Słodka niejasna niewiedza - podatek cukrowy i opłata "małpkowa" od 2021 r.

Czy koncentrat barszczu czerwonego, zawierający cukier, podlega podatkowi cukrowemu? Czy opłatę „małpkową" od małej butelki alkoholu powinno się włączyć do podstawy opodatkowania i ująć w fakturze VAT? Branża spożywcza ma wiele podobnych pytań. Jednak choć do wejścia w życie przepisów o tych daninach blisko, trwa pat decyzyjny w podstawowej sprawie: kto ma wydawać interpretacje na ten temat?

Gorący kartofel

„Rzeczpospolita" poznała korespondencję w tej sprawie między dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej a Ministerstwem Zdrowia. To pokłosie licznych wniosków od przedsiębiorców, w których domagali się oni interpretacji przepisów ustawy wydanej w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów i nakładającej te opłaty. Z obu tych instytucji (a także ze swoich urzędów skarbowych) dostali odmowy wydania interpretacji.

Czytaj też: Nowe opłaty: cukrowa i od "małpek" od 1 stycznia 2021 r.

W reakcji na jedną z takich spraw dyrektor KIS 30 listopada br. napisał do ministra zdrowia: „zważywszy na to, że przepisów dotyczących opłaty od środków spożywczych nie można zaliczyć do przepisów prawa podatkowego, ich interpretacji powinien dokonywać właściwy organ w trybie art. 33 oraz art. 34 prawa przedsiębiorców". Wskazane tu przepisy dotyczą wydawania interpretacji prawa przez różne organy. Dyrektor KIS najwyraźniej uznał, że sam nie jest w stanie wydać interpretacji w trybie przewidzianym w art. 14a ordynacji podatkowej. Stało się tak, choć ustawa „prozdrowotna" wyraźnie wskazuje, że w sprawach opłaty cukrowej i „małpkowej" stosuje się ordynację podatkową.

Na tym jednak nie koniec. Ministerstwo Zdrowia w reakcji na podrzucane mu przez skarbówkę wnioski o interpretacje nie poczuwa się do wydania interpretacji, a jedynie... odpisuje szefowi KIS. Formułuje oględną opinię, po czym zastrzega, że „niniejsza opinia nie jest wiążąca, a stanowi jedynie stanowisko w sprawie". Merytorycznie też nie ma tam zbyt wiele dla przedsiębiorcy, Na przykład na pytanie, czy dany półprodukt jako taki nienadający się do spożycia, ale zawierający cukier, powinien być opodatkowany, MZ odpowiada: „jeżeli produkt spełnia definicję napoju wskazaną w art. 12b ust. 1 ww. ustawy („prozdrowotnej" – red.), to podlega on opłacie". Wskazano przepisy, odesłano do definicji, ale odniesienia się do konkretnej substancji, o która pytał przedsiębiorca – brak.

O kwestię kompetencji i trybu wydawania interpretacji dotyczących opłat „cukrowej" i „małpkowej" zapytaliśmy jeszcze w listopadzie biura prasowe Ministerstw: Finansów i Zdrowia. Ze strony MZ szybko nadeszła odpowiedź: właściwy w sprawie jest resort finansów. Ten ostatni do dziś nie odpowiedział na nasze pytanie.

Polska resortowa

– Patowa sytuacja wokół niemożności wydania interpretacji przepisów dotyczących opłaty cukrowej i opłaty od alkoholi w małych opakowaniach jest klasycznym przykładem patologii zwanej „Polską resortową" – ocenia Wojciech Krok, doradca podatkowy w kancelarii Parulski i Wspólnicy. Dodaje, że taka sytuacja, w której żaden z urzędów nie chce brać odpowiedzialności za jakieś zdarzenia, w tym przypadku stosowania przepisów, nie służy nikomu, nawet urzędom, które mogą być odpowiedzialne za interpretowanie przepisów o tej opłacie.

W tej sytuacji można mówić o tzw. sporze kompetencyjnym różnych urzędów. Jednak są przepisy przewidujące, kto ma takie spory rozstrzygać. Według art. 19 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej, gdy dojdzie do sporu między różnymi organami właściwymi w sprawach podatków – rozstrzyga to szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Gdyby zaś uznać, że opłaty te nie są podatkami, wówczas znalazłby zastosowanie kodeks postępowania administracyjnego. Tu znajdzie zastosowanie jego art. 22, który przewiduje, że w sporach między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister, rozstrzyga prezes Rady Ministrów. Niestety, ani szef KAS, ani premier dotychczas nie wypowiedzieli się w tej sprawie.

Wojciech Krok przypomina jednak, że niewydanie interpretacji nie oznacza, ze przedsiębiorca jej w ogóle nie dostanie. – Obowiązują przepisy o tzw. milczącej interpretacji, czyli przyjęciu stanowiska podmiotu ubiegającego się o interpretację, gdy jej nie otrzyma w stosownym czasie. Jeśli takie milczące interpretacje będą zróżnicowane w podobnych stanach faktycznych, dojdzie do chaosu, na którym nie powinno zależeć ani Ministerstwu Zdrowia, ani Krajowej Administracji Skarbowej – przewiduje ekspert.

Pat decyzyjny trwa

Wokół samej tylko opłaty cukrowej powstało już wiele wątpliwości natury technicznej, jak też proceduralnej, które wymagają wyjaśnień. Przedsiębiorcy z branży piwnej pytają: czy słód piwny, zawierający cukier, a używany do produkcji piwa bezalkoholowego, też należy opodatkować? Producenci syropów smakowych do kawy pytają: czy to też jest artykuł podlegający opodatkowaniu? Jeszcze innych nurtuje kwestia, czy daninę cukrową pobraną od towarów sprzedanych w kraju, a następnie sprzedawanych za granicę, można odzyskać jak akcyzę? To tylko kilka pytań od różnych przedsiębiorców (zastrzegających anonimowość), jakie dotarły do naszej redakcji, pozostających bez odpowiedzi.