Przestępcy kradną miliony

Liczba przestępstw maleje. Wyjątkiem są sprawy gospodarcze.

Aktualizacja: 22.01.2016 06:23 Publikacja: 21.01.2016 19:14

Policja ujawnia coraz więcej przestępstw gospodarczych, m.in. związanych z przemytem i nielegalną pr

Policja ujawnia coraz więcej przestępstw gospodarczych, m.in. związanych z przemytem i nielegalną produkcją papierosów

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Policyjne statystyki nie pozostawiają złudzeń: świat przestępczy zdecydowanie przestawia się na nadużycia gospodarcze, a trudniący się nimi sprawcy są coraz bardziej zuchwali i mają apetyt na zyski sięgające już nie tysięcy, ale milionów złotych.

Podczas gdy ogólna liczba przestępstw spadła, to tych gospodarczych przybyło.

W 2015 r. doszło do 169 tys. przestępstw gospodarczych, czyli o 6,4 tys. więcej niż w roku poprzednim – wynika z danych Komendy Głównej Policji, które poznała „Rzeczpospolita".

Pół tysiąca dziennie

Ogólny trend jest spadkowy: w zeszłym roku w kraju doszło do 833 tys. przestępstw, czyli o ok. 82 tys. mniej niż rok wcześniej. Ubyło także czynów kryminalnych: ich liczba spadła z 633 tys. do 553 tys. Rzadziej dochodziło nawet do tak uciążliwych społecznie, jak rozboje, włamania czy kradzieże. Spadła liczba gwałtów i bójek, a złodzieje ukradli 12,6 tys. samochodów – o 1,5 tys. mniej niż w 2014 r.

Jednak w niektórych kategoriach spadek jest nieco złudny – bo po zmianie przepisów (pod koniec 2013 r.) np. kradzieże rzeczy mniejszej wartości są traktowane jak wykroczenia, a nie przestępstwa.

Przestępstw gospodarczych każdego miesiąca popełnia się średnio 14 tys., czyli niemal pół tysiąca dziennie. Z danych KGP wynika, że najbardziej wzrosła liczba oszustw gospodarczych – w zeszłym roku było ich ponad 88 tys., o 16 tys. więcej niż w 2014 r. Z kolei o blisko 600 (do ok. 22 tys.) wzrosła liczba fałszerstw gospodarczych.

– Wyłudzenia VAT, w tym tzw. oszustwa karuzelowe, przestępstwa akcyzowe w obrocie paliwami i papierosami. Ponadto przestępczość na szkodę Unii Europejskiej, czyli wyłudzenia unijnych dotacji, oraz oszustwa kredytowe. To najczęstsze spośród przestępstw gospodarczych – wylicza młodszy inspektor Krzysztof Kot, zastępca dyrektora Biura Służby Kryminalnej KGP.

– Ludzie powszechnie patrzą na wszystko przez pryzmat finansowy, to dotyczy także przestępców. Oszustwa gospodarcze pozostawiają mało śladów, ujawnienie ich trwa dość długo, a procesy się ciągną. Takie przestępstwa przynoszą zaś wielkie zyski – tłumaczy prof. Brunon Hołyst, kryminolog.

Fałszywe konta

Sprawcy sięgają po nowe metody i techniki. – Pojawiło się nowe zjawisko, które polega na tym, że oszuści podszywają się pod legalnie działających kontrahentów wielkich koncernów i twierdzą, że zmieniło się ich konto do przelewu płatności, wskazując zmieniony numer. Kiedy wielka firma dokonuje kilkuset przelewów dziennie, czasami nie jest w stanie wychwycić, że pod kontrahenta podszył się oszust. W taki sposób duże kwoty trafiają na konto sprawcy – mówi insp. Kot. Dotyczy to firm różnych branż.

– W jednej ze spraw, nad którymi pracujemy, zdarzały się przelewy rzędu 6 mln euro, które trafiały na konto przestępcy – mówi Krzysztof Kot.

Plagą wciąż są wyłudzenia VAT, także w obrocie unijnym, na których państwo traci fortunę (firma PwC tegoroczną lukę w VAT szacuje na 53 mld zł).

Towary wykorzystywane do wyłudzeń VAT to przede wszystkim elektronika, głównie smartfony. – Ale i wiele innych, np. odpady szklane czy nawet trumny – zaznacza policjant.

Ostatnio odżyły oszustwa w obrocie paliwami, które – tak jak papierosy – są przemycane ze Wschodu i przez sieć nielegalnych odbiorców rozprowadzane w kraju.

Zdaniem policji rośnie też skala inwestycji grup przestępczych w tytoniowy biznes. W zeszłym roku na Śląsku policjanci BŚP, celnicy i pogranicznicy rozbili dużą fabrykę, w której same maszyny do produkcji były warte 2 mln zł.

Przestępczość ekonomiczna staje się domeną zorganizowanych gangów. Grup o takim profilu przybywa: jeszcze pięć lat temu było ich 177, a w 2014 r. przeszło dwukrotnie więcej (czyli 388).

 

Coraz bardziej wyspecjalizowani są oszuści wyłudzający kredyty i okradający konta bankowe. - Przestępczość bankowa także ewoluuje - od prymitywnych metod jak wyłudzanie kredytów przy użyciu sfałszowanych dokumentów, aż po formy zaawansowane, jak włamania na serwery banku, forsowanie zabezpieczeń w celu kradzieży pieniędzy z kont - mówi śledczy zwalczający tego rodzaju nadużycia. 

 

Policja uważa, że ujawnia więcej przestępstw gospodarczych, stąd wzrost statystyk. Ale zaznacza, że walka z tym rodzajem przestępczości to dziś jeden z jej priorytetów.

Skorygować kary?

– Obecnie w pionach przestępczości gospodarczej jest 2668 etatów, razem z tymi w KGP. Podnosimy swoje umiejętności w jej zwalczaniu. Policjanci biorą udział w seminariach i szkoleniach, dodatkowo chcemy, aby Szkoła Policji w Pile kształciła tylko policjantów pionu kryminalnego – mówi Marcin Szyndler, rzecznik KGP.

Walkę z białymi kołnierzykami zapowiada też rząd, który chce uszczelnić pobór VAT (m.in. zamierza stworzyć centralny rejestr podatników i zmienić wzory deklaracji podatkowych, co pozwoli szybciej wykrywać nadużycia). Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji kodeksu karnego, do którego chce wprowadzić tzw. rozszerzoną konfiskatę mienia - o czym pisała „Rzeczpospolita”. Jest więc szansa, że gangster szybciej straci dom, jacht czy samochód kupiony za pieniądze z lewych interesów. Czy to wystarczy?

Prof. Brunon Hołyst potwierdza, że policjanci i prokuratorzy powinni się specjalizować, bo tylko wtedy nie zostaną w tyle za oszustami gospodarczymi, wymyślającymi coraz to nowe sposoby łatwego zarobku. - Policja powinna przyjmować więcej ekonomistów, którzy się znają na rachunkowości – uważa kryminolog. - Może należałoby również dostosować kary do nowych form przestępczości gospodarczej, aby były adekwatne do kosztów społecznych i rodzaju przestępstw - dodaje.

Policyjne statystyki nie pozostawiają złudzeń: świat przestępczy zdecydowanie przestawia się na nadużycia gospodarcze, a trudniący się nimi sprawcy są coraz bardziej zuchwali i mają apetyt na zyski sięgające już nie tysięcy, ale milionów złotych.

Podczas gdy ogólna liczba przestępstw spadła, to tych gospodarczych przybyło.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Przestępczość
Rosja po zamachu. Zachód wyśmiewa spiskowe teorie Putina
Przestępczość
Rosjanie prowadzą przesłuchania ws. zamachu pod Moskwą poza Rosją
Przestępczość
Turcja: Wielka obława na członków tzw. Państwa Islamskiego. Niemal 150 zatrzymanych
Przestępczość
Putin: Wiemy, kto dopuścił się zbrodni, teraz chcemy wiedzieć, kto ją zlecił
Przestępczość
Francja obawia się zamachów. Islamiści znów zagrażają Europie