Koronawirus: odpisy aktualizujące w sprawozdaniu finansowym za rok 2019

Blokady gospodarcze wprowadzone w związku z pandemią COVID-19 utrudniają przepływ dóbr i usług i powodują zatory płatnicze, a w branżach najbardziej narażonych mogą powodować bardzo złą kondycję płatniczą, a nawet niewypłacalność albo likwidację firm.

Publikacja: 12.05.2020 18:00

Koronawirus: odpisy aktualizujące w sprawozdaniu finansowym za rok 2019

Foto: AdobeStock

Pandemia COVID-19 i związane z nią blokady wywierają wpływ na wszystkich uczestników życia gospodarczego, niezależnie od branży i rozmiarów.

Na pewno nie pozostaje to bez wpływu na jakość należności i ich realizowalność. Część jednostek może mieć realne problemy ze spłatą należności, a niektóre mogą nie realizować płatności ze względu na niepewność co do przyszłej płynności.

Kwestie do rozważenia

Wydawać się może, że nie ma nic prostszego niż utworzenie odpisów aktualizujących, jednak z punktu widzenia standardów rachunkowości, zarówno międzynarodowych jak i lokalnych, w przypadku problemów płatniczych kontrahentów wywołanych pandemią, istotne jest, w jakim okresie sprawozdawczym należy je ująć.

Czytaj także:

Koronawirus: więcej czasu na sprawozdania finansowe za 2019 r.

Sprawozdanie finansowe za 2019 rok - o czym należy pamiętać

Kluczową kwestią jest rozważenie, czy zła kondycja rzeczywiście jest skutkiem pandemii, czy też ma inne przyczyny. Może to nie być proste. Nawet jeśli kontrahent komunikuje nam, że nie płaci, gdyż pandemia spowodowała zakłócenia płynności nie koniecznie musi to być prawda. Być może pandemia jedynie pogłębiła istniejące już wcześniej, czyli już w roku 2019, problemy.

Konieczność przeprowadzania powyższych rozważań wynika z klasyfikacji pandemii, jako zdarzenia po dniu bilansowym, które potwierdza zaistnienie określonego stanu po zakończeniu okresu sprawozdawczego. Zdarzenie takie nie wymaga korekty sprawozdania finansowego za okres zakończony przed wystąpieniem zdarzenia.

Niewypłacalność jako zdarzenie po dniu bilansowym

COVID- 19 pojawił się wprawdzie pod koniec 2019 roku, ale stan pandemii został ogłoszony dopiero w roku 2020 i to w 2020 roku pojawiły się działania mające na celu zatrzymanie epidemii, czyli wszelkiego rodzaju blokady i ograniczenia.

Szczegółowe regulacje dotyczące kwestii zdarzeń po dniu bilansowym zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 7 Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym, ujęcie i prezentacja (KSR nr 7). Zgodnie z krajowymi standardami do zdarzeń po dniu bilansowym zalicza się wszystkie dotyczące jednostki zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

Analogiczna definicja zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego została zawarta w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 10 Zdarzenia następujące po zakończeniu okresu sprawozdawczego (MSR 10).

Zdarzenia, które wystąpiły po dniu bilansowym dzielimy na:

- zdarzenia, które potwierdzają istnienie określonego stanu na dzień kończący okres sprawozdawczy. Wystąpienie takich zdarzeń wymaga wprowadzenia korekt do sprawozdania finansowego

- zdarzenia, które potwierdzają zaistnienie określonego stanu po zakończeniu okresu sprawozdawczego. Wystąpienie tych zdarzeń nie wymaga korekt do sprawozdania finansowego, ale może wymagać dodatkowego ujawnienia w sprawozdaniu finansowym.

Dużo zamieszania może wprowadzać fakt, że MSR 10 w punkcie 9 wskazuje przykład pozyskania informacji o złej kondycji lub bankructwie naszego dłużnika jako zdarzenia potwierdzającego stan na dzień bilansowy. Wynika to z tego, że w normalnych warunkach upadłość dłużnika lub jego problemy z płynnością krótko po dniu bilansowym wskazywałyby na to, że już na dzień bilansowy jego sytuacja finansowa była zła. Byłoby to więc typowe zdarzenie potwierdzające stan na dzień bilansowy.

UWAGA!

Jeśli upadłość czy zła kondycja jest wynikiem zdarzeń, które miały miejsce przed dniem bilansowym, należy dokonać odpisu aktualizującego wartość należności.

Wybuch pandemii jest zdarzeniem wyjątkowym, raczej nie opisywanym jako przykład w standardach. Jest to nieoczekiwane zdarzenie, które wystąpiło wkrótce po dniu bilansowym. W przypadku niektórych kontrahentów, ze względu na specyfikę ich działalności, zdarzenie to uniemożliwia prowadzenie działalności lub znacznie ją zakłóca. W tym przypadku upadłość czy problemy płatnicze dłużnika to zupełnie nowy stan, który nie istniał na dzień bilansowy.

Jeśli niewypłacalność kontrahenta wynika wyłącznie z wybuchu pandemii jest to zdarzenie nie wymagające korekty w księgach roku 2019. W tym wypadku nie należy dokonywać odpisu aktualizującego w sprawozdaniu sporządzonym na dzień 31 grudnia 2019 roku.

W przypadku, gdy kwota jest istotna, albo jest to nasz kluczowy kontrahent może do wymagać ujawnienia w tym sprawozdaniu finansowym.

Regulacje dotyczące ujmowania zdarzeń po dniu bilansowym wydają się bardzo precyzyjne, jednak w praktyce może być trudno stwierdzić, kiedy zła kondycja kontrahenta jest spowodowana pandemią, a kiedy przyczyniły się do niej również (albo głównie) fakty, które istniały już na dzień bilansowy (wysokie zadłużenie, utrata kontraktów).

PRZYKŁAD

10 kwietnia 2020 roku spółka otrzymała informację o upadłości jednego ze swoich kluczowych klientów. Należność od tego klienta na dzień bilansowy wynosiła 1,5 mln zł. Klient szyje ubrania dla dużej sieci sklepów odzieżowej. W grudniu 2019 r. zapłacił dużą karę z tytułu wadliwej partii towarów. Nastąpiło również istotne ograniczenie kontraktu. W roku 2020 z powodu pandemii sieć całkowicie zerwała kontrakt.

Należy rozważyć, czy upadłość jest skutkiem kary za wadliwą partię i ograniczenia kontraktu, czy też skutkiem pandemii. Wydaje się, że już w roku 2019 nastąpiły fakty powodujące upadłość i niewypłacalność.

Odpis aktualizujący powinien być zawiązany w ciężar roku 2019.

Odpis aktualizujący wartość należności (korekta sprawozdania finansowego za rok 2019):

Wn Pozostałe koszty operacyjne 1 500 000

Ma Odpisy aktualizujące należności 1 500 000.

zdaniem autorki

Edyta Kalińska, Regionalny Partner Zarządzający Działem Rewizji Finansowej BDO, Region Zachód

Rozważając kwestię tworzenia odpisów aktualizujących wartość należności z powodu problemów kontrahentów powstałych w skutek epidemii COVID-19 istotne jest stwierdzenie, czy przyczyną niewypłacalności czy braku płynności klienta rzeczywiście są blokady i ograniczenia związane z pandemią.

Jest to kluczowe dla podjęcia decyzji, czy odpis ma być zawiązany w ciężar roku 2019 czy też powinien być utworzony dopiero w roku bieżącym.

Jeśli uznamy, że powodem problemów finansowych kontrahenta jest pandemia COVID-19, w świetle międzynarodowych i polskich standardów będzie to zdarzenie potwierdzające stan po zakończeniu okresu sprawozdawczego a nie zdarzenie potwierdzające istnienie określonego stanu na dzień kończący okres sprawozdawczy (rok 2019).

Oznacza to, że mimo iż wiemy, że istnieją poważne wątpliwości odnośnie realizowalności należności, nie dokonujemy odpisu w sprawozdaniu za rok 2019. Dokonujemy go dopiero w bieżącym okresie sprawozdawczym.

W przypadku stwierdzenia, że zła kondycja finansowa nie jest spowodowana pandemią, ale innymi czynnikami, które wystąpiły już w ubiegłym roku (na przykład utrata kontraktów) odpis aktualizujący należy utworzyć w ciężar roku 2019.

W niektórych przypadkach bardzo ciężko będzie stwierdzić, co jest przyczyną problemów płatniczych kontrahenta. Przy analizie należy uwzględnić takie czynniki jak branża i dostępne informacje o kondycji dłużnika przed wybuchem pandemii i wprowadzonymi blokadami.

Pandemia COVID-19 i związane z nią blokady wywierają wpływ na wszystkich uczestników życia gospodarczego, niezależnie od branży i rozmiarów.

Na pewno nie pozostaje to bez wpływu na jakość należności i ich realizowalność. Część jednostek może mieć realne problemy ze spłatą należności, a niektóre mogą nie realizować płatności ze względu na niepewność co do przyszłej płynności.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona