Jak dostosować księgi rachunkowe do MSSF 9

Adaptacja nowego standardu dotyczącego instrumentów finansowych spowoduje nie tylko zmiany w sprawozdawczości. Wpłynie na funkcjonowanie jednostek, co wyniknie ze zmian w systemach informatycznych i pracy działów księgowych.

Publikacja: 09.05.2018 06:40

Jak dostosować księgi rachunkowe do MSSF 9

Foto: ROL

- Jesteśmy spółką usługową sporządzającą sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF UE. Prowadzimy działalność w formie spółki z o.o. Najistotniejszymi pozycjami składającymi się na naszą sumę bilansową są należności handlowe, udzielone pożyczki, środki pieniężne, kapitał własny oraz kredyty. Trudno odnaleźć się nam w gąszczu nowych przepisów. Nie wiemy jak dostosować naszą codzienną praktykę księgową do nowych wymagań i na co zwrócić szczególną uwagę. Jak powinien wyglądać proces wdrożenia MSSF 9 w naszych księgach rachunkowych, na co zwrócić uwagę przy nowych zasadach wyceny? – pyta czytelnik.

Spółki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR/MSSF zobowiązane są do wdrożenia nowego standardu MSSF 9 „Instrumenty finansowe", dla okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2018 r. i późniejszych. Wejście w życie nowego standardu – MSSF 9 – prowadzi do rewolucyjnych zmian w zasadach klasyfikacji oraz wyceny aktywów finansowych. Zmienia także wymogi dotyczące rachunkowości zabezpieczeń. Panujące powszechnie przekonanie o tym, że wymogi MSSF 9 dotyczą jedynie sektora finansowego, jest błędne. De facto każda spółka będzie zobligowana do wprowadzenia istotnych zmian w swojej sprawozdawczości, niezależnie od stopnia skomplikowania posiadanych przez nią instrumentów finansowych. Przedstawiająca swój problem spółka z o.o., posiadając jedynie proste instrumenty, takie jak należności handlowe czy udzielone pożyczki, również będzie zobowiązana do wprowadzenia zmian w podejściu do wyceny i prezentowania swoich aktywów finansowych.

Klasyfikacja, wycena, utrata wartości

Zanim – jako spółka – rozpoczniemy cały proces implementacji nowego standardu do naszych ksiąg rachunkowych, musimy poznać jego kluczowe wymogi. Nowe regulacje szczególną uwagę poświęcają zagadnieniu utraty wartości aktywów, równolegle podchodząc w zupełnie nowy sposób do tego zagadnienia. Zgodnie z MSSF 9 jednostki – w miejsce rozpoznawania i pomiaru utraty wartości według strat poniesionych- będą zmuszone do odzwierciedlenia oczekiwanych strat kredytowych. Poza wykorzystywanymi dotąd danymi historycznymi, do pomiaru utraty wartości jednostki będą również musiały uwzględniać dane bieżące, i – co wydaje się chyba najbardziej skomplikowane – oczekiwania co do przyszłości. MSSF 9 prognozuje, że klasyfikacja i wycena aktywów finansowych ma być oparta o model biznesowy stosowany przez daną jednostkę oraz o ocenę warunków kontraktowych elementu aktywów finansowych.

Testy SPPI i model biznesowy

Klasyfikacja instrumentów dłużnych według MSSF 9 po pierwsze opiera się na modelu biznesowym, który stosowany jest przez jednostkę do zarządzania aktywami finansowymi. Po drugie na tym, czy przepływy pieniężne wynikające z zawieranych umów obejmują wyłącznie płatności kapitału i odsetek (ang.: solely payments of principal and interest, „SPPI").

Poniżej przedstawiono schemat obrazujący zależności pomiędzy testem SPPI i oceną modelu biznesowego, a także wpływ poszczególnych klasyfikacji na zastosowaną metodę wyceny aktywów finansowych.

Wstępna analiza i przeliczenie korekt

Dostosowanie ksiąg rachunkowych do MSSF 9 należy rozpocząć od zrozumienia specyfiki działalności spółki i posiadanych przez nią instrumentów finansowych. Na podstawie sprawozdania finansowego na ostatni dzień bilansowy powinno się ustalić obszary, dla których może wystąpić ryzyko utraty wartości w rozumieniu nowych przepisów. Dla ustalonych obszarów, w których niezbędna jest skrupulatniejsza analiza, należy ustalić zakres prac, a następnie wyliczyć korekty. Przed wprowadzeniem korekt należy jednak ustalić poziom istotności.

Przykład

Spółka może założyć, że zmiana przychodów ze sprzedaży o 400 tys. zł może mieć istotne znaczenie dla odbiorców jej sprawozdania finansowego. Zatem rozpoznane korekty o wartościach przekraczających kwotę 10 proc. ogólnego poziomu istotności powinny być wprowadzone do sprawozdania finansowego (w tym przypadku 40 000 zł).

Wybrane obszary, możliwe skutki

Spośród przykładowych szczegółowych danych wybrano te, które wymagać będą dokładniejszej analizy, ze względu na ich wrażliwość odnośnie do wzrostu ryzyka kredytowego >patrz tabela obok.

Obliczenie korekty

Poniżej przedstawiono pokrótce przykład ustalenia i obliczenia korekty dla udzielonej pożyczki.

Udzielona pożyczka – zgodnie z ustaleniem przedstawionym >w tabeli obok – wyceniania jest w zamortyzowanym koszcie. Dla ustalenia odpisów aktualizujących niezbędne jest użycie modelu oczekiwanych strat kredytowych. Zgodnie z wymogami MSSF 9 udzielone pożyczki, nawet jeśli są spłacane terminowo, muszą być oceniane zgodnie z trzystopniowym modelem utraty wartości określonym w standardzie.

Analiza zmiany jakości kredytowej od momentu ujęcia pożyczki w księgach wykazała nieznaczny wzrost ryzyka kredytowego. Na podstawie przewidywanych 12-miesięcznych strat kredytowych ustalono, że oczekiwana strata na pożyczce może wynieść 50 tys. zł. Tak wyliczoną kwotę pomnożono przez wskaźnik prawdopodobieństwa, że strata taka nastąpi w ciągu kolejnych 12 miesięcy – w efekcie odpis aktualizujący ustalono na 65 tys. zł:

- Jesteśmy spółką usługową sporządzającą sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF UE. Prowadzimy działalność w formie spółki z o.o. Najistotniejszymi pozycjami składającymi się na naszą sumę bilansową są należności handlowe, udzielone pożyczki, środki pieniężne, kapitał własny oraz kredyty. Trudno odnaleźć się nam w gąszczu nowych przepisów. Nie wiemy jak dostosować naszą codzienną praktykę księgową do nowych wymagań i na co zwrócić szczególną uwagę. Jak powinien wyglądać proces wdrożenia MSSF 9 w naszych księgach rachunkowych, na co zwrócić uwagę przy nowych zasadach wyceny? – pyta czytelnik.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami