Kiedy podatnik ma prawo wnioskować o uchylenie decyzji

Przedsiębiorca, który nie może uregulować zobowiązań wobec fiskusa, może zwrócić się do urzędu o anulowanie decyzji ostatecznej, odmawiającej rozłożenia zaległości na raty. Musi jednak wykazać ważny interes – swój lub publiczny.

Publikacja: 02.11.2017 05:20

Kiedy podatnik ma prawo wnioskować o uchylenie decyzji

Foto: 123RF

- Urząd skarbowy nie uwzględnił naszego wniosku o rozłożenie na raty zaległości podatkowej i wydał decyzję odmowną. Decyzja ta jest już ostateczna. Sytuacja firmy jest bardzo trudna. Musieliśmy ograniczyć produkcję wskutek wybuchu i zupełnego zniszczenia części pomieszczeń produkcyjnych oraz maszyn. Chcemy ponownie zwrócić się do fiskusa, żeby anulował swoją decyzję o odmowie rozłożenia naszych zaległości na raty. Co taki wniosek musi zawierać? – pyta czytelnik.

Przepisy prawa podatkowego określają zasadę trwałości decyzji podatkowych. Uchylenie, zmiana bądź stwierdzenie nieważności takich decyzji może nastąpić, ale tylko w przypadkach wskazanych przepisami prawa i po spełnieniu pewnych warunków. Jednym z trybów wzruszenia decyzji ostatecznych jest właśnie uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej.

Zgodnie z art. 253 § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła prawa, może być uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika.

Tylko w określonych okolicznościach

Musi być spełnionych kilka warunków, aby organ podatkowy skutecznie uchylił decyzję:

1. Decyzja musi być ostateczna. Decyzją ostateczną jest decyzja organu pierwszej instancji, od której nie przysługuje odwołanie (na przykład upłynął termin do jego wniesienia) lub od której wniesiono odwołanie, lecz organ odwoławczy utrzymał ją w mocy. Nie będzie więc miała charakteru decyzji ostatecznej decyzja:

- od której wniesiono odwołanie,

- która w wyniku wniesionego odwołania została przez organ odwoławczy uchylona w całości i przekazana do ponownego rozpatrzenia,

- która została uchylona w całości lub w części, i w tym zakresie organ odwoławczy orzekł co do istoty sprawy (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 17 kwietnia 2013 r., I SA/Go 128/13).

2. Strona na mocy tej decyzji nie nabyła prawa. Decyzją, na mocy której strona nie nabyła prawa, jest decyzja odmowna dla podatnika (np. odmawiająca rozłożenia na raty zaległości podatkowej).

3. Za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes publiczny lub ważny interes podatnika. Konieczne jest rozważenie czy za zmianą lub uchyleniem decyzji przemawia interes publiczny lub ważny interes podatnika. Przy czym „interes publiczny", w odróżnieniu od interesu podatnika, nie musi być interesem „ważnym". To organ podatkowy ma obowiązek badać, czy na dzień wydawania przez niego decyzji nie zachodzą wspomniane przesłanki – tj. ważny interes podatnika lub interes publiczny. Brak zbadania istnienia tych przesłanek jest naruszeniem obowiązujących przepisów (wyrok WSA w Warszawie z 10 lipca 2015 r., III SA/Wa 1235/15). Pojęcia „ważny interes podatnika" i „interes publiczny" są pojęciami niedookreślonymi. O istnieniu ważnego interesu podatnika decydują względy zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości, w której wysoką rangę mają zdrowie i życie, a także możliwości zarobkowe w celu zdobycia środków utrzymania dla siebie i rodziny oraz zagrożenie egzystencji. Jako interes publiczny rozumie się dyrektywę postępowania, która nakazuje mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, np. sprawiedliwość, zaufanie obywateli do organów władzy, sprawność działania aparatu państwowego czy korektę błędnych decyzji. Te pojęcia mają cechy charakterystyczne klauzul generalnych, których indywidualne zastosowanie wymaga odniesienia się do konkretnej sprawy i sytuacji, w jakiej organ podejmuje decyzję (wyrok NSA w Warszawie z 4 marca 2015 r., I GSK 1467/14). Uwzględnienie ważnego interesu podatnika nie może doprowadzić do naruszenia interesu publicznego. Wspólne dobro wymaga odpowiedniego rozłożenia ciężarów, pewnej równowagi, aby państwo mogło istnieć i działać w interesie społeczeństwa (wyrok WSA we Wrocławiu z 30 sierpnia 2012 r., I SA/Wr 573/12).

4. Podatnik złożył wniosek o uchylenie/zmianę decyzji ostatecznej.

Przykład

9 października 2017 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał decyzję o odmowie rozłożenia na raty zaległości podatkowej z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Decyzja została doręczona stronie 10 października 2017 roku. 16 października 2017 roku strona wniosła odwołanie od powyższej decyzji do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Decyzja organu pierwszej instancji, od której strona złożyła odwołanie i które nie jest jeszcze rozpoznane, jest nieostateczna. Podatnik nie może więc złożyć wniosku o jej uchylenie.

Organ właściwy do rozpoznania sprawy

Organem właściwym do przeprowadzenia postępowania z wniosku podatnika o uchylenie/zmianę decyzji ostatecznej jest organ, który wydał tę decyzję. Ustawodawca wprowadził wyjątek w przypadku samorządowego kolegium odwoławczego, któremu takie uprawnienie nie przysługuje.

Przykład

Podatnik Jarosław Nowakowski prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Skarabeusz" PPHU 21 września 2017 roku złożył wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o umorzenie zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2015 rok w kwocie 1750 zł. Organ podatkowy 4 października 2017 roku wydał decyzję o odmowie umorzenia zaległości. Decyzja organu pierwszej instancji 23 października 2017 roku stała się ostateczna. 26 października 2017 roku pan Jarosław złożył wniosek do naczelnika urzędu skarbowego – organu pierwszej instancji o uchylenie decyzji ostatecznej z uwagi na ważny interes podatnika.

Treść pisma

Wniosek podatnika powinien spełniać wymogi formalne, a więc zawierać jego dane (imię i nazwisko podatnika – przedsiębiorcy) i adres (siedziba firmy), nazwę organu podatkowego wraz z oznaczeniem decyzji, której dotyczy, oraz treść żądania – uchylenie decyzji ostatecznej wraz ze wskazaniem uzasadnienia w postaci interesu publicznego lub ważnego interesu podatnika. Wniosek musi być podpisany przez podatnika.

Przedmiotem omawianego postępowania nie jest ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy już ostatecznie zakończonej. Podatnik nie może – powołując się na interes publiczny lub ważny interes podatnika – domagać się w tym trybie ponownej oceny merytorycznej wydanej decyzji (wyrok WSA w Gdańsku z 21 maja 2014 r., I SA/Gd 364/14). W przeciwnym razie postępowanie to służyłoby do ponownego rozpoznania spraw już zakończonych ostateczną decyzją administracyjną „w kolejnej instancji". To zaś naruszyłoby zasadę dwuinstancyjności postępowania (wyrok WSA w Gdańsku z 25 września 2013 r., I SA/Gd 963/13).

- Urząd skarbowy nie uwzględnił naszego wniosku o rozłożenie na raty zaległości podatkowej i wydał decyzję odmowną. Decyzja ta jest już ostateczna. Sytuacja firmy jest bardzo trudna. Musieliśmy ograniczyć produkcję wskutek wybuchu i zupełnego zniszczenia części pomieszczeń produkcyjnych oraz maszyn. Chcemy ponownie zwrócić się do fiskusa, żeby anulował swoją decyzję o odmowie rozłożenia naszych zaległości na raty. Co taki wniosek musi zawierać? – pyta czytelnik.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów