Przesłuchania w śledztwie trzeba nagrywać - opinie prawników po śmierci Igora Stachowiaka

Śmierć Igora Stachowiaka i długie przesłuchanie Tuska potwierdzają potrzebę rejestrowania przesłuchań.

Aktualizacja: 06.06.2017 06:43 Publikacja: 05.06.2017 17:48

Przesłuchania w śledztwie trzeba nagrywać - opinie prawników po śmierci Igora Stachowiaka

Foto: Fotolia

Prawnicy nie mają wątpliwości, że czynności śledcze szczególnie zasługują na nagrywanie, chodzi o ich wiarygodność i sprawność. I dodają, że rejestrację wdrożono już w sprawach cywilnych, wykroczeniach. Zapadła już decyzja o swego rodzaju nadzorowaniu okiem kamery czynności komorniczych. Trwają też przymiarki do rozszerzenia rejestracji na sprawy karne. Pozostaje jednak pytanie, czy nagrywanie przesłuchań powinno być powszechne.

Szybko i wiarygodnie

O tym, że nagrywanie usprawniłoby postępowanie, pokazało niedawne dziewięciogodzinne przesłuchanie byłego premiera Donalda Tuska. Pełnomocnik świadka Roman Giertych powiedział, że trwało tak długo, ponieważ było protokołowane ręcznie. Prokuratura odpowiedziała, że protokołowanie było ręczne, gdyż chodziło o informacje „ściśle tajne", a „bezpieczny komputer" był zainstalowany w zbyt małym pomieszczeniu.

Procedura karna dopuszcza nagrywanie czynności procesowych, w szczególności gdy zachodzi niebezpieczeństwo, że przesłuchanie świadka nie będzie możliwe później, gdyż np. wyjeżdża za granicę. Decyzja należy do prowadzącego postępowanie – w śledztwie do prokuratora (art. 147 K.p.k.).

– Często nagrywanie czynności śledczych jest po to, by uniknąć zarzutów podejrzanych i ich obrońców, że zeznania zostały wymuszone – wskazuje Arkadiusz Jaraszek, prokurator z biura prasowego Prokuratury Krajowej.

– Życie i postępowania karne potwierdzają, że wiele tych zarzutów jest prawdziwych – wskazuje Marek Celej, sędzia SO w Warszawie. – Nagranie, które jest mocnym dowodem, pozwala je wyjaśnić. Nie wprowadzałbym jednak powszechnego nakazu nagrywania, gdyż byłby trudny do wykonania, ale np. na wniosek przesłuchiwanego.

Powszechny obowiązek

Adwokaci są za szerokim nagrywaniem śledztw.

– Przy współczesnej technologii nie ma argumentów za odrzuceniem postulatu rejestrowania audio-wideo czynności procesowych prokuratora oraz innych organów – uważa adwokat Jerzy Naumann. – Pisemne protokóły winny być równolegle sporządzane w postaci zapisu komputerowego, którego wydruk byłby podpisywany przez przesłuchiwanego. Nagranie byłoby gwarancją, że czynność była prowadzona prawidłowo, czyli że wyjaśnienia i zeznania zostały złożone swobodnie. Poważnie utrudniłoby to skuteczne ich odwoływanie w postępowaniu sądowym, co jest obecnie powszechną metodą obrony – „przyznałem się, bo mnie bili".

Podobnego zdania jest adwokat Zbigniew Krüger. – Nagrywanie czynności procesowych w śledztwie pełniłoby nie tylko funkcję gwarancyjną, by nie dochodziło do zdarzeń takich jak w przypadku Igora Stachowiaka, ale stanowiłoby dla funkcjonariuszy zabezpieczenie przed ewentualnym pomówieniem o nadużycie uprawnień.

– Nic tak nie zniekształca wypowiedzi jak filtr protokolanta, prości ludzie zeznają literackim językiem, a erudyci na poziomie protokolanta – ocena adwokat Andrzej Michałowski. – Utrwalanie obrazu przesłuchań oznaczałoby jednak zmierzenie się z pytaniem, czy jesteśmy gotowi oceniać nie tylko treść przesłuchań w śledztwach, ale także mowę ciała, emocje, o których wielu czasem chciałoby zapomnieć.

Opinia dla „Rz"

dr Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich

Opowiadam się za pełnym korzystaniem z możliwości rejestrowania przesłuchania świadka, jakie stwarza art. 147 kodeksu postępowania karnego. Co więcej, należy poddać pod rozwagę wprowadzenie obowiązku rejestracji tego rodzaju czynności procesowych z udziałem świadków, pokrzywdzonych, ale i innych uczestników postępowania – zwłaszcza pokrzywdzonych przestępstwem. Wskazane jest też szerokie korzystanie z wideokonferencji, przesłuchania na odległość, by unikać niedogodności dla świadków, jakie wiążą się z przybyciem do siedziby organu, w którym przesłuchanie ma nastąpić. Wpłynie to na przyspieszenie postępowania, a nagranie gwarantuje poprawność przesłuchania.

Prawnicy nie mają wątpliwości, że czynności śledcze szczególnie zasługują na nagrywanie, chodzi o ich wiarygodność i sprawność. I dodają, że rejestrację wdrożono już w sprawach cywilnych, wykroczeniach. Zapadła już decyzja o swego rodzaju nadzorowaniu okiem kamery czynności komorniczych. Trwają też przymiarki do rozszerzenia rejestracji na sprawy karne. Pozostaje jednak pytanie, czy nagrywanie przesłuchań powinno być powszechne.

Szybko i wiarygodnie

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona