Tymczasowe areszty: jest ich mniej i trwają krócej

Sądy coraz ostrożniej stosują tymczasowe aresztowanie. Powodów jest kilka: wyższe odszkodowania za sądowe pomyłki oraz spadająca przestępczość. Wkrótce może się to jednak zmienić.

Aktualizacja: 17.08.2016 07:23 Publikacja: 16.08.2016 18:35

Foto: www.sxc.hu

Spadła liczba aresztów stosowanych przez sądy. Po raz pierwszy od pięciu lat krótszy jest też ich średni czas. W sądach rejonowych średni czas aresztu wyniósł 6,2 miesiąca (w 2015 r. – 7,4) a w okręgowych – 13,9 (w 2015 r. – 14,4).

– Dane są optymistyczne – przyznaje kryminolog Piotr Kalisztan z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ma jednak obawy, że mniej aresztów to raczej wynik spadku przestępczości kryminalnej niż zmiana ich stosowania przez sądy i prokuratury.

Rok 2015 nie był dobry dla wymiaru sprawiedliwości. Sądy pracowały mniej sprawnie, przybyło spraw trwających ponad rok (o 14 proc.) i trzy lata (3 proc.). Dłużej trwał też średni proces karny (o ponad miesiąc). W ubiegłym roku wydłużył się średni czas tymczasowego aresztowania. W sądach rejonowych wyniósł 7,4 miesiąca (w 2014 r. – 6,5), a w okręgowych wzrósł z 14 do 14,4 miesiąca.

Jak wynika ze statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości, najdłuższe (średnio) areszty odnotowano w 2007 r. (sądy okręgowe – 15,1 miesiąca; rejonowe – 7,1). Najnowsze statystyki za I półrocze 2016 r. są jednak lepsze. W postępowaniu przygotowawczym (w sądach rejonowych i okręgowych) zastosowano w sumie 3,5 tys. aresztów. W 2015 r. na tym samym etapie było ich 9 tys. Czas aresztu skrócił się średnio o trzy, cztery tygodnie.

– Sądy coraz ostrożniej podchodzą do prokuratorskich wniosków o areszt – mówi sędzia Karol Puszkarewicz. I dodaje, że to efekt polityki aresztowej, którą prowadzi się w Polsce od kilku lat. Areszt to nie kara więzienia, choć przez lata tak się go w Polsce traktowało.

– Prokuratorzy i sędziowie wzięli sobie do serca sprawy przegrane przez Polskę przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu oraz Trybunałem Sprawiedliwości UE w Luksemburgu i wnoszą o nie rozsądniej. Areszt tymczasowy to najbardziej dotkliwy ze środków zapobiegawczych stosowanych wobec podejrzanego lub oskarżonego w toku postępowania karnego. Polega na osadzeniu w areszcie śledczym, w izolacji od świata zewnętrznego. A przecież po zebraniu dowodów oskarżony może wyjść na wolność za poręczeniem, np. majątkowym, i tam czekać na wyrok – mówi sędzia Puszkarewicz. – Jeśli będzie utrudniał postępowanie, mataczył, zawsze może wrócić za kraty. Wówczas z własnej winy otrzyma status dużo gorszy za kratami niż ma skazany (aresztowany ma ograniczony kontakt ze światem zewnętrznym, np. mniej lub wcale widzeń).

Wśród pytanych o przyczyny najnowszych pozytywnych statystyk aresztowych są też sceptycy. Zgodnie przyznają, że trend jest zadowalający. Mówią jednak o naciskach na sędziów i prokuratorów, które mogą się pojawić w ramach obowiązującej dziś polityki zaostrzania kar i odpowiedzialności karnej.

– Wystarczy, że w jednej medialnej sprawie prokurator sięgnie po inny niż areszt środek albo sąd nie przychyli się do jego wniosku, a to nie spodoba się ministrowi sprawiedliwości, prokuratorowi generalnemu. Dla wielu prokuratorów będzie to sygnał, że wracamy do wnioskowania o izolację nawet na wyrost, bo to bezpieczniejsze – mówią prokuratorzy. Twierdzą też, że wkrótce statystyki mogą się okazać dużo gorsze niż w kilku minionych latach.

Spadła liczba aresztów stosowanych przez sądy. Po raz pierwszy od pięciu lat krótszy jest też ich średni czas. W sądach rejonowych średni czas aresztu wyniósł 6,2 miesiąca (w 2015 r. – 7,4) a w okręgowych – 13,9 (w 2015 r. – 14,4).

– Dane są optymistyczne – przyznaje kryminolog Piotr Kalisztan z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ma jednak obawy, że mniej aresztów to raczej wynik spadku przestępczości kryminalnej niż zmiana ich stosowania przez sądy i prokuratury.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe