W przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego. Pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności. Regulacje ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyraźnie odnoszą się bowiem do wartości transakcji bez względu na liczbę płatności w ramach tej transakcji.
W interpretacji z 4 kwietnia 2017 r. (2461-IBPB-1-2.4510.21.2017.2.MS) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej transakcją jest umowa, będąca źródłem stosunku zobowiązaniowego, której przedmiotem jest świadczenie usług lub dostawa towarów. Przez transakcję należy rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Dlatego pod pojęciem „jednorazowa wartość transakcji" należy rozumieć ogólną wartość należności lub zobowiązań określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie wprowadza czasowego ograniczenia okresu sumowania wielu płatności, składających się na pojedynczą tran- sakcję. Może się zatem okazać, że jedna transakcja obejmuje transfery pieniężne z kilku lat (np. w przypadku zawarcia umowy realizowanej etapami, takiej jak umowa o roboty budowlane). Pojęcie jednorazowej wartości transakcji będzie odmiennie kształtowało się w ramach poszczególnych rodzajów umów.
Przy umowach dostawy...
Określając jednorazową wartość transakcji nie należy odnosić się do liczby płatności, lecz powiązać poszczególne świadczenia występujące w ramach jednego stosunku umownego. W przypadku umów, które określają warunki udzielania i realizacji zamówień, w tym również ich termin, lecz nie kreują zobowiązania do spełnienia świadczeń o określonej wartości, jednorazowa wartość transakcji odnosi się do wartości poszczególnych zamówień. Nie ma podstaw do tego, aby twierdzić, że zawarcie umowy ramowej jest równoznaczne z zawarciem jednej transakcji. Jeżeli wartość poszczególnych dostaw nie przekracza 15 000 zł, płatność może nastąpić w gotówce. Stanowisko takie zostało zaprezentowane w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 lipca 2017 r. (0112-KDIL5.4010.69.2017.2.EK). Ze stanu faktycznego, będącego podstawą wydania tej interpretacji wynikało, że kontrahenci dostarczają swoje produkty do podatnika kilka razy dziennie, a dostawa produktów każdorazowo dokumentowana jest odrębną fakturą. Pojedyncza faktura nie przekracza 15 000 zł, jednak suma faktur wystawianych przez jednego kontrahenta jednego dnia przekracza tę kwotę. W tym stanie rzeczy organ przyjął, że każdą dostawę produktów do podatnika należy traktować jako odrębną umowę. W związku z tym, wartość dostaw od poszczególnego kontrahenta nie podlega sumowaniu w ramach działalności całej spółki, a w konsekwencji jednorazową wartość transakcji stanowi wartość zobowiązania wynikająca z pojedynczej dostawy produktów od konkretnego dostawcy.
... na czas określony...
W przypadku umów zawartych na czas określony, które przewidują wypłatę stałego wynagrodzenia w okresach miesięcznych, limit 15 000 zł jest odnoszony do należności wynikających z umowy za cały okres jej trwania, a nie płatności wynagrodzenia za poszczególne okresy rozliczeniowe. Z treści umowy wynika całkowita wartość zobowiązania wnioskodawcy wobec zleceniobiorcy z tytułu wypłaty wynagrodzenia stałego. Strony umowy, ustalając wysokość wynagrodzenia miesięcznego oraz okres, przez jaki umowa ma obowiązywać, z góry znają sumę należności wynikających z umowy. Skoro znana jest ogólna wartość zobowiązania, to do niej, a nie do poszczególnych okresów rozliczeniowych odnosi się pojęcie jednorazowej wartości transakcji. Takie stanowisko zostało wskazane w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 sierpnia 2017 r. (0112-KDIL3-3.4010.14.2017.1.KP).
Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 27 września 2017 r. (I SA/Wr 688/17), w którym uznał, że w przypadku umowy zawartej na czas określony znana jest ogólna wartość transakcji. Pojęcia „wartość transakcji" nie należy odnosić do należności za poszczególne okresy rozliczeniowe, ale do sumy wierzytelności przysługujących usługodawcy za czas trwania umowy zawartej na czas określony. Gdy suma płatności, wynikająca z umowy realizowanej i rozliczanej w okresach miesięcznych, zawartej na czas określony, przekroczyłaby limit 15 000 zł, to płatności za poszczególne miesiące dokonywane w formie gotówkowej nie będą stanowiły podatkowych kosztów uzyskania przychodów.
