Nie każdy opiekun niepełnosprawnego dostanie wyższe świadczenie

Opiekunowie niepełnosprawnych dzieci otrzymają 1406 zł. Śmierć podopiecznego nie pozbawi ich wsparcia.

Aktualizacja: 27.12.2016 06:12 Publikacja: 26.12.2016 15:40

Od początku lipca zeszłego roku część osób opiekujących się niepełnosprawnymi dorosłymi pozbawiona z

Od początku lipca zeszłego roku część osób opiekujących się niepełnosprawnymi dorosłymi pozbawiona została prawa do świadczeń.

Foto: Fotorzepa, Jakub Dobrzynski Jakub Dobrzynski

Od nowego roku świadczenie pielęgnacyjne wzrośnie z 1300 do 1406 zł. Będzie bowiem obowiązywać zasada wprowadzona przez poprzedni rząd, że świadczenie ma być corocznie waloryzowane o wskaźnik zwiększenia minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zwiększy się tym samym różnica między świadczeniami dla opiekunów dzieci niepełnosprawnych i tych zajmującymi się osobami, których niepełnosprawność powstała w wieku dorosłym. Zasiłek dla nich (dla opiekuna i specjalny zasiłek opiekuńczy) wynoszą bowiem 520 zł. Ponad dwa lata temu Trybunał Konstytucyjny uznał, że takie zróżnicowanie jest niezgodne z art. 32 ustawy zasadniczej, czyli zasadą równości wobec prawa (sygn. K 38/13). Mimo to zmian, które zwiększą dysproporcję między opiekunami, jest więcej. Osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna nieprzerwanie co najmniej 365 dni zyskają prawo do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku dla bezrobotnych po śmierci podopiecznego. Tak zakłada wchodząca w życie nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Są warunki dodatkowe: by dostać świadczenie przedemerytalne, opiekun musi mieć co najmniej 55 lat – kobiety, 60 lat – mężczyźni, i staż uprawniający do emerytury (minimum 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn – do stażu dolicza się okres pobierania świadczenia).

Zasady przyznawania świadczenia przedemerytalnego mogą być jednak niekonstytucyjne. Wykluczają bowiem opiekunów dorosłych niepełnosprawnych, którzy nie otrzymali specjalnego zasiłku opiekuńczego, bo są w lepszej sytuacji materialnej. Zasiłek ten, którego pobieranie ma umożliwiać późniejszą wypłatę świadczenia przedemerytalnego, przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia w związku z opieką nad niepełnosprawnym. Ale można go otrzymać, tylko jeżeli łączny dochód rodziny opiekuna i niepełnosprawnego w przeliczeniu na osobę nie przekracza 764 zł netto.

– Sprawa jest złożona. Wynika z niezrealizowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2014 r. Będziemy się przyglądać sytuacji opiekunów niepełnosprawnych i niezgodnemu z prawem różnicowaniu ich sytuacji. Pamiętajmy jednak, że na podstawie wyroku opiekunowie osób dorosłych mogą odwołać się od decyzji odmawiającej im świadczenia pielęgnacyjnego – mówi Lesław Nawacki, dyrektor zespołu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego w Biurze RPO.

I dodaje, że opiekunowie, którzy nie uzyskali specjalnego zasiłku opiekuńczego ze względu na dochód, ale też ci, którzy mają prawo do tego świadczenia, wciąż mogą złożyć wniosek o wyższe świadczenie pielęgnacyjne. Sprawa zapewne skończy się dopiero w sądzie administracyjnym, ale orzecznictwo już się utrwaliło i wyrok powinien być pomyślny dla opiekunów (np. wyrok NSA z 10 listopada 2016 r., I OSK 1512/16, który zapadł po rozpoznaniu skargi kasacyjnej RPO).

Opiekunowie dorosłych osób kolejny rok domagają się zmiany prawa.

– Tracimy nadzieję na szybkie zmiany. W przyszłorocznym budżecie nie przewidziano środków na wykonanie wyroku TK, choć to posłowie PiS złożyli wniosek o uznanie przepisów za niezgodne z konstytucją – mówi Mirosław Sobolewski, opiekun dorosłej osoby niepełnosprawnej.

Od nowego roku świadczenie pielęgnacyjne wzrośnie z 1300 do 1406 zł. Będzie bowiem obowiązywać zasada wprowadzona przez poprzedni rząd, że świadczenie ma być corocznie waloryzowane o wskaźnik zwiększenia minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zwiększy się tym samym różnica między świadczeniami dla opiekunów dzieci niepełnosprawnych i tych zajmującymi się osobami, których niepełnosprawność powstała w wieku dorosłym. Zasiłek dla nich (dla opiekuna i specjalny zasiłek opiekuńczy) wynoszą bowiem 520 zł. Ponad dwa lata temu Trybunał Konstytucyjny uznał, że takie zróżnicowanie jest niezgodne z art. 32 ustawy zasadniczej, czyli zasadą równości wobec prawa (sygn. K 38/13). Mimo to zmian, które zwiększą dysproporcję między opiekunami, jest więcej. Osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna nieprzerwanie co najmniej 365 dni zyskają prawo do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku dla bezrobotnych po śmierci podopiecznego. Tak zakłada wchodząca w życie nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe