Do rzecznika wpływają liczne skargi dotyczące zmiany zasad ustalania wysokości emerytury przyznawanej osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., które pobierały dotychczas tzw. wcześniejszą emeryturę. Zmiany te weszły w życie 1 stycznia 2013 r., równocześnie z podwyższeniem wieku emerytalnego.
W świetle pierwotnych przepisów ustawy emerytalnej osoba, która pobiera wcześniejszą emeryturę, może po osiągnięciu wieku emerytalnego wystąpić o emeryturę powszechną (art. 24 ustawy emerytalnej). Dla osoby urodzonej po 31 grudnia 1948 r. emerytura ta wyliczana była przez podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia. Wysokość tzw. nowej emerytury w niektórych przypadkach jest korzystniejsza od dotychczas pobieranej emerytury.
Od 1 stycznia 2013 r. przepisy się jednak zmieniły: podstawa obliczenia kolejnej emerytury ma być pomniejszana o kwoty wcześniej pobranych emerytur.
Zdaniem rzecznika w tym kontekście warto zwrócić uwagę na zapadające rozstrzygnięcia sądowe w oparciu o wskazówki Trybunału Konstytucyjnego zawarte w uzasadnieniu do postanowienia z dnia 3 listopada 2015 r. (P 11/14) rozstrzygające, że wysokości emerytury ubezpieczonych nie pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot brutto pobranych emerytur, a ustalenie prawa ubezpieczonej do emerytury i ustalenie wysokości tej emerytury powinno nastąpić według stanu prawnego obowiązującego w dacie spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia uprawnień emerytalnych, natomiast bez wpływu na ich nabycie pozostaje stan prawny obowiązujący w chwili złożenia wniosku. (por. wyroku Sądu Apelacyjnego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 października 2015 r., III AUa 970/14; wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 2015 r., VI U 2161/13). Kształtuje się również linia orzecznicza zawierająca przeciwne stanowisko.
- O ile w omówionym wyżej zakresie można posiłkować się wykładnią zgodną z konstytucją, o tyle cały czas pozostaje otwarta sprawa pozostałych osób, które uprawnienia do emerytury powszechnej nabywają po 1 stycznia 2013 r. - zauważa rzecznik i dodaje, że w tym przypadku konieczna jest interwencja ustawodawcy.