Zgodne z art. 49d ust. 2 w zw. z art. 59g prawa budowlanego, do opłaty legalizacyjnej stosuje się przepisy dotyczące kar (ma ona charakter sankcyjny). Organ nadzoru budowlanego, w przypadku gdy budowa nie została zakończona, po wniesieniu opłaty legalizacyjnej zezwala na dokończenie budowy. W przypadku natomiast nieuiszczenia w terminie tej opłaty, organ nadzoru budowlanego nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego będącego w budowie lub wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, bądź bez wymaganego zgłoszenia dotyczącego budowy (art. 49 ust. 4 pkt 2 i art. 49e pkt 5 prawa budowlanego).
Podatek dochodowy ...
Na gruncie podatku dochodowego, opłata legalizująca samowolę budowlaną – jako kara o charakterze administracyjnym – nie stanowi kosztu podatkowego (art. 23 ust. 1 pkt 15 ustawy o PIT; art. 16 ust. 1 pkt 18 ustawy o CIT).Niezwiększa ona również wartości początkowej wzniesionego budynku (nie stanowi tym samym kosztu uzyskania przychodów pośrednio – poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej wytworzonego środka trwałego) (art. 22g ust. 4 ustawy o PIT oraz art. 16g ust. 4 ustawy o CIT w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit.g ustawy o rachunkowości).
Czytaj też: Ulga podatkowa pozwala obniżyć kary za samowolę
... i od nieruchomości
Pamiętać także należy, że budynek stanowiący samowolę budowlaną podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Dla objęcia obiektu budowlanego obowiązkiem podatkowym w podatku od nieruchomości (niezależnie od tego, czy został on wzniesiony legalnie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, czy też był samowolą budowlaną) wystarczy, że istnieje on w sensie fizycznym, została zakończona jego budowa lub rozpoczęto jego użytkowanie i można go zakwalifikować do budynków(por. wyrok WSA w Olsztynie z 14 lutego 2019r., I SA/Ol 709/18 w związku z pismem Ministerstwa Finansów z 13 stycznia 2006r., LK-833/MS/05/781). Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy jest istnienie budowli, budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli (budynku) lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.
Ewidencja księgowa
Operacje gospodarcze związane z legalizacją samowoli budowlanej wymagają następującego ujęcia w księgach rachunkowych >> patrz tabela.