Jak dokumentować podatek należny i naliczony z tytułu zakupu usług za granicą przez Internet

Podatek należny i naliczony z tytułu zakupu usług za granicą może być udokumentowany fakturą otrzymaną od zagranicznego kontrahenta, na której podatnik zamieści odpowiednie wyliczenia. Może też sporządzić wewnętrzny dokument księgowy.

Publikacja: 20.06.2018 02:00

Jak dokumentować podatek należny i naliczony z tytułu zakupu usług za granicą przez Internet

Foto: Fotolia.com

Powszechny dostęp do Internetu spowodował, że wiele podmiotów gospodarczych prowadzi część swojej działalności za pośrednictwem sieci, która ułatwia nabywanie różnego rodzaju produktów oraz usług z zagranicy. Internet upraszcza znacząco proces zamawiania i czas oczekiwania na dostawę oraz niweluje w wielu przypadkach konieczność fizycznego transferu dóbr materialnych i skraca czas oczekiwania na dostawę. Firmy korzystają z usług zagranicznych kontrahentów nabywając usługi prawne, doradcze czy marketingowe. Kupują także przez Internet e-produkty takie jak e-booki, specjalistyczne opracowania w formie elektronicznej, dostęp do baz wiedzy, kursy on-line dla swoich pracowników czy publikacje dostarczane bezpośrednio na adres e-mail.

Ujęcie w księgach rachunkowych takich kosztów nie powinno stanowić specjalnego problemu. Co do zasady jednostka powinna je odnieść w ciężar działalności operacyjnej, przy zachowaniu zasady memoriału opisanej w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor), która mówi, iż w księgach rachunkowych należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Koszty usług, zarówno tych nabywanych z zagranicy, jak i od krajowych kontrahentów, są księgowane zwykle na kontach zespołu 4 „Usługi obce" – przy założeniu, że jednostka korzysta z wzorcowego planu kont.

Przykład

W czerwcu 2018 r. ABC Sp. z o.o. nabyła usługę doradczą od kontrahenta włoskiego. Wykonanie usługi zostało udokumentowane fakturą (płatną przelewem w ciągu 14 dni) oraz stosownym załącznikiem zawierającym szczegółowy opis usługi doradczej. Ujęcie tego wydatku w księgach ABC Sp. z o.o. mogło wyglądać następująco (na potrzeby niniejszego przykładu pominięto VAT):

Wn „Usługi obce "

Ma „Rozrachunki z dostawcami"

Kłopotliwe może okazać się ujęcie nabycia usług od zagranicznego kontrahenta z punktu widzenia podatku od towarów i usług. Taki rodzaj zakupu z zagranicy jest co do zasady definiowany w art. 2 pkt 9 ustawy o VAT jako import usług, czyli świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e – czyli usług związanych z nieruchomościami - podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT),

b. usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (usługi świadczone na rzecz podatnika) – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT (jako podatnik VAT-UE),

- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT.

Podsumowując, import usług występuje więc co do zasady, kiedy usługodawca jest podatnikiem nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, a obowiązek rozliczenia podatku należnego powstaje po stronie nabywcy usługi.

Zasada i wyjątki

Przyjmując, że kupującym jest podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT, nabywający usługę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, to miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, że ustawa o VAT wymienia również wyjątki od tej ogólnej zasady. Przepisy nakazujące rozliczanie VAT przez nabywcę nie mają zastosowania do:

- szeroko pojętych usług związanych z nieruchomościami, gdzie miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości;

- usług transportu pasażerów, w przypadku których miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem zgodnie z art. 28f pokonanych odległości;

- usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne oraz usług pomocniczych z nimi związanych, dla których miejscem świadczenia jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają;

- usług restauracyjnych i cateringowych, przy których miejsce świadczenia określa się tam, gdzie są faktycznie wykonywane (z wyjątkiem tych wykonywanych na pokładach statków, statków

powietrznych lub pociągów podczas transportu pasażerów na terytorium Unii Europejskiej – wówczas miejscem świadczenia usług jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów);

- wynajmu krótkoterminowego środków transportu, w przypadku których miejscem świadczenia jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy;

- usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych w przypadku ich świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Nie trzeba czekać na fakturę

W przypadku importu usług nabywca jest zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego. Dlatego po stronie nabywcy będącego podatnikiem VAT powstaje obowiązek rozliczenia importu usług. Ustalając moment powstania obowiązku podatkowego należy kierować się zasadą ogólną. Oznacza to, że obowiązek podatkowy powstaje co od zasady z chwilą wykonania usługi lub z chwilą przekazania całości albo części zapłaty (w odniesieniu do uiszczonej części), jeśli przed wykonaniem usługi nabywca przekazał całość lub część wynagrodzenia. Wielu podatników wstrzymuje się z rozliczeniem VAT do chwili wystawienia przez zagranicznego usługodawcę faktury, co może powodować powstanie zaległości podatkowej. Należy bowiem podkreślić, że z przepisów wprost wynika, iż termin wystawienia faktury nie ma żadnego wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego w imporcie usług, a opóźnienie w wystawieniu faktury nie ma znaczenia dla sposobu opodatkowania tej transakcji. Praktyka gospodarcza pokazuje jednak, że faktura jest często jedynym dokumentem, na podstawie którego podatnik może ustalić dokładny moment wykonania usługi czyli powstania obowiązku podatkowego.

Jednostka dokonująca zakupu klasyfikowanego jako import usług nie powinna mieć teoretycznie trudności z rozpoznaniem tego rodzaju transakcji na potrzeby VAT, ponieważ uwzględnienie zarówno podatku należnego, jak i naliczonego powinno być neutralne dla rozliczenia danej jednostki z tytułu podatku od towarów i usług. Faktycznie, tak było w stanie prawnym obowiązującym do końca 2016 roku, kiedy odliczenia VAT dana jednostka gospodarcza dokonywała w tym samym okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy czyli w tym samym okresie, w którym wykazano VAT należny.

Przykład

Ujęcie księgowe importu usług i rozliczenia VAT w księgach rachunkowych danej jednostki gospodarczej może przebiegać następująco:

Wn „Usługi obce";

Ma „Rozrachunki z dostawcami";

Wn „VAT naliczony";

Ma „VAT należny".

Nie zawsze w jednym okresie

Należy jednak pamiętać, że 1 stycznia 2017 roku weszły w życie istotne zmiany dotyczące rozliczania podatku od towarów i usług przy rozpoznawaniu importu usług. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego dla importu usług powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika usług powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. W praktyce oznacza to, że rozliczenie VAT należnego i naliczonego w tym samym okresie (co da neutralny efekt dla rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług) ma miejsce wtedy, gdy wykazanie VAT należnego nastąpi nie później niż trzy miesięce od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. W pozostałych przypadkach, czyli po upływie tego okresu, odliczenie podatku naliczonego następuje w deklaracji za okres rozliczeniowy, w stosunku do którego nie upłynął jeszcze termin złożenia deklaracji podatkowej. Podatek należny trzeba natomiast wykazać w momencie wykonania usługi, czyli złożyć korektę deklaracji VAT-7 za omawiany okres. Oznacza to, że zakup przez daną jednostkę gospodarczą w ramach importu usług jest neutralny podatkowo jedynie przed upływem trzech miesięcy ustalonych zgodnie z przepisami ustawy o VAT. Po upływie tego terminu firma powinna zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi wykazać VAT należny przed upływem okresu, w którym nabywa prawo do odliczenia podatku od towarów i usług. Praktyka pokazuje, że podatnik odlicza w takiej sytuacji VAT naliczony na bieżąco i koryguje deklarację VAT-7 za okresy minione, uiszczając VAT należny wraz z odsetkami.

Przykład

W marcu 2018 r. kontrahent włoski wykonał na rzecz ABC sp. z o.o. usługę rozliczaną na zasadzie importu usług. Wykonanie usługi zostało udokumentowane fakturą, którą ABC sp. z o. o. otrzymała dopiero w czerwcu 2018 r. Import usług będzie neutralny podatkowo dla ABC sp. z o.o., jeśli do końca czerwca 2018 r. dokona ona stosownej korekty wykazując podatek należny od omawianej transakcji. Będzie miała wtedy również prawo do rozliczenia VAT naliczonego w korekcie deklaracji za marzec 2018.

Przykład

W lutym 2018 r. kontrahent włoski wykonał na rzecz ABC sp. z o.o. usługę rozliczaną na zasadzie importu usług. Wykonanie usługi zostało udokumentowane fakturą, którą ABC sp. z o. o. otrzymała w czerwcu 2018 r. ABC sp. z o.o. ma prawo do obniżenia VAT naliczonego od tej transakcji w deklaracji za czerwiec, pod warunkiem że skoryguje również deklarację za luty, wykazując podatek VAT należny.

Jak udokumentować

Biorąc pod uwagę fakt, że nabywając usługi kwalifikowane zgodnie z ustawą o VAT jako import usług jednostki gospodarcze są zobowiązane do obliczenia i wykazania VAT należnego, podatnicy mogą się zastanawiać, jak dokumentować import usług. Podatek należny i naliczony z tytułu zakupu usług za granicą może być udokumentowany fakturą otrzymaną od zagranicznego kontrahenta. Dodatkowo, usługobiorca może sporządzić dokument księgowy o charakterze wewnętrznym albo dokonać odpowiednich kalkulacji na fakturze otrzymanej od kontrahenta świadczącego usługi w ramach importu usług.

Jeśli chodzi o inne obowiązki podatników, to firma powinna wykazać VAT należny od importu usług w deklaracji VAT-7 jako „Import usług z wyła?czeniem usług nabywanych od podatniko?w podatku od wartos?ci dodanej, do kto?rych stosuje sie? art. 28b ustawy" w pozycjach 27 i 28. Transakcje wyłączone powyżej, dla których miejsce świadczenia ustala się na podstawie art. 28b ustawy o VAT i są one nabywane od podatników podatku od wartości dodanej wykazuje się jako „Import usług nabywanych od podatniko?w podatku od wartos?ci dodanej, do kto?rych stosuje sie? art. 28b ustawy" w pozycjach 29 i 30 deklaracji VAT-7.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1221 ze zm.), ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 395 ze zm.)

Powszechny dostęp do Internetu spowodował, że wiele podmiotów gospodarczych prowadzi część swojej działalności za pośrednictwem sieci, która ułatwia nabywanie różnego rodzaju produktów oraz usług z zagranicy. Internet upraszcza znacząco proces zamawiania i czas oczekiwania na dostawę oraz niweluje w wielu przypadkach konieczność fizycznego transferu dóbr materialnych i skraca czas oczekiwania na dostawę. Firmy korzystają z usług zagranicznych kontrahentów nabywając usługi prawne, doradcze czy marketingowe. Kupują także przez Internet e-produkty takie jak e-booki, specjalistyczne opracowania w formie elektronicznej, dostęp do baz wiedzy, kursy on-line dla swoich pracowników czy publikacje dostarczane bezpośrednio na adres e-mail.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe