Ustawa o rachunkowości (uor) jest podstawowym aktem prawnym z zakresu prawa bilansowego w polskim systemie gospodarczym. Zgodnie z art. 1 uor przedmiotem jej regulacji są zasady rachunkowości oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Obecność kapitału zagranicznego powoduje, że obok podmiotów krajowych w rzeczywistości gospodarczej funkcjonuje wiele różnych jednostek będących częścią globalnych struktur. Obok uor funkcjonują więc Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR), które stanowią zbiór wytycznych będących podstawą sprawozdawczości finansowej dla podmiotów giełdowych. Gdy głównym udziałowcem albo udziałowcami są podmioty zagraniczne, często naciskają na jednostki krajowe, aby prowadziły księgowość i sporządzały sprawozdania finansowe według MSR, co ma ułatwić porównywanie, analizę i konsolidację danych na poziomie grupy.
Dla kogo obligatoryjne, dla kogo dobrowolne
Kto może stosować MSR zgodnie z przepisami uor? Co do zasady polskie prawo bilansowe zobowiązuje jednostki gospodarcze do stosowania przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiających sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Pod pojęciem przyjętych zasad (polityki) rachunkowości z art. 3 ust. 1 pkt 11 rozumie się wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Obowiązkowe stosowanie MSR dotyczy – zgodnie z art. 55 ust. 5 uor – skonsolidowanych sprawozdań finansowych:
- emitentów papierów war- tościowych (wymienionych w rozporządzeniu nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, DzUrz WE L 243 z 11 września 2002 r., str. 1; DzUrz UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 609, ze zm.) oraz
- banków.
Na podstawie ust. 6–8 analizowanego art. 55 uor, skonsolidowane sprawozdania finansowe: