Dofinansowania dla właścicieli zwierząt

Na właścicieli zwierząt domowych można nakładać tylko obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych. Do sterylizacji lub kastracji zwierząt można zachęcać przez finansowanie tych zabiegów.

Aktualizacja: 30.03.2019 14:21 Publikacja: 30.03.2019 07:30

Dofinansowania dla właścicieli zwierząt

Foto: AdobeStock

Zadania gminy dotyczące czystości i porządku określa ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej u.c.p.). Natomiast działania na rzecz ochrony zwierząt powinny być podejmowane zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt (dalej u.o.z.). W myśl art. 11 ust. 1 u.o.z. do zadań własnych gminy należy zapobieganie bezdomności zwierząt, zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom i ich wyłapywanie. Wypełniając ten obowiązek, rada gminy określa, w drodze uchwały, corocznie do 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt (por. art. 11a u.o.z.).

Dwa różne akty prawne

Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 13 u.c.p. do zadań gminy należy także określanie wymagań wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych. Rada gminy uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (por. art. 4 u.c.p.). Należy jednak pamiętać, że program opieki i regulamin utrzymania czystości są dwoma różnymi aktami, uchwalanymi na podstawie innych upoważnień ustawowych i wymagającymi zaopiniowania przez inne podmioty.

Czytaj także: Uchwała o gminnym programie opieki nad zwierzętami bezdomnymi to prawo miejscowe - wyrok WSA

Projekt programu przekazuje się do zaopiniowania właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii, a także organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt i dzierżawcom lub zarządcom obwodów łowieckich z obszaru gminy. Program utrzymania czystości jest uchwalany po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Rada gminy nie może dowolnie rozstrzygać jakie kwestie ureguluje w każdym z tych aktów.

Definicje ustawowe

Rada gminy nie może samodzielnie ustalać kiedy zwierzę należy uznać za bezdomne, gdyż rozstrzyga to art. 4 pkt 16 u.o.z. Bezdomnymi są zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela bądź innej osoby, pod której opieką dotąd trwale pozostawały.

Zwierzęta domowe to zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza (art. 4 pkt 17 u.o.z.). Natomiast definicję zwierząt gospodarskich zawiera art. 2 pkt 1 ustawy z 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2132). Należą do nich m.in. konie, bydło, drób, świnie.

Zwraca się uwagę, że brak jest delegacji ustawowej, upoważniającej do ustanowienia w programie opieki uprawnienia dla gminy do obciążenia właściciela odłowionego i umieszczonego w schronisku zwierzęcia kosztami związanym z jego odłowieniem, transportem, pobytem i opieką weterynaryjną (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 11 lipca 2018 r., sygn. II SA/Kr 727/18, LEX nr 2539854). Błąkające się i odłowione zwierzę jest bezdomne do chwili, gdy zostanie ustalony jego właściciel (z reguły będzie to chwila zgłoszenia się właściciela do schroniska po odbiór zwierzęcia) bądź gdy znajdzie nowego właściciela (wyrok WSA w Kielcach z 21 września 2017 r., sygn. II SA/Ke 484/17, LEX nr 2384014).

Obligatoryjna sterylizacja lub kastracja dotyczy tylko zwierząt znajdujących się w schroniskach. Gmina nie może nałożyć takiego obowiązku w odniesieniu do innych zwierząt, ale może zachęcać właścicieli zwierząt do tych zabiegów przez ich finansowanie.

Przykład:

Rada gminy chce przewidzieć w programie opieki dofinansowanie sterylizacji lub kastracji zwierząt domowych, w szczególności psów i kotów. Można skorzystać z takiego rozwiązania. Gmina może zapobiegać niekontrolowanej rozrodczości zwierząt przez umożliwienie powszechnej sterylizacji lub kastracji (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2017 r., sygn. II OSK 725/17, LEX nr 2334602). Ma przy tym swobodę zarówno co do samego wprowadzenia planu sterylizacji lub kastracji zwierząt, jak i poziomu finansowania tego planu (wyrok WSA w Krakowie z 7 marca 2018 r., sygn. II SA/Kr 1720/17, LEX nr 2469765). Decyzję w sprawie sterylizacji lub kastracji podejmuje właściciel zwierzęcia. W programie nie można np. uzależnić uśpienia ślepego miotu od poddania zwierzęcia sterylizacji, przy braku na nią zgody właściciela (wyrok WSA w Kielcach z 28 września 2017 r., sygn. II SA/Ke 587/17, LEX nr 2376342).

Regulamin utrzymania czystości

W regulaminie utrzymania czystości określa się m.in.:

- obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe, mające na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi i przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku oraz

- wymagania dotyczące utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakaz ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach (art. 4 ust. 2 pkt 6 i 7 u.c.p.).

Za niewykonywanie obowiązków określonych w regulaminie grozi kara grzywny (art. 10 ust. 2a u.c.p.). Podkreśla się, że rada gminy nie może nakładać na osoby utrzymujące zwierzęta domowe obowiązków przewidzianych dla hodujących zwierzęta gospodarskie (wyrok WSA w Lublinie z 19 września 2008 r., sygn. II SA/Lu 485/08, LEX nr 475237). Nie można wprowadzić zakazu utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach, które nie zostały wyłączone z produkcji rolniczej. Zgodnie z art. 4 pkt 11 ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1161) tereny wyłączone z produkcji rolniczej to tereny, na których rozpoczęto inne niż rolnicze użytkowanie gruntów (por. np. wyrok WSA w Warszawie z 10 lutego 2017 r., sygn. IV SA/Wa 2661/16, LEX nr 2396075). W regulaminie utrzymania czystości nie należy rozstrzygać kwestii, które powinny znaleźć się w programie opieki bądź zostały uregulowane przez ustawodawcę.

Przykład:

Rada gminy chce uzupełnić regulamin utrzymania porządku przez dodanie regulacji dotyczących postępowania z bezdomnymi zwierzętami oraz nałożenie na właścicieli psów obowiązku szczepienia ich przeciwko wściekliźnie. Nie jest to dopuszczalne. Kwestie dotyczące postępowania z bezdomnymi zwierzętami powinny zostać ujęte w odrębnej uchwale, to jest w programie opieki (por. np. wyrok WSA w Warszawie z 24 października 2017 r., sygn. VIII SA/Wa 197/17, LEX nr 2387227). Natomiast częstotliwość szczepień określono w art. 56 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1967), zgodnie z którym posiadacze psów są obowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3. miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia (por. wyrok WSA w Gdańsku z 9 stycznia 2019 r., sygn. II SA/Gd 748/18, LEX nr 2611515).

Autorka jest radcą prawnym

podstawa prawna: art. 4 pkt 16-18, art. 11-11a ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 122)

podstawa prawna:art. 3 ust. 2 pkt 13, art. 4 ust. 1 i ust. 2 pkt 6-7, art. 10 ust. 2a ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1454 ze zm.)

Zadania gminy dotyczące czystości i porządku określa ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej u.c.p.). Natomiast działania na rzecz ochrony zwierząt powinny być podejmowane zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt (dalej u.o.z.). W myśl art. 11 ust. 1 u.o.z. do zadań własnych gminy należy zapobieganie bezdomności zwierząt, zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom i ich wyłapywanie. Wypełniając ten obowiązek, rada gminy określa, w drodze uchwały, corocznie do 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt (por. art. 11a u.o.z.).

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawnicy
Awans prokuratora szykanowanego za Ziobry i Święczkowskiego
Prawo karne
Prokuratura przeszukała dom Zbigniewa Ziobry. "Okien nie wybijano"
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe