a) wynagrodzenie brutto
Wn „Wynagrodzenia" 6000 zł
Ma „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń: 6000 zł
b) składki ZUS
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" 1288,57 zł
Ma „Rozrachunki z ZUS" 1288,57 zł
c) zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" 464 zł
Ma „Rozrachunki z urzędem skarbowym" 464 zł
d) potrącenie z tytułu egzekucyjnego
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" 2123,72 zł
Ma „Pozostałe rozrachunki – zajęcia komornicze" 2123,72 zł
2. Przelew środków z tytułu potrącenia
Wn „Pozostałe rozrachunki – zajęcia komornicze" 2123,72 zł
Ma „Rachunek bankowy" 2123,72 zł
3. Wypłata wynagrodzenia dla pracownika – po pomniejszeniu o kwotę zajęcia komorniczego
Wn „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" 2123,71 zł
Ma „Rachunek bankowy" 2123,71 zł
Umowy cywilno-prawne i niepełny wymiar
Nie bez przyczyny umowy cywilnoprawne ze względu na swoje właściwości nazywane są potocznie "śmieciowymi". Osobom zatrudnionym na umowy cywilnoprawne nie przysługują uprawnienia pracownicze, w tym m.in. prawo do minimalnego wynagrodzenia. Związane jest to bezpośrednio z tym, że egzekucja komornicza prowadzona z wierzytelności wynikającej z umowy zlecenia albo umowy o dzieło nie podlega ograniczeniom. Oznacza to więc, że komornik ma prawo zająć całość wynagrodzenia z tytułu tych umów.
Pracownik ma możliwość uchronienia się przed utratą całości wynagrodzenia z tytułu tych umów, zgłaszając się do komornika z wnioskiem o wyjątkowe potraktowanie zarobków wynikających z umowy cywilnoprawnej jak zarobków z umowy o pracę. Jest to możliwe jedynie wtedy, gdy zachodzą następujące okoliczności :
a) wypłata z tytułu umowy zlecenia lub umowy o dzieło jest jedynym źródłem dochodu dłużnika,
b) dłużnik od dłuższego czasu pracuje u jednego pracodawcy,
c) wypłaty z tytułu umowy mają charakter powtarzalny,
d) zarobki z tytułu tej umowy mają charakter stały.
Pozytywne rozpatrzenie takiego wniosku jest indywidualną decyzją komornika. Jeśli komornik wyrazi zgodę na to, by wypłatę z tytułu umowy zlecenie czy też o dzieło traktować jak wypłatę z tytułu umów o pracę, zleceniobiorcę lub osobę wykonującą pracę na podstawie umowy o dzieło będą dotyczyły identyczne zasady jak dłużników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Natomiast wynagrodzenia osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy podlega egzekucji oraz ochronie na zasadach określonych dla osób zatrudnionych na pełen etat. Jednak kwoty zarówno potrąceń jak i zwolnień, ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, co wynika z art. § 2 art. 87 k.p. Oznacza to, że kwota wolna od zajęć komorniczych wyniesie odpowiednio:
1 etatu – 816,89 zł
1 etatu – 408,45 zł
3 etatu – 1225,33 zł.
Co w sytuacji zmiany umowy lub pracodawcy
Zmiana warunków umowy z pracownikiem, na którym ciąży egzekucja komornicza, lub podpisanie z nim nowej umowy nie spowoduje, że zajęcie należności przestanie obowiązywać. O wszelkich zmianach w umowach pracodawca musi powiadomić komornika. W sytuacji gdy, pracownik zakończy pracę u obecnego pracodawcy, również ma on obowiązek poinformować o tym fakcie komornika (art. 882 § 2 k.p.c.). Ponadto, pracodawca ma obowiązek w wydanym pracownikowi świadectwie pracy zamieścić wzmiankę o zajęciu należności. Musi ona zawierać oznaczenie komornika zajmującego należność, numer sprawy egzekucyjnej, a także wysokość potrąconych do tej pory kwot.
Ustanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą nie oznacza dla niego zakończenia obowiązków związanych z zajęciem komorniczym. W sytuacji, gdy dotychczasowy pracodawca wie, gdzie zatrudnił się były pracownik będący dłużnikiem, musi przekazać zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia nowemu pracodawcy. Powinien też powiadomić o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Przesłanie nowemu pracodawcy zawiadomienia komornika jest traktowane na równi z zawiadomieniem przesłanym przez komornika. Od tego momentu następuje zajęcie pensji u nowego pracodawcy.
Weronika Król starszy konsultant w departamencie audytu, UHY ECA mat. pras.
