, a uczestniczyli w niej: dr Marcin Liberadzki, Krzysztof Łuczak, Grzegorz Szczuciński, dr Grzegorz Warzocha i Jadwiga Wojtas. Dyskusja toczyła się m.in. wokół rozwoju technologii, nowych instrumentów finansowych, ich wpływu na działalność firm, cyberprzestępczość i bezpieczeństwo obrotu finansowego.

– „Co jest tą rewolucją na miarę XXI wieku? To jest Big Data w rozumieniu przetwarzania strumieni informacji. Zalewa nas bardzo dużo informacji i m.in. księgowi będą uczestniczyli w procesie tworzenia z nich wiedzy, bo informacja jako taka, nieprzetworzona, nieułożona w strumień jest bezużyteczna. Tworzy chaos, a księgowi będą właśnie szafarzami procedur, budowania wiedzy, umiejętnego zagospodarowania narzędzi, które będą sie bardzo mocno rozwijać (...). Ta rewolucja Big Data mocno wpłynie na zawód księgowego" – podkreśliła Jadwigi Wojtas – dyrektor ds. produkcji i rozwoju systemu enova365 w firmie Soneta sp. z o.o.

W podsumowaniu sesji dr Grzegorz Warzocha stwierdził m.in. „że musimy być w tej przyszłości coraz bardziej multidyscyplinarni i przygotowani do współpracy z różnymi obszarami przedsiębiorstwa. Musimy umieć się komunikować niekoniecznie używając argumentów stricte księgowych czy finansowych. One są często hermetyczne dla odbiorcy. Sądzę, że miękkie kompetencje będą przydatne nam wszystkim, otwartość na rozwój, na współpracę z innymi dyscyplinami."

4. „Rachunkowość i zarządzanie przedsiębiorstwem w praktyce"

IV sesję moderowali: dr hab. Marcin Jamroży i dr Katarzyna Zasiewska. W sesji tej udział wzięli: Grzegorz Jurczak, Zbigniew Libera, Agnieszka Osińska, Adrian Raubo i Elżbieta Żuraw. Sesja odnosiła się do praktycznego oblicza rachunkowości, głównie jej funkcji informacyjnej w katalogu narzędzi do zarządzania biznesem. Celem dyskusji była próba oceny jakości użyteczności danych, generowanych przez system rachunkowości, dla potrzeb wspomagania informacyjnego procesów decyzyjnych w organizacjach gospodarczych, dokonana z jednej strony przez osoby zajmujące się zawodowo zarządzaniem tymi organizacjami, a z drugiej – przez księgowych.

Doceniono zasłużonych

Wieczorem pierwszego dnia Kongresu, odbyła się w Teatrze Polskim Gala Jubileuszowa, podczas której wręczono honorowe odznaki złote z diamentem „Zasłużony w rozwoju Stowarzyszenia Księgowych w Polsce" oraz statuetki okolicznościowe. Odbył się też koncert „Operetka na poważnie, opera na wesoło", w którym wzięli udział soliści Teatru Wielkiego i Opery Narodowej oraz Teatru Muzycznego w Łodzi. Towarzyszyła im Orkiestra ROMANTICA.

Wydarzenie, jakim był II Kongres Polskiej Rachunkowości, należy uznać za udane. Świadczą o tym zarówno reakcje uczestników podczas poszczególnych sesji, jak i komentarze po zakończeniu Kongresu. Wyłania się z niego przesłanie „Księgowy to brzmi dumnie", a prestiż zawodu wynika w dużej mierze z działalności organizacji księgowych, która od 110 lat ten prestiż buduje.