Nawrót choroby pozwoli odzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy

Osoba, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, bo ustąpiły objawy jej choroby, może ponownie ją otrzymać, jeśli w ciągu 18 miesięcy znów stanie się niewydolna zawodowo.

Aktualizacja: 24.07.2016 08:52 Publikacja: 24.07.2016 08:30

Nawrót choroby pozwoli odzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy

Foto: Fotorzepa, Adam Burakowski

Do uzyskania renty nie stosuje się wtedy innych warunków koniecznych do otrzymania tego świadczenia. Zasady ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy określa ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna). Świadczenie to przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie takie przesłanki:

- jest niezdolny do pracy,

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

- niezdolność do pracy powstała w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej lub w czasie 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Aby uzyskać rentę, nie wystarczy zatem tylko stwierdzić niedyspozycję zawodową ubezpieczonego. Trzeba jeszcze mieć odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy oraz ustalić, że niezdolność powstała w czasie wskazanym w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Z automatu

Prawo do renty, które ustało, bo minęła niezdolność do pracy, zostanie jednak przywrócone, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania tego świadczenia ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. Wskazuje na to art. 61 ustawy emerytalnej. Jeśli więc stan zdrowia ubezpieczonego pogorszył się i znów nie może on pracować, ma szansę odzyskać rentę. Istotne jest jedynie to, aby ponowna niezdolność do pracy powstała w ciągu 18 miesięcy od daty ustania renty.

W tym przypadku ubezpieczony nie musi natomiast wykazywać, że spełnia inne warunki konieczne do uzyskania renty. Nie musi więc udowadniać wymaganego okresu składkowego lub nieskładkowego oraz tego, że do powstania niezdolności do pracy doszło w czasie wskazanym w art. 57 ust.1 pkt 3 ustawy emerytalnej. Przywrócenie prawa do niej jest więc pewnym automatem. Polega na tym, że jedyną ocenianą przesłanką jest niezdolność do pracy i jej powstanie w ciągu 18 miesięcy od ustania poprzedniej renty. To znaczne ułatwienie dla ubezpieczonego.

Od kiedy powrót

Prawo do przywrócenia renty powstaje w dniu pojawienia się ponownej niezdolności do pracy. Nie ma przy tym znaczenia, czy dochodzi do przywrócenia tego samego stopnia niezdolności do pracy (częściowa lub całkowita). Jeżeli przywróceniu towarzyszy zmiana stopnia niezdolności do pracy w stosunku do pierwotnie przyznanego świadczenia, ZUS odpowiednio koryguje rentę. Podobnie uznał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 13 maja 2015 r. (III AUa 1367/14). Jeśli więc ubezpieczony był początkowo całkowicie niezdolny do pracy, później odzyskał zdolność do niej, a następnie w ciągu 18 miesięcy stał się zawodowo częściowo niedysponowany, uzyska rentę za taką niezdolność.

Nie jest istotny także moment ustalania przywrócenia prawa do renty – może do niego dojść nawet po 18 miesiącach od ustania prawa do świadczenia. Ważne jest tylko to, aby ponowna niezdolność powstała w ciągu 18 miesięcy od ustania tego prawa. Tak też podnosił Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 5 lutego 2014 r. (III AUa 975/13).

Przykład

Pan Andrzej pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy do 30 kwietnia 2015 r. Gdy jego stan zdrowia poprawił się, ZUS odmówił mu renty na dalszy okres. Po pół roku pan Andrzej ponownie zachorował i wystąpił do ZUS o przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik potwierdził, że pan Andrzej jest osobą częściowo niezdolną do pracy, a ZUS przyznał mu prawo do renty z tego tytułu.

Także dla rodziny

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty za niezdolność do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Wynika to z art. 65 ust. 1 ustawy emerytalnej. Dlatego przy ustaleniu prawa do renty rodzinnej istotne może być to, czy zmarły spełniał warunki do renty z tytułu niezdolności do pracy, mimo że nie miał jej przyznanej przez ZUS. W takim przypadku uprawnieni uzyskają prawo do renty rodzinnej. Przy ustalaniu, czy zmarły spełniał warunki do renty zawodowej, stosuje się też art. 61 ustawy emerytalnej.

Natomiast przy przywróceniu renty rodzinnej uzależnionej od niezdolności do pracy uprawnionego, według art. 72 ustawy emerytalnej, w razie ustania prawa do renty rodzinnej wskutek ustąpienia niezdolności do pracy, stosuje się odpowiednio art. 61 tej ustawy. Wskazał na to też Sąd Najwyższy w wyroku z 3 kwietnia 2003 r. (II UK 232/02). Stwierdził, że w razie ustania prawa wdowy do renty rodzinnej, bo ustąpiła niezdolność do pracy, odpowiednio stosuje się art. 61 ustawy emerytalnej.

Po wypadku

Prawo do renty wypadkowej wynika z art. 6 ust. 1 pkt 6 i art. 17 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1242 ze zm.). Renta będąca skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Jeśli po okresie korzystania z takiej renty ubezpieczony ponownie stał się zawodowo niezdolny w ciągu 18 miesięcy, może kolejny raz nabyć prawo do tego świadczenia. Przy czym, jeśli ta ponowna niezdolność nie wynika z wypadku przy pracy ani choroby zawodowej, ma szansę na rentę z powodu niedyspozycji ogólnego staniu zdrowia > patrz ramka. Artykuł 61 ustawy emerytalnej można bowiem stosować do oceny warunku z art. 57 ust. 1 pkt 3, gdy wystąpi niezdolność do pracy z ogólnego stanu zdrowia po rencie wypadkowej. Tak wyjaśnił SN w wyroku z 16 stycznia 2014 r. (I UK 347/13).

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

U uczniów inne przepisy

Na tych zasadach nie można natomiast odzyskać renty uczniowskiej. Wskazał na to SN w wyroku z 26 sierpnia 2015 r. (I UK 382/14). Podniósł, że art. 61 ustawy emerytalnej nie stosuje się do rent uczniowskich lub studenckich z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do tych świadczeń nie tylko nie było nabywane na warunkach z art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej, ale też jego podstawę stanowił art. 63 nieobowiązującej już ustawy z 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Jeśli zatem prawo do renty uczniowskiej ustało, bo u świadczeniobiorcy ustąpiła całkowita niezdolność do pracy, nie może ono zostać przywrócone, gdy ponownie stanie się niewydolny zawodowo. Spełnienie po 1 stycznia 1999 r. przesłanek z art. 63 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin nie implikuje bowiem powstania prawa do tego świadczenia, skoro takiego uprawnienia nie przewiduje obecna ustawa emerytalna.

Do uzyskania renty nie stosuje się wtedy innych warunków koniecznych do otrzymania tego świadczenia. Zasady ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy określa ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna). Świadczenie to przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie takie przesłanki:

- jest niezdolny do pracy,

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe