Rzeczpospolita Prawo

Podatek od nieruchomości w księgach rachunkowych

Jeśli danina należna gminie od firmowych budynków nie jest kwotą istotną, jednostka może ująć ją w kosztach jednorazowo. To uproszczenie, więc można je stosować tylko wtedy, jeśli nie zaburza zasady prawdziwego i rzetelnego obrazu.

Publikacja: 07.03.2018 05:40

Podatek od nieruchomości w księgach rachunkowych

Foto: 123RF

Magdalena Kraszewska-Szuba

Część jednostek gospodarczych w prowadzonej działalności wykorzystuje różnego rodzaju nieruchomości. Warto przypomnieć, że w takiej sytuacji oprócz typowych obciążeń podatkowych, takich jak podatki dochodowe czy podatek od towarów i usług, dany podmiot powinien rozliczać również podatek od nieruchomości, który należy do kategorii tak zwanych podatków lokalnych.

Podatki lokalne to obciążenia publiczno-prawne wobec jednostek samorządu terytorialnego, które mają prawo do określonych podatków na rzecz lokalnego budżetu oraz do kształtowania ich wymiaru – przede wszystkim poprzez możliwość ustalania konkretnych stawek podatkowych (w granicach dopuszczalnych stawek ustawowych) oraz wprowadzania ulg i zwolnień. Kwestie związane z podatkiem od nieruchomości reguluje ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1785 ze zm., dalej: u.p.o.l.). Warto, aby służby finansowo-księgowe jednostek, które w toku swojej działalności gospodarczej korzystają z różnych nieruchomości, zapoznały się szczegółowo z treścią tego aktu prawnego.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają co do zasady nieruchomości lub obiekty budowlane takie jak:

- grunty;

- budynki lub ich części;

- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Słowniczek zawarty w art. 1a u.p.o.l. precyzuje, co należy rozumieć pod poszczególnymi kategoriami i powołuje się dodatkowo na przepisy innych aktów prawnych, między innymi prawa budowlanego oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej >>patrz tabela nr 1 i 2.

Wyjątki od ogólnej zasady

Ustawa o podatkach lokalnych określa jednak pewne wyjątki ogólnej zasady opodatkowania, dotyczące między innymi użytków rolnych lub lasów, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również:

- pod warunkiem wzajemności – nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych;

- grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, z wyjątkiem gruntów pod wodami jezior lub zbiorników sztucznych;

- grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;

- nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych, urzędów związków metropolitalnych i urzędów marszałkowskich;

- grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.

Kto zapłaci...

Podatnikami podatku od nieruchomości są co do zasady osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów. Podstawę opodatkowania stanowi (poza pewnymi określonymi w u.p.o.l. wyjątkami):

- powierzchnia gruntów oraz powierzchnia użytkowa budynków lub ich części;

- dla budowli lub ich części wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

... i ile

Stawkę podatku od nieruchomości określa z kolei rada gminy w drodze uchwały, z tym że stawki podatku w skali roku nie mogą przekroczyć limitów określonych w u.p.o.l. Rada gminy może jednak różnicować wysokość stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu, stan techniczny czy wiek danej nieruchomości. Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku, a wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek. Wymagania wobec wynikające z ustawy o podatkach lokalnych podatników różnią się w zależności od formy prawnej podatnika >>patrz tabela 3.

Jak księgować

Podatek od nieruchomości należy ująć w ciężar kosztów działalności operacyjnej, kierując się przy tym zasadą memoriału, która została opisana w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Według tej zasady w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Ustawa o rachunkowości określa nakłady dotyczące okresu dłuższego niż miesiąc jako rozliczenia międzyokresowe czynne i definiuje je w art. 39 ust. 1. Zgodnie z tym przepisem, jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych. Z kolei okres sprawozdawczy zdefiniowany jest w art. 3 ust. 1 pkt 8 uor jako okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych. Okres sprawozdawczy będzie pokrywał się z rokiem obrotowym, jeśli dana jednostka gospodarcza nie sporządza śródrocznych sprawozdań finansowych (np. kwartalnych albo półrocznych). Okres sprawozdawczy został doprecyzowany w art. 3 ust. 1 pkt 9 uor jako rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych (stosowany również do celów podatkowych). Rok obrotowy określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę.

Kiedy w całości, kiedy przez odpisy

Ujęcie kosztów opłaconych z góry w całości w momencie ich poniesienia obniżyłoby wynik finansowy tego okresu oraz w pośredni sposób zniekształciło go w okresach kolejnych, ponieważ zgodnie z art. 4 ust. 1 uor sprawozdanie finansowe powinno rzetelnie i jasno przedstawiać sytuację majątkowo-finansową jednostki oraz jej wynik finansowy. Warto jednak przypomnieć, że jednostki gospodarcze decydując o ujęciu operacji gospodarczych w księgach rachunkowych powinny kierować się również zasadą istotności, która opisana została w art. 8 ust. 1 uor. Na podstawie tego przepisu jednostka gospodarcza, określając stosowane w niej zasady (politykę) rachunkowości, powinna zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki (z zachowaniem zasady ostrożności). W praktyce oznacza to, że dana jednostka gospodarcza może podjąć decyzję o nierozliczaniu w czasie podatku od nieruchomości jako kosztu dotyczącego przyszłych okresów sprawozdawczych – jeśli uzna jego kwotę za nieistotną i pod warunkiem, że działanie to nie zaburza nadrzędnej koncepcji w rachunkowości, czyli zasady prawdziwego i rzetelnego obrazu (true and fair view) z przytoczonego już powyżej art. 4 ust. 1 uor.

Podatek od nieruchomości księgowany jest na koncie zespołu 4 „Podatki i opłaty". Pozostałe konta, na których mogą być ujmowane operacje z tym podatkiem to:

- „Rozrachunki publicznoprawne";

- „Rachunek bieżący";

- „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Przykład

W styczniu 2018 r. ABC sp. z o.o. złożyła deklarację na podatek od nieruchomości, którego roczna kwota wynosi 12 000 zł. Ratę podatku za styczeń 2018 r. w wysokości 1000 zł (12 000 / 12 m-cy = 1000) opłacono przelewem na rachunek właściwego organu podatkowego. Ustalony na podstawie polityki rachunkowości obowiązującej w ABC sp. z o.o. próg istotności dla miesięcznego odpisu z tytułu rozliczeń międzyokresowych czynnych kosztów wynosi 200 zł. Ujęcie podatku od nieruchomości w księgach ABC sp. z o.o. mogło wyglądać następująco:

1. Ujęcie deklaracji podatku od nieruchomości:

Wn „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" 12 000 zł

Ma „Rozrachunki publicznoprawne" 12 000 zł

2. Płatność pierwszej raty za pośrednictwem rachunku bankowego:

Wn „Rozrachunki publicznoprawne" 1000 zł

Ma „Rachunek bieżący" 1000 zł

3. Rozliczenie raty za styczeń 2018 r:

Wn „Podatki i opłaty" 1000 zł

Ma „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" 1000 zł

Przykład

XYZ sp. z o.o. złożyła w styczniu 2018 r. deklarację na podatek od nieruchomości, którego roczna kwota wynosi 1440 zł. Ratę podatku za styczeń 2018 r. w wysokości: 120 zł (1440 / 12 m-cy = 120 zł) opłacono przelewem na rachunek właściwego organu podatkowego. Zgodnie z polityką rachunkowości XYZ sp. z o.o. próg istotności dla miesięcznego odpisu międzyokresowych rozliczeń czynnych kosztów wynosi 1800 zł. Ujęcie podatku od nieruchomości w księgach XYZ sp. z o.o. mogło wyglądać następująco:

1. Ujęcie deklaracji podatku od nieruchomości:

Wn „Podatki i opłaty" 1440 zł

Ma „Rozrachunki publicznoprawne" 1440 zł

2. Płatność pierwszej raty podatku od nieruchomości za pośrednictwem wyciągu bankowego:

Wn „Rozrachunki publicznoprawne" 120 zł

Ma „Rachunek bieżący" 120 zł .

Trybunał wypowiedział się o związku gruntów z działalnością

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2017 r. (SK 13/15; DzU poz.2372), art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych został uznany za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 20 grudnia 2017 r. Przepis ten traci moc w zakresie, w jakim jest rozumiany w ten sposób, że wystarczającą przesłanką zakwalifikowania gruntu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości do kategorii gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną będącą jego współposiadaczem.

podstawa prawna: ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2017 r., poz. 2168 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 395 ze. zm.)

podstawa prawna: ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1785 ze zm.)

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Podatki i Opłaty Lokalne Księgi i Sprawozdania

Część jednostek gospodarczych w prowadzonej działalności wykorzystuje różnego rodzaju nieruchomości. Warto przypomnieć, że w takiej sytuacji oprócz typowych obciążeń podatkowych, takich jak podatki dochodowe czy podatek od towarów i usług, dany podmiot powinien rozliczać również podatek od nieruchomości, który należy do kategorii tak zwanych podatków lokalnych.

Podatki lokalne to obciążenia publiczno-prawne wobec jednostek samorządu terytorialnego, które mają prawo do określonych podatków na rzecz lokalnego budżetu oraz do kształtowania ich wymiaru – przede wszystkim poprzez możliwość ustalania konkretnych stawek podatkowych (w granicach dopuszczalnych stawek ustawowych) oraz wprowadzania ulg i zwolnień. Kwestie związane z podatkiem od nieruchomości reguluje ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1785 ze zm., dalej: u.p.o.l.). Warto, aby służby finansowo-księgowe jednostek, które w toku swojej działalności gospodarczej korzystają z różnych nieruchomości, zapoznały się szczegółowo z treścią tego aktu prawnego.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Waldemar G.
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Sprawdź Ofertę Powitalną z Kontem Oszczędnościowym ważną do 22.05.2024 r.
Materiał Promocyjny
Sprawdź Ofertę Powitalną z Kontem Oszczędnościowym ważną do 22.05.2024 r.
Advertisement
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Ministerstwo Zdrowia
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Nowe, w pełni elektryczne BMW iX2 już od 2200 PLN netto/mies.
Materiał Promocyjny
Nowe BMW iX2 już od 999 PLN netto/mies. z dopłatą w programie „Mój Elektryk”.
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów
Nowy Lexus LBX. Crossover dostępny już od 139 900 zł. Umów się na jazdę testową.
Materiał Promocyjny
Nowy Lexus LBX. Crossover dostępny już od 139 900 zł. Umów się na jazdę testową.
Advertisement
e-Wydanie