Pakiet zmian dla firm: klauzula pewności prawa od 2017 roku

Zastosowanie się do praktyki urzędniczej nie będzie mogło szkodzić przedsiębiorcom.

Aktualizacja: 28.12.2016 06:13 Publikacja: 28.12.2016 05:45

Pakiet zmian dla firm: klauzula pewności prawa od 2017 roku

Foto: 123RF

Pakiet zmian ułatwiających prowadzenie biznesu czeka już tylko na podpis prezydenta. Uchwalona niemal jednogłośnie ustawa zmieniająca wiele różnych przepisów powstała, jak głosi jej tytuł, „w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców". I choć jest to część rządowego programu rządu „Sto zmian dla firm", to prace nad tymi rozwiązaniami rozpoczęły się jeszcze przed ubiegłorocznymi wyborami. Większość ma wejść w życie już od 1 stycznia.

Bez przykrych niespodzianek

Jedna z najważniejszych zmian to wprowadzenie tzw. klauzuli pewności prawa, dotyczącej przepisów o daninach publicznych oraz składkach na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Chodzi o wyeliminowanie przypadków, gdy w sytuacji nie do końca jasnych przepisów powstaje jakaś praktyka ich stosowania, a następnie przedsiębiorca bywa zaskakiwany niekorzystną dla niego decyzją. Oznacza ona często nałożenie podatku czy innej sankcji urzędniczej.

Dotychczas przedsiębiorca mógł w wątpliwych sytuacjach chronić się uzyskaną zawczasu pisemną interpretacją przepisów. Nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej rozciągają takie gwarancje na przedsiębiorcę, który stosował się do praktyki wyrażonej w interpretacjach wydawanych dla kogo innego.

Warunkiem stosowania takiej gwarancji będzie pojawienie się i utrwalenie takiej praktyki w danym okresie rozliczeniowym oraz na rok wcześniej. Gwarancja z klauzuli pewności prawa ma dotyczyć takich samych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych oraz takiego samego stanu prawnego. Ustawa zastrzega, że chodzi o „dominującą" praktykę w danym okresie. Przy dużych rozbieżnościach interpretacji (co się nierzadko zdarza) może się zatem pojawić trudność z ustaleniem, które interpretacje „dominują".

Nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nakazują też organom państwa typowanie przedsiębiorców do kontroli na zasadzie analizy ryzyka, a nie według własnego widzimisię. Zakazano też powtórnej kontroli tego samego obszaru działalności firmy, chyba że chodzi o inny okres rozliczeniowy.

Minister objaśni podatki

W ślad za wprowadzaną klauzulą pewności prawa idą zmiany w ordynacji podatkowej. Tu pojawią się podobne przepisy o stosowaniu się do utrwalonej praktyki urzędniczej. Również one mają dotyczyć danego okresu rozliczeniowego oraz roku poprzedzającego ten okres.

Nowe przepisy ordynacji przewidują też, że minister finansów ma wydawać tzw. objaśnienia podatkowe. Mają one służyć wszystkim podatnikom, a nie tylko adresatom interpretacji indywidualnych (te nadal będą wydawane). Przy wydawaniu „objaśnień" minister ma się kierować orzecznictwem sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W prawie podatkowym pojawią się też zmiany szczególnie istotne dla małych i średnich przedsiębiorców. Ustawa podnosi – z 1,2 do 2 mln euro – roczny limit przychodów netto, do którego podatnicy PIT mogą prowadzić podatkowe księgi przychodów i rozchodów. Zwiększono także – ze 150 do 250 tys. euro – maksymalny roczny próg przychodów uprawniający do korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ministerstwo Gospodarki i Rozwoju przewiduje, że podniesienie progu dla prowadzenia księgi przychodów i rozchodów ułatwi wykonywanie działalności co najmniej kilku tysiącom przedsiębiorców oraz pozwoli na „znaczące oszczędności w obszarze obsługi księgowej". Resort przyznaje też, że próg przychodów umożliwiający korzystanie z ryczałtu nie był zmieniany od 2008 r., a więc jego waloryzacja też była konieczna.

Sobota naprawdę wolna

Pakiet dla przedsiębiorców przewiduje też wiele innych zmian. W kodeksie cywilnym i w kodeksie spółek handlowych pojawi się możliwość udzielania tzw. prokury łącznej niewłaściwej. Według nowego przepisu art. 1094 k.c. pojawi się przepis pozwalający na to, by prokura obejmowała umocowanie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej. Dotychczas ta kwestia była przedmiotem rozbieżnego orzecznictwa sądów.

Zakończą się też kontrowersje z uznawaniem lub nieuznawaniem soboty za dzień wolny od pracy dla celów obliczania terminów w prawie cywilnym. Przyjęto, że jeśli koniec terminu na dokonanie jakiejś czynności przypada na sobotę, to traktuje się ją tak samo jak dzień wolny od pracy. W ten sposób termin ów ma upływać w następnym dniu niebędącym dniem wolnym od pracy ani sobotą. W uzasadnieniu zauważono, że zwykle w soboty nie działają urzędy, sądy ani większość placówek pocztowych, więc w praktyce trudno wtedy złożyć tam stosowne dokumenty.

Inne wprowadzane od 1 stycznia zmiany dotyczą m.in. zakresu wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zniesiono obowiązek podawania adresu zamieszkania przedsiębiorcy (ponieważ są danymi niejawnymi). Liczbę rodzajów wykonywanej działalności (czyli kodów PKD) ograniczono do dziesięciu pozycji, tak aby rejestr odzwierciedlał faktyczny zakres działalności danej firmy. Gdy firma popadnie w stan upadłości, sądy będą mogły same zgłaszać do CEIDG fakt ustanowienia syndyka masy upadłościowej. Sądy zyskają podobne uprawnienie, gdy zostanie wszczęte postępowanie restrukturyzacyjne i ustanowiony zarządca lub nadzorca.

Opinia dla „Rz"

Agnieszka Durlik, ekspert Krajowej Izby Gospodarczej

Klauzula pewności prawa i wyjaśnienia podatkowe pokazują problem urzędniczej mentalności. Takie przepisy nie byłyby potrzebne, gdyby uczciwych przedsiębiorców traktowano po partnersku. Nawet gdy urzędnicy mają taką wolę, często boją się wydać korzystną decyzję, bo nie mają wystarczającej podstawy prawnej. Nowa klauzula w wielu sytuacjach może stać się taką podstawą. Mam nadzieję, że te przepisy po kilku latach obowiązywania zaczną kształtować podejście urzędników w ten sposób, by uczciwym przedsiębiorcom pomagać w wypełnianiu zobowiązań. Oczywiście równocześnie należy identyfikować tych, którzy naruszają prawo, i stosować odpowiednie sankcje.

Pakiet zmian ułatwiających prowadzenie biznesu czeka już tylko na podpis prezydenta. Uchwalona niemal jednogłośnie ustawa zmieniająca wiele różnych przepisów powstała, jak głosi jej tytuł, „w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców". I choć jest to część rządowego programu rządu „Sto zmian dla firm", to prace nad tymi rozwiązaniami rozpoczęły się jeszcze przed ubiegłorocznymi wyborami. Większość ma wejść w życie już od 1 stycznia.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona