Przyszłość zawodu księgowego w dobie globalizacji i nowych technologii

Podczas międzynarodowej konferencji „Przyszłość zawodu księgowego" debatowano nad uregulowaniami prawnymi, dotyczącymi tego zawodu, dyskutowano o jego kształcie i możliwej ewolucji, a także omawiano korzyści i zagrożenia, jakie niesie ze sobą globalizacja i rozwój nowych technologii.Małgorzata Szczepańska

Publikacja: 20.06.2018 02:00

Przyszłość zawodu księgowego w dobie globalizacji i nowych technologii

Foto: Adobe Stock

Konferencja, zorganizowana przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce niemal w rocznicę 2. Kongresu Polskiej Rachunkowości, pozwoliła na kontynuację rozważań tam rozpoczętych, jak również umożliwiła ocenę tempa zmian i rozwoju zawodów związanych z rachunkowością, jakie nastąpiły w ciągu minionego roku.

Spotkanie w Wieliczce było dużym sukcesem. W ciągu dwóch dni odbyły się przy pełnej sali cztery panele podzielone na sesje tematyczne. Wykłady były bardzo intensywne i toczyły się z żywym udziałem zgromadzonych uczestników.

Konferencję rozpoczęła sesja międzynarodowa „Stan zawodu księgowego i jego wspieranie przez organizacje zawodowe w krajach uczestników konferencji", którą przedstawiamy jako pierwszą.

Europejskie konotacje

– O przyszłości zawodu księgowego mówiliśmy przed rokiem podczas 2. Kongresu Polskiej Rachunkowości. Dzisiaj powracamy do tej istotnej problematyki, posiadając więcej informacji i bogatsi w bieżące doświadczenia. Pragniemy poddać rozważaniu przewidywane zmiany zawodu – zarówno w różnych aspektach merytorycznych (w tym wiedzy, umiejętności, etyki), jak i w bliższej oraz dalszej perspektywie czasowej, chociaż w tym drugim obszarze o prognozowanie jest niełatwo, gdyż dynamika zmian w otoczeniu jest wielka. Poświęcając natomiast tym sprawom całą dwudniową konferencję, możemy skoncentrować naszą uwagę na wielu zagadnieniach – powiedział, witając uczestników sesji, Franciszek Wala, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. – Mamy nadzieję, że nasze wspólne debaty i wynikające z  nich wnioski będą pomocne przy określaniu zadań, jakie przed zawodowymi organizacjami księgowych stawiają wyzwania przyszłości. Zaproszenie do udziału w konferencji skierowaliśmy do sygnatariuszy porozumienia, zawartego w czerwcu ubiegłego roku oraz do innych organizacji, z którymi nasze Stowarzyszenie utrzymuje kontakty.

Udział w debacie wzięli: Andrei Badiu – członek Wyższej Rady (CECCAR – Rumunia), Oleksander Blotner – członek zarządu O/O we Lwowie (UFPAA – Ukraina), Nodar Ebanoidze – członek zarządu (GFPAA – Gruzja), Neringa Laurinavičien? – członek (Alytus – Litwa), Siniša Mutić – partner ds. kontroli jakości (AAARS – Republika Serbska), prof. Axel Pestke – sekretarz generalny (DStV – Niemcy), Margus Tammeraja – prezes (AEA – Estonia), dr Jan Trommer – dyrektor (DStV –  Niemcy), Laimut? Voverien? – prezes (AAA – Litwa), stronę polską reprezentowali Jolanta Roszczyk – dyrektor Biura Zarządu Głównego (SKwP), Franciszek Wala – prezes Zarządu Głównego (SKwP).

Sesję moderowali prof. dr  hab. Aldona Kamela-Sowińska – członek Zarządu Głównego i przewodnicząca komisji ds.  spółpracy z zagranicą SKwP oraz dr Łukasz Górka – skarbnik Zarządu Głównego i prezes zarządu SKwP Oddział Okręgowy w Krakowie.

W każdym kraju zawód księgowego jest inaczej regulowany i wykonywany, choć pozornie jest to ten sam zawód. Międzynarodowe konferencje stanowią platformę do poznawania warunków jego wykonywania w różnych krajach i dyskusji o tym, jak się kształtuje w różnych częściach Europy oraz jakie problemy generuje i jakie zagadnienia są w poszczególnych krajach na pierwszym miejscu.

– Międzynarodowe konferencje, jak nasza Stowarzyszenia, są doskonałą płaszczyzną pokazywania, jak kształtuje się struktura tych problemów – powiedziała prof. dr hab. Aldona Kamela-Sowińska. – Dla jednego kraju jest to kwestia przyciągnięcia młodych ludzi do zawodu, dla innego kraju kwestia wykonywania zawodu przy pomocy technik komputerowych, dla trzeciego kraju to jest problem ochrony danych osobowych i ich wprowadzenia, a dla innego jeszcze problem certyfikacji.

Bez wymagań prawnych

Pierwsze wystąpienie należało do Margusa Tammeraja z Estonii. Choć jest to niewielki kraj, w którym działa ok. 45 tys. księgowych, to organizacja zawodowa bardzo prężnie funkcjonuje. Jej misją jest jednoczenie, informowanie i wspieranie księgowych.

– Księgowy to w Estonii jeden z dziesięciu najbardziej cenionych zawodów wśród młodych ludzi. Zdecydowanie nie boją się tych wszystkich trudności, tego co może się zdarzyć – powiedział. – Myślą o przyszłości, bo każdy wie, że gdzieś tam jest program komputerowy, który może im pomóc.

Dla młodych Litwinów księgowy to zawód przyszłości. O jego prestiżu w swoim kraju mówiła Laimut? Voverien? z Litwy. – Widzę to po młodych ludziach, którzy z własnej woli chcą uczyć się zawodu księgowego. Przystępują do egzaminów według standardów edukacyjnych międzynarodowej federacji księgowych, choć w naszym kraju nie ma żadnych wymagań prawnych.

Sztywne uregulowania

W Niemczech, inaczej niż w Estonii i na Litwie, zawód związany z księgowością, a właściwie doradcy podatkowego, jest prawnie regulowany. – Zawód doradcy podatkowego staje wobec dwóch głównych problemów: cyfryzacji i rekrutacji młodych profesjonalistów – powiedział w trakcie sesji prof. Axel Pestke. – Cyfryzacja i nowe technologie wymagają od doradców podatkowych przystosowania swojego zawodu do nowych procesów i wymagań cyfrowych. Obowiązkowe jest uatrakcyjnienie zawodu dla młodych ludzi. Co zrobić, aby uczynić zawód atrakcyjnym? Czy ułatwiać edukację?

Należy wspomnieć, iż w Niemczech zawód doradcy podatkowego jest obwarowany wieloma wymaganiami, w  tym koniecznością zdania bardzo trudnego egzaminu – co być może odstrasza młodych ludzi od obrania tej ścieżki kariery.

Republika Serbska również prawnie reguluje zawód księgowego, przynależność do organizacji zawodowej jest obowiązkowa i tak jak w Niemczech obowiązują zasady etyki zawodowej.

– Aby przygotować naszych członków do zmieniających się funkcji zawodu księgowego w obszarze biznesu i technologii informacji, zawarliśmy umowę z lokalną firmą informatyczną, która będzie przeprowadzać szkolenia – powiedział Siniša Mutić. – Najważniejsze problemy, związane z wykonywaniem zawodu księgowego w Republice Serbskiej, to etyka, jakość i opłaty. I to powinno być przedmiotem kolejnej konferencji sygnatariuszy porozumienia.

Klucz do przetrwania

Oleksander Blotner zaprezentował historię i działalność Ukraińskiej Federacji Zawodowych Księgowych i Audytorów. – Rolą UFPAA jest doprowadzenie do przyjęcie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej na Ukrainie i udział w ich implementacji oraz przyjęcie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego. Nasza misja obejmuje rozwój zawodu księgowych, edukację i etykę zawodową – powiedział. – Sukcesem jest oficjalne uznanie MSSF przez ustawę ws. rachunkowości i sprawozdań finansowych na Ukrainie, głównym problemem jest brak koordynacji między różnymi agendami rządowymi, brak wystarczających środków regulacyjnych oraz wykwalifikowanych profesjonalistów. Nowe zadanie, jakie stoi przed organizacją to sprawozdawczość zintegrowana.

– Jestem księgowym i po wysłuchaniu wystąpień podzielam zdanie zarówno moich sąsiadów tutaj, jak i geograficznych, że zawód księgowego jest bardzo złożony. Będąc księgowym, jest się również po trochu prawnikiem, doradcą, czasami spowiednikiem. Działalność naszej organizacji jest bardzo szeroka, ponieważ rynek tego wymaga – powiedział Andrei Badiu, dzieląc się przemyśleniami na temat zawodu księgowego przez pryzmat Rumunii. – Kluczem do przetrwania dla księgowych jest inteligencja emocjonalna, trzeba do klientów podchodzić z empatią, ponieważ nasi klienci potrzebują kogoś, kto ich naprawdę rozumie.

Zawód ten sam, ale nie taki sam

Panel zakończyła prezentacja przedstawicieli Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. – Wysłuchaliśmy wielu ciekawych wystąpień i potwierdza się powiedzenie, że zawód ten sam, ale nie taki sam w poszczególnych krajach. Wpływają na to różne uwarunkowania, różnice gospodarcze, usytuowania prawne, normatywne, ale też różne zwyczaje wykonywania tego zawodu i różny stopień zaawansowania w technologie informatyczne – powiedział Franciszek Wala, rozpoczynając wystąpienie, w którym przed- stawił pokrótce historię, misję i strukturę organizacyjną Stowarzyszenia. Szerzej zaprezentował Radę Naukową, Komisję Etyki i Radę Pracodawców, a także działania edu- kacyjne i statutowe organizacji. Odniósł się do udziału Stowarzyszenia w pracach legislacyjnych, współpracy krajowej, m.in. z instytucjami rządowymi, organizacjami zawodowymi oraz współpracy zagranicznej. Bardzo ważnym zagadnieniem, poruszonym przez prezesa Zarządu Głównego SKwP, było uregulowanie prawne zawodu księgowego, a właściwie jego brak. – Wnosiliśmy, aby obok dwóch wymogów, które są w ustawie, dotyczących prawa wykonywania usług księgowych [tzw.  ustawa deregulacyjna – przyp. redakcji], a mianowicie niekaralność w zakresie przestępstw gospodarczych oraz obowiązek ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, było trzecie kryterium kwalifikacji. Ktoś, kto ma wykonywać usługi w zakresie rachunkowości, powinien mieć określoną wiedzę i doświadczenie. Zostało to jednak odrzucone.

O klasyfikacji zawodów, dbałości o zawód księgowego, szkoleniach i certyfikacji zawodu księgowego SKwP mówiła Jolanta Roszczyk, dyrektor Biura Zarządu Głównego. – Stowarzyszenie zawsze dbało o rozwój zawodu księgowego, dbało o samego księgowego, o jego kompetencje merytoryczne, o wiedzę i umiejętności. W 2009 roku Stowarzyszenie wprowadziło czterostopniową certyfikację zawodu księgowego – od księgowego do dyplomowanego księgowego.

Jak zaznaczyła, zawód księgowego cieszy się w Polsce dużą popularnością, co potwierdza rosnąca z roku na rok liczba uczestników szkoleń. Szczególną popularnością cieszą się kursy pierwszego stopnia na tytuł księgowego, wprowadzające do zawodu. Jolanta Roszczyk omówiła również pozostałe tytuły zawodowe. Prócz dyplomowanego księgowego Stowarzyszenie nadaje tytuły certyfikowanego eksperta usług księgowych i  ertyfikowanego specjalisty usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych.

– Problemy występują w  każdym zawodzie, ale dla księgowych głównym problemem – jak powiedziała na zakończenie Jolanta Roszczyk – jest niestabilność prawa gospodarczego, jego skompli- kowanie, często zmieniające się przepisy, szczególnie przepisy prawa podatkowego. Odniosła się w ten sposób do przeprowadzonego przez Stowarzyszenie w 2017 r. ogólnopolskiego badania „Autoportret księgowych 2017", z którego raport został wydany w dwóch językach i udostępniony uczestnikom konfe- rencji.

Z każdego miejsca na świecie

– Bardzo mocno wszedł do nas rynek outsourcingu i Polska jest w tej chwili numerem jeden outsourcingu usług księgowych, a Kraków jest numerem jeden w Europie pod względem ich świadczenia. Problem świadczenia tych usług, wiedzy i kompetencji ludzi, którzy o sobie mówią księgowi i gdzieś tam utożsamiają się z nami, też jest wart zauważenia. Przy czym de facto głównym kryterium jest tu znajomość języka a nie umiejętności księgowe – powiedział dr Łukasz Górka, zachęcając zarówno gości, jak i obserwatorów panelu do dyskusji. Wymiana poglądów koncentrowała się na tematyce outsourcingu i szeroko pojętej informatyzacji zawodu, a także certyfikacji i problemie międzynarodowej uznawalności certyfikatów poszczególnych organizacji.

– Wchodzimy w erę działalności elektronicznej, tak naprawdę możemy ją wykonywać z każdego miejsca na świecie. Tak się dzieje i nie jest to żadna bariera. I tego oczekują młodzi adepci wchodzący do zawodu. Chcą tej wolności, chcą pracować z domu. W Polsce zauważamy coraz częściej taką sytuację, że część firm wprowadza możliwość pracy zdalnej. Jest to jeden-dwa dni w tygodniu, ale myślę, że w przyszłości ludzie będą pracować cztery dni w tygodniu w domu – powiedział na zakończenie dr Łukasz Górka. – To będzie się zmieniać, sposób pracy będzie się zmieniać. Wszyscy zauważamy te trendy i nasze organizacje też muszą to wspierać.

– Od współczesnego księgowego wymaga się, żeby znał prawo, żeby znał wszelkie przepisy gospodarcze i pochodne, i na końcu żeby znał księgowość. Zatem zawód, który ogarnia całość działalności gospodarczej, stanowi podstawę do podejmowania decyzji dla biznesu – podsumowała prof. dr hab. Aldona Kamela-Sowińska.

Sesja międzynarodowa spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem uczestników konferencji, którzy w  kuluarach komentowali uwarunkowania pracy księgowych w innych krajach, porównując je z polską rzeczywistością i globalnymi wyzwaniami. Co czeka polskich księgowych za 5, 10, 20 lat? Jak cyfryzacja i globalizacja zmieni realia wykonywania zawodu? I czy to będzie jeszcze zawód „księgowy"? Być może odpowiedzi na te pytania padną podczas kolejnych sesji. O tym przeczytacie Państwo za dwa tygodnie.

Księgowi Przyszłości 2018 wybrani

Finał III edycji konkursu Księgowi Przyszłości odbył się 14 czerwca 2018 r. Poznaliśmy najlepsze drużyny uczniowskie, studenckie, zawodowe oraz kadrowo–płacowe. Emocjonujący moment ogłoszenia wyników oglądali uczestnicy i widzowie konferencji „Księgowi Przyszłości. W erze zmian". Organizatorami konkursu i konferencji, które odbyły się pod patronatem Ministerstwa Finansów, są firma Soneta, producent oprogramowania enova365 oraz Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Gdy finaliści odpowiadali na pytania jury konkursu, równolegle trwała bezpłatna konferencja „Księgowi Przyszłości. W erze zmian". Przed ogłoszeniem zwycięzców odbyła się debata ekspertów. Część finałową rozpoczęło wystąpienie Joanny Dadacz, dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansów w Ministerstwie Finansów. Następnie prof. Zbigniew Luty, przewodniczący jury, ogłosił wyniki. Pierwsze miejsce w konkursie Księgowi Przyszłości zajęły drużyny: Unicorn of taxes Zespół Szkół Ekonomicznych im. S. Staszica w Poznaniu (kategoria uczniowska); 3xM z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach (kategoria studencka), Mrówki Atomówki (kategoria płacowo–kadrowa) oraz Przebiegli Biegli (kategoria zawodowa). Nagrania z debaty oraz wykładów dostępne są na youtube na kanale Księgowi Przyszłości pod adresem https://www.youtube.com/user/KsiegowiPrzyszlosci

Konferencja, zorganizowana przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce niemal w rocznicę 2. Kongresu Polskiej Rachunkowości, pozwoliła na kontynuację rozważań tam rozpoczętych, jak również umożliwiła ocenę tempa zmian i rozwoju zawodów związanych z rachunkowością, jakie nastąpiły w ciągu minionego roku.

Spotkanie w Wieliczce było dużym sukcesem. W ciągu dwóch dni odbyły się przy pełnej sali cztery panele podzielone na sesje tematyczne. Wykłady były bardzo intensywne i toczyły się z żywym udziałem zgromadzonych uczestników.

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe